Μοχλός οι ιδιωτικοποιήσεις

07:40 5/5/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Πώς υπό προϋποθέσεις μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση κυβέρνησης - εταίρων

Μπορεί το «ξόρκι» των αποκρατικοποιήσεων να γίνει ο μοχλός που θα φέρει «πιο κοντά» τους θεσμούς με τη νέα ελληνική κυβέρνηση στην πιο κρίσιμη στιγμή για τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους; Η απάντηση μπορεί να είναι και «ναι», υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ανατραπούν όσα υποσχέθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ στην προεκλογική και την πρώτη μετεκλογική

περίοδο, αλλά ότι θα διασφαλιστούν με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα του Δημοσίου στις λεγόμενες «ώριμες» αποκρατικοποιήσεις. Σε αυτές δηλαδή που η κυβέρνηση δεσμεύθηκε στο Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου να προχωρήσει. Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι η κυβέρνηση εκ των πραγμάτων «οφείλει» να προχωρήσει τις ιδιωτικοποιήσεις που είχαν φτάσει σε τελικό στάδιο, βάζοντας όμως στο τραπέζι τρεις σημαντικές παραμετροποιήσεις που της επιτρέπουν να μην είναι ανακόλουθη με τις δεσμεύσεις της:1 Να εξετάσει κατά περίσταση και μία προς μία τις περιπτώσεις των «ώριμων» ιδιωτικοποιήσεων, ώστε, εάν προχωρήσουν, αυτό να γίνει με τη διασφάλιση καλύτερων όρων, που θα ξεφεύγουν από το «ξεπούλημα» που επιχείρησε το ΤΑΙΠΕΔ της περιόδου Σαμαρά.2 Να αλλάξει τους όρους της εκποίησης υιοθετώντας το μοντέλο της εκχώρησης ποσοστών και (ενδεχομένως) του μάνατζμεντ, ώστε οι επενδυτές να συνδέονται άμεσα με την επιτυχία του κάθε επιχειρηματικού σχεδίου.3 Να μην ξεπουλήσει στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεις με διαδικασίες που θα υπονομεύσουν την ανεξαρτησία της χώρας σε κεντρικού χαρακτήρα τομείς και υποδομές, όπως τα νερά και η ενέργεια.Με έναν τέτοιο σχεδιασμό η κυβέρνηση μπορεί να κάνει μια κίνηση καλής θέλησης σε ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, επιτυγχάνοντας μάλιστα και τους εισπρακτικούς στόχους που έχουν τεθεί για το 2015: το 1,5 δισ. ευρώ. Και μάλλον ανέξοδα, αφού σε κάθε περίπτωση μπορεί να αποφύγει την «κατηγορία» ότι διολίσθησε από το πλαίσιο των δεσμεύσεών της προς τον λαό. Το αντίθετο μάλιστα... Τρεις κατηγορίεςΓια την ακρίβεια, ο σχεδιασμός αυτός – τουλάχιστον ως σχεδιασμός – έχει «κλειδώσει» εδώ και αρκετές ημέρες σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο και απομένει να φανεί εάν η εφαρμογή του θα είναι επιτυχημένη και θα φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Κάτι στο οποίο θα εμπλακούν και άλλοι αστάθμητοι παράγοντες (πρόσωπα και καταστάσεις), που, σύμφωνα με τους κεντρικούς χειριστές, ίσως να φέρουν και ανατροπές...Με βάση όμως το πλάνο, την αμέσως επόμενη περίοδο η δραστηριότητα θα αφορά 2+1 μέτωπα:◆ Το πρώτο έχει να κάνει με τα «ώριμα» προγράμματα: Το ιπποδρομιακό στοίχημα, τον «Αστέρα» και τα περιφερειακά αεροδρόμια, για τα οποία ήδη υπάρχουν επικρατέστεροι ανάδοχοι μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες που έχουν ολοκληρωθεί. ◆ Το δεύτερο αφορά τα λιμάνια και τα τρένα, για τα οποία υπάρχουν εν εξελίξει διαγωνιστικές διαδικασίες.◆ Το τρίτο, πιο μακροπρόθεσμο, αφορά προγράμματα που δεν έχουν προχωρήσει, αλλά στα οποία μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί το νέο μοντέλο της κυβέρνησης, που προκρίνει την εκχώρηση ποσοστών και μάνατζμεντ μέσω «αναπτυξιακών κοινοπραξιών», όπου το Δημόσιο θα διατηρεί ισχυρό ποσοστό και την ιδιοκτησία. Τέτοια θεωρούνται το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», τα ΕΛΤΑ και οι μαρίνες. Σε αυτήν την κατηγορία όμως μπορεί να ενταχθούν και περιπτώσεις όπως της ΔΕΠΑ (μετά την αποτυχημένη απόπειρα πώλησης στην Gazprom) ή και του ΔΕΣΦΑ, για τον οποίο, παρά την κατ’ αρχήν συμφωνία εκχώρησης του πλειοψηφικού ποσοστού στην αζερική κρατική εταιρεία αερίου SOCAR, η μεταβίβαση έχει κολλήσει, όπως είναι γνωστό, στα γρανάζια της Κομισιόν, που δεν θέλει να εκχωρηθεί μια κοινοτική εταιρεία – ρυθμιστής ενέργειας – σε εξωκοινοτική χώρα με μονοπωλιακά χαρακτηριστικά, αλλά και στην ίδια τη SOCAR, που δεν θέλει το «μαγαζί» υπό όρους... Αναζήτηση «χρυσής τομής»Στο πρώτο «μέτωπο» τα πράγματα είναι απλούστερα, εάν βέβαια μπορούμε να χαρακτηρίσουμε έτσι διαπραγματεύσεις που αλλάζουν ήδη συμπεφωνημένα.1 Η υπόθεση του Ιπποδρομιακού Στοιχήματος είναι η απλούστερη. Μετά την πρόσκληση του ΤΑIΠΕΔ προς την ΟΠΑΠ Investments για υπογραφή της κατ’ αρχήν συμφωνίας για την εικοσαετή εκχώρηση των δικαιωμάτων διεξαγωγής του στοιχήματος ιπποδρομιών (η ΟΠΑΠ είχε επικρατήσει με προσφορά 40,5 εκατ. ευρώ πλέον δικαιωμάτων του Δημοσίου), η κυβερνητική πλευρά δείχνει να θέλει να κλείσει το πρώτο αυτό μέτωπο. Στις διαβουλεύσεις όμως θα βάλει πρόσθετους όρους και διασφαλίσεις για τη λειτουργία του ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο και τη διεξαγωγή ελληνικών ιπποδρομιών. Διασφαλίσεις που πιθανότατα η πλευρά της ΟΠΑΠ δεν θα αρνηθεί, μια και για εκείνη το προσεχές διάστημα είναι κρίσιμο: το επόμενο εξάμηνο θα αναπτυχθούν στην Ελλάδα τα βιντεολόττο, που αποτελούν και το μεγαλύτερο στοίχημα το νέου τσεχικού μάνατζμεντ για τη βιωσιμότητα της επένδυσής του στη χώρα μας. 2 Τα περιφερειακά αεροδρόμια είναι μια πιο περίπλοκη υπόθεση, ιδιαίτερα μετά τον «πάγο» των πρώτων μετεκλογικών ημερών. Ο χρόνος που ακολούθησε έδωσε την ευκαιρία για πιο ψύχραιμες σκέψεις. Βασικότερη παράμετρος είναι να μη χαθεί το «πολύτιμο» τίμημα των 1,23 δισ. που έχει προσφέρει η κοινοπραξία υπό τη Fraport, το οποίο διαμορφώνει τον κύριο όγκο των προσδοκώμενων εισπράξεων από τις αποκρατικοποιήσεις για το 2015. Όμως η κυβέρνηση δεν θέλει να εκχωρήσει εν συνόλω τα αεροδρόμια, όπως σχεδίαζε ο Σαμαράς, ενώ παράλληλα θέλει να δώσει το δικό της στίγμα σε ένα τόσο σημαντικό πρόγραμμα. Έτσι το ΤΑΙΠΕΔ καλείται να διαβουλευτεί με τη Fraport και να βρει τη χρυσή τομή βάζοντας στη συμφωνία – εάν μπορεί να επιτευχθεί – μια σειρά από δικές της απαιτήσεις:◆ Πρώτον, το Δημόσιο ή και οι τοπικοί αυτοδιοικητικοί φορείς να διατηρήσουν την ιδιοκτησία των χώρων. ◆ Δεύτερον, να συμμετάσχουν έστω και συμβολικά σε διαχειριστικές κοινοπραξίες.◆ Τρίτον, να διαμορφωθούν πακέτα ειδικών (αντισταθμιστικών) ωφελημάτων για τις τοπικές κοινωνίες.◆ Τέταρτον, να μειωθούν τα τέλη χρήσης για τους επιβάτες περισσότερο απ’ όσο προέβλεπε η αρχική συμφωνία. Το κύριο πρόβλημα είναι να μη μειωθεί το τελικό τίμημα, το οποίο διαμορφώνει τον κύριο όγκο των προσδοκώμενων εισπράξεων από τις αποκρατικοποιήσεις για το 2015. Η κυβέρνηση κρατάει στα χέρια της τη δυνατότητα «λύσης» της συμφωνίας και τη γνώση ότι οι Γερμανοί θέλουν όσο τίποτα το ντιλ. Οι Γερμανοί, από την πλευρά τους, γνωρίζουν ότι, με την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα ελληνικά αεροδρόμια, ο ελληνικός τουρισμός δεν θα μπορέσει να πιάσει τα αυξημένα νούμερα αφίξεων που έχουν προβλεφθεί για τα επόμενα χρόνια.Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι το ενδεχόμενο για συμφωνία είναι ανοικτό...3 Διαπραγμάτευση, πλην σε διαφορετικές συνθήκες, είναι το όνομα του παιχνιδιού και στην περίπτωση του «Αστέρα». Εδώ δεν ήταν τόσο η κυβέρνηση που έβαλε φρένο στην παραχώρηση της έκτασης όσο το ΣτΕ, που πρακτικά έβαλε φρένο στη διαμόρφωση των επιπλέον υπερπολυτελών κατοικιών μέσα στο συγκρότημα, μη εγκρίνοντας το χωροταξικό πλάνο. Αν και στο κυβερνητικό στρατόπεδο υπήρξαν αρκετές φωνές που μίλησαν για ανάγκη μεγαλύτερου τιμήματος, κορυφαία στελέχη δεν βλέπουν αρνητικά την υπόθεση, ενώ και η αρχική «απογοήτευση» της κοινοπραξίας της Jermyn Street (που επικράτησε στον διαγωνισμό προσφέροντας 400 εκατ. ευρώ για την επένδυση) μάλλον υπερπροβλήθηκε σκόπιμα από κάποιους κύκλους που ήθελαν να δουν τους... εαυτούς τους να μπαίνουν από το παράθυρο στο έργο. Τώρα οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κοινοπραξία δεν έχει χάσει το ενδιαφέρον της και για του λόγου το ασφαλές στελέχη της έρχονται για διαβουλεύσεις στην Αθήνα με στόχο να βρεθεί λύση. Άλλωστε, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, τα σημεία διαφοράς με το ΣτΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά τις νέες κατοικίες, δεν είναι τόσο μεγάλα ώστε να «απαγορεύουν» τη διαμόρφωση ενός νέου χωροταξικού πλάνου. Κάτι που, αν βρεθεί η χρυσή τομή, μπορεί να γίνει τους επόμενους μήνες. Λιμάνια και τρέναΑπλούστερη σε οδηγίες, αλλά δυσκολότερη σε εκτέλεση είναι η περίπτωση των λιμανιών. Η κεντρική γραμμή είναι να περιοριστεί το ποσοστό παραχώρησης από 67% για τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ στο 51%, με εκχώρηση του μάνατζμεντ. Παράλληλα όμως η κυβέρνηση θέλει ο χώρος και οι υποδομές να παραμείνουν στην κυριότητα του Δημοσίου με ταυτόχρονη ενίσχυση του ρόλου των τοπικών φορέων στις συμφωνίες διαχείρισης που θα προκύψουν. Εάν αυτό δεν προσκρούει τόσο στην επιθυμία των θεσμών, που επιμένουν σε ιδιωτικοποίηση (σ.σ.: η σύμβαση παραχώρησης είναι μια ιδιωτικοποίηση), προσκρούει περισσότερο στην επιθυμία των Κινέζων της COSCO, που διαμηνύουν ότι θέλουν αποκρατικοποίηση στα επίπεδα της περιόδου Σαμαρά (67%), ώστε να έχουν καταστατική πλειοψηφία. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση θέλει στο παιχνίδι των λιμανιών τόσο τους Κινέζους όσο και τους Ρώσους. Το ενδεχόμενο μιας «μοιρασιάς» των δύο μεγάλων λιμανιών με συμβάσεις παραχώρησης στις δύο «μεγάλες δυνάμεις» ταλαιπωρεί περισσότερο το ότι τόσο στον ΟΛΠ όσο και στον ΟΛΘ βρίσκονται εν εξελίξει διαγωνισμοί. Και μάλιστα με τους υπόλοιπους διεκδικητές (Δανοί, Αμερικανοί κ.λπ.) να υπολογίζονται «ζεστοί» για μεγάλες προσφορές. Μια άλλη ταλαιπωρία αφορά τη μείωση της αποτίμησης (ιδιαίτερα στον ΟΛΠ) από το ενδεχόμενο της μείωσης του υπό παραχώρηση ποσοστού. Τι σκέπτονται στην κυβέρνηση;Καταρχάς να προχωρήσουν σε συμβάσεις παραχώρησης περισσότερες της μίας σε κάθε λιμάνι, ώστε να υπάρχουν περισσότερο έργο και περισσότερες συμβάσεις (άρα και χρήμα για το δημόσιο ταμείο) σε κάθε λιμάνι. Και επιπρόσθετα υπολογίζουν να βάλουν στο παιχνίδι και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που ιδιαίτερα για τους Ρώσους αποτελεί μιαν ακόμη εν δυνάμει διέξοδό τους στη Μεσόγειο. Ενδιαφέρον;Για τους Ρώσους είναι σίγουρα ενδιαφέρον, μια και η εταιρεία RDZ παραμένει «ζεστή» και για τα δύο προγράμματα αποκρατικοποιήσεων των ελληνικών σιδηροδρόμων: της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της ROSCO. Οι Ρώσοι, ιδιαίτερα για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δεν φαίνεται να προβληματίζονται και πολύ από την πρόθεση της κυβέρνησης να «κόψει» το υπό παραχώρηση ποσοστό πολύ πιο κάτω από το 100% του Σαμαρά. Αντίθετα, φαίνεται να τους ενδιαφέρει περισσότερο η διαχείριση των δικτύων, που σε συνδυασμό με την πρόσβασή τους σε κάποιον από τους ελληνικούς λιμένες θα δώσει «φτερά» στις δραστηριότητές τους. Τι κι αν αυτό γίνει με τον τρόπο που θέλει η ελληνική κυβέρνηση...Τους Ρώσους στην τρέχουσα κατάσταση δείχνει να προβληματίζει περισσότερο το «πόδι» που βάζουν οι Κινέζοι στο Θριάσιο, παρά το πώς θα καλύψουν τις ελληνικές απαιτήσεις. Στο ερώτημα εάν όλο αυτό το παζλ μπορεί να διαμορφώσει ένα new deal στις αποκρατικοποιήσεις που να εξυπηρετεί πλήρως τη γραμμή του Αλέξη Τσίπρα, η απάντηση είναι περισσότερο από προφανής. Ιδιαίτερα δε καθώς στα ενεργειακά θα μπορέσει να ακολουθηθεί απαρέγκλιτα, χωρίς καμία ιδιωτικοποίηση, η «γραμμή Λαφαζάνη», με τη ΔΕΗ και τις θυγατρικές της να παραμένουν υπό πλήρη κρατικό έλεγχο. Όσο για το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης του Ελληνικού, που εξακολουθεί να διαμορφώνει έναν μεγάλο γρίφο, όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι με τόσα άλλα «νέα» η απόφαση... μπορεί να περιμένει. ιδιωτικοποιήσειςΟΠΑΠΛιμάνιατρέναΤΡΑΙΝΟΣΕΑποκρατικοποιήσειςIssue: 1862Issue date: 30-04-2015Has video: