Ναρκισσισμός: Μια ψυχική διαταραχή με επικίνδυνες προεκτάσεις

08:22 25/11/2021 - Πηγή: Το Ποντικι

Όλοι μας έχουμε χρησιμοποιήσει κατά καιρούς τη λέξη «νάρκισσος», πιθανότατα για να περιγράψουμε ένα άτομο με υπερβολική αυτοπεποίθηση το οποίο αρέσκεται στο να επικεντρώνεται στον εαυτό του ή να μιλά κατά κύριο λόγο για τα… ταλέντα ή επιτεύγματά του.

Είναι, όμως, μόνο αυτό; Πρόκειται, πράγματι, για έναν απλά… ιδιότροπο χαρακτήρα;

«Όχι», απαντούν κατηγορηματικά οι ειδικοί, επισημαίνοντας ότι η αλήθεια είναι σαφώς πιο σύνθετη.

Ο νάρκισσος δεν είναι απλά ένας άνθρωπος προσηλωμένος στο «εγώ» του. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα άτομο με ψυχική διαταραχή προσωπικότητας η

οποία δημιουργεί σχέσεις τοξικές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια.

Πόσο εύκολο είναι να “αναγνωρίσουμε” έναν νάρκισσο;

Πόσο κακό μπορεί να μας κάνει η σχέση -προσωπική ή επαγγελματική- μαζί του;

Μπορεί ένα άτομο με ναρκισσιστική διαταραχή να γίνει βίαιο απέναντί μας;

Η κα Αντιγόνη Γινοπούλου, Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος, απαντά στο topontiki.gr

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά ενός νάρκισσου; Πώς τα αναγνωρίζουμε;

Ο νάρκισσος δείχνει ότι έχει αυτοπεποίθηση, είναι χειριστικός, θεωρεί ότι ο ίδιος δε φταίει ποτέ ή σχεδόν ποτέ. Έχει την πεποίθηση πως ό,τι κάνει, το κάνει για καλό, ενώ μπορεί να γίνει και επιθετικός ή κακός με τη δικαιολογία ότι ο άλλος τον «προκάλεσε» και «όχι επειδή το ήθελε ο ίδιος».

Επιδιώκει την προσοχή και τον θαυμασμό των άλλων, θεωρεί ότι έχει γνώσεις για όλα τα θέματα, είναι φιλόδοξος και θέλει να ξεχωρίζει στον επαγγελματικό χώρο.

Συνηθίζει να εκμεταλλεύεται όποιον μπορεί, ενώ δε διστάζει να κολακεύει τους άλλους με σκοπό να πετύχει κάτι. Τόσο στις προσωπικές όσο και τις επαγγελματικές του σχέσεις, φέρεται ανταγωνιστικά.

Δυστυχώς, για κάποιον μη γνώστη της συγκεκριμένης διαταραχής δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά του νάρκισσου επειδή τα θεωρεί ως χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Έτσι, είναι πιθανό για κάποιον να τον θεωρεί απλά «δύσκολο» ή «ιδιαίτερο» άνθρωπο.

Πρόκειται για μια διαταραχή με γενετική προδιάθεση ή μπορεί να την αποκτήσει κάποιος από τα ερεθίσματα που λαμβάνει μεγαλώνοντας;

Ο άνθρωπος διαμορφώνεται με βάση δυο παράγοντες: Την κληρονομικότητα και το περιβάλλον. Κανένας δε μπορεί να μας πει με βεβαιότητα ποιος παράγοντας θα υπερισχύσει. Συνήθως, όμως, στη δημιουργία του νάρκισσου μετράει το περιβάλλον.

Ποιες συμπεριφορές των γονέων μπορούν να αποτελέσουν «πρόσφορο» έδαφος για να εκδηλώσει ένα παιδί ναρκισσιστική διαταραχή στην ενήλικη ζωή του;

Οι συμπεριφορές των γονιών κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση ή όχι, του νάρκισσου. Έτσι, οι γονείς οι οποίοι είναι είτε πολύ επικριτικοί είτε υπερπροστατευτικοί έχουν πολλές πιθανότητες να διαμορφώσουν έναν ενήλικα νάρκισσο.

Πώς φέρεται ένας νάρκισσος στο παιδί του;

Ένας γονέας που πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή δημιουργεί ενοχές στο παιδί του, έχει υπερβολικές απαιτήσεις από αυτό, το στενοχωρεί, ενώ δεν είναι συναισθηματικά δίπλα του.

Πώς είναι γενικά οι σχέσεις -προσωπικές, φιλικές ή επαγγελματικές- ενός νάρκισσου με το περιβάλλον του; Είναι προβληματική η συμπεριφορά του; Πόσο συχνά γίνεται βίαιο ένα άτομο με αυτή τη διαταραχή;

Οι άνθρωποι που περιβάλλουν τον νάρκισσο είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο δε νιώθουν καλά επειδή ο νάρκισσος δεν είναι ευχαριστημένος ποτέ και από τίποτα.

Ο ίδιος μπορεί να γίνει βίαιος είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Σε προσωπικό όταν το θύμα του «έχει σηκώσει κεφάλι» και σε επαγγελματικό όταν έχει εξουσία, ώστε να μην «ξανατολμήσει» κανείς να του φέρει αντίρρηση.

Μπορεί ο νάρκισσος να προκαλέσει ψυχικά τραύματα ή διαταραχές στο θύμα του;

Όταν η σχέση είναι μακροχρόνια σαφώς και μπορεί να προκαλέσει ψυχικές διαταραχές ο νάρκισσος στο θύμα του, όπως για παράδειγμα έλλειψη αυτοπεποίθησης, κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, ακόμα και αυτοκτονικές τάσεις.

Αντιλαμβάνεται ο νάρκισσος τη διαταραχή του; Στατιστικά, αποδέχεται το πρόβλημα, αναζητά τη θεραπεία του;

Ο νάρκισσος ούτε αντιλαμβάνεται το πρόβλημά του ούτε αναζητά θεραπεία. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, η ναρκισσιστική προσωπικότητα συνοδεύεται και από άλλες ψυχοπαθολογίες.

Πώς αντιμετωπίζεται η ναρκισσιστική διαταραχή; Με ψυχοθεραπεία; Με κάποια φαρμακευτική αγωγή;

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την ηλικία, το ιστορικό και την ύπαρξη ή μη, κάποιας άλλης ψυχοπαθολογίας. Ανάλογα με την περίπτωση, το άτομο με ναρκισσιστική διαταραχή μπορεί να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία και αν ο θεραπευτής κρίνει ότι πρόκειται για μια σύνθετη περίπτωση, μπορεί να χρειαστεί να τον παραπέμψει και σε ψυχίατρο.

Photo by Milan Popovic on Unsplash

Διαβάστε επίσης:

Σεξουαλική Παρενόχληση – Κακοποίηση: Γιατί τα θύματα δε μιλούν

Εργασιακός εκφοβισμός: Τι είναι – Πώς να τον αντιμετωπίσετε νομικά

Πώς θα γίνεις η «καλύτερη μαμά» για το παιδί σου!