Ο κόσμος σε νέα πυρηνική εποχή

07:35 16/3/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση

Μήνας ορόσημο είναι ο Μάρτιος, αφού στις 24.3 είναι η τελευταία προθεσμία για την ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η χώρα, με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων, θα πρέπει να μειώσει τα αποθέματά της σε ουράνιο, να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα και να επιτρέψει επιθεωρήσεις. Τα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ για δέκα χρόνια.

Λάβρος, όμως, κατά του Ιράν ήταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου σε ομιλία του στο Κογκρέσο στις 3 Μαρτίου, όπου τόνισε πως η συμφωνία έχει προσωρινό

χαρακτήρα και αφήνει μεγάλο κομμάτι του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν ανέπαφο. Πάντως, το ντιλ, εφόσον επιτευχθεί, θα θεωρείται επιτυχημένο σε σχέση με το νυν καθεστώς ανεξέλεγκτης μυστικότητας.

Δυόμισι δεκαετίες, λοιπόν, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ο κόσμος εισέρχεται σε μια νέα πυρηνική εποχή. Στις πέντε παραδοσιακές πυρηνικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα) προστίθενται πλέον κι άλλες.

Παρά τις δεσμεύσεις για περιορισμό των πυρηνικών και τις υποσχέσεις του... νομπελίστα Ειρήνης Ομπάμα το 2009 ότι «θα αρχίσουν διαδικασίες που θα οδηγήσουν σε παγκόσμια αποκήρυξη των πυρηνικών σε μια γενιά από τώρα», τελικά καμιά σοβαρή προσπάθεια δεν έγινε από καμιά χώρα για μείωση του ρόλου των πυρηνικών. Αντίθετα, κάθε πυρηνική δύναμη δαπανά απλόχερα για να αναβαθμίσει το οπλοστάσιό της:

• Οι ΗΠΑ εγκαινιάζουν δεκαετές πρόγραμμα εκμοντερνισμού του οπλοστασίου τους αξίας 348 δισ. δολ.
Η Ρωσία έχει αυξήσει κατά 50% τον αμυντικό της προϋπολογισμό σε σχέση με το 2007. Το ένα τρίτο πηγαίνει αποκλειστικά στα πυρηνικά.
• Η αλλοπρόσαλλη Β. Κορέα εκτιμάται ότι έχει τη δυνατότητα να προσθέτει στο οπλοστάσιό της μια κεφαλή τον χρόνο κι εργάζεται πάνω σε πυραύλους ικανούς να χτυπήσουν τη δυτική ακτή των ΗΠΑ.
• Το Πακιστάν επιμένει ότι το πυρηνικό του οπλοστάσιο είναι ασφαλές, όμως • πάρχει ο κίνδυνος να πέσει σε χέρια φανατικών ισλαμιστών, αφού μεγάλο μέρος του στρατού έχει ριζοσπαστικοποιηθεί.
• Το Ισραήλ δεν παραδέχεται καν ότι το πυρηνικό του οπλοστάσιο υπάρχει.

Ασταθείς βάσεις
Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, παρά τις εντάσεις και την τρομολαγνεία, ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση δεν ήταν πραγματικά διατεθειμένες να ρισκάρουν με τα πυρηνικά. Μπροστά στην προοπτική του Αρμαγεδδώνα και οι δύο πλευρές ενδιαφέρονταν ουσιαστικά να διατηρήσουν το παγιωμένο καθεστώς. Τα πυρηνικά θεωρούνταν από τις υπερδυνάμεις ως ο τρόπος να διατηρήσουν αναλλοίωτη την τάξη πραγμάτων παρά ως ο τρόπος να την αμφισβητήσουν. Ασφαλώς υπήρχαν κίνδυνοι, αλλά και οι δυο πλευρές ήταν πάνω απ’ όλα δεσμευμένες στη διεθνή σταθερότητα.

Αντίθετα, η νέα πυρηνική εποχή έχει πιο ασταθείς βάσεις. Παράγοντες που εξασφάλιζαν μια ισορροπία στην ψυχροπολεμική εποχή, όπως η αποδοχή της στρατηγικής σταθερότητας, σήμερα απουσιάζουν. Κάποιες από τις σύγχρονες πυρηνικές δυνάμεις θέλουν να αμφισβητήσουν την υπάρχουσα τάξη, είτε περιφερειακά είτε διεθνώς. Κίνα και Ρωσία, εξάλλου, δεν είναι ικανοποιημένες με το διεθνές στάτους, που βασίζεται σε κανόνες της Δύσης.

Ένας άλλος ανησυχητικός παράγοντας είναι ότι η συνεργασία που υπήρχε μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας για την ασφάλεια των πυρηνικών υλικών έληξε το 2014. Ακόμη ελλοχεύει κίνδυνος από χώρες που η θρησκεία ή η ιδεολογία τους είναι εξαιρετικά ριζοσπαστικές, όπως το Ιράν ή η Β. Κορέα.

Όσο, λοιπόν, οι σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων παραμένουν ασταθείς, κάθε κρίση κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πυρηνική. Μπαίνουμε, δηλαδή, σε μια νέα εποχή που τα πυρηνικά όπλα δεν χρησιμοποιούνται ως μέσα παγίωσης του status quo, όπως ψυχροπολεμικά, αλλά ως μέσα αλλαγής του. Κι αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν λειτουργεί καθησυχαστικά... Το αντίθετο!

Τα εννιά μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια

ΗΠΑ (4.764 κεφαλές)
Η Αμερική, στο πλαίσιο συμφωνίας με τη Ρωσία το 2010, δεν σχεδιάζει να αυξήσει το στρατηγικό οπλοστάσιό της. Αναπτύσσει, όμως, μια νέα πυρηνική κεφαλή που θα προσαρμόζεται τόσο σε υποβρύχιους όσο και σε πυραύλους εδάφους.

Ρωσία (4.300 κεφαλές)
Σχεδιάζει την αντικατάσταση παλιών συστημάτων με νέους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους, με δυνατότητα μεταφοράς έως και 15 (!) ανεξάρτητων πυρηνικών κεφαλών. Στο πρόγραμμα είναι ακόμα δέκα νέα πυρηνικά υποβρύχια και πυρηνικό βομβαρδιστικό Stealth.

Γαλλία (300 κεφαλές)
Η πυρηνική καρδιά της είναι τέσσερα καινούργια πυρηνικά υποβρύχια. Σε εξέλιξη βρίσκεται το δεκαετές πλήρες πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του πυρηνικού οπλοστασίου σε υποβρύχια, αεροσκάφη, πυραύλους, πυρηνικές κεφαλές και εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων.

Κίνα (250 κεφαλές)
Αν και η Κίνα πραγματοποίησε την πρώτη της δοκιμή πυρηνικού όπλου πριν από μισό αιώνα, ώς τώρα ανέπτυσσε το πυρηνικό της οπλοστάσιο με αργούς ρυθμούς. Προσφάτως έχει επιταχύνει και, μεταξύ άλλων, απέκτησε και τέσσερα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων.

Βρετανία (225 κεφαλές)
Η Βρετανία δεν σχεδιάζει η ίδια τους πυραύλους της. Πρόκειται να αντικαταστήσει τέσσερα υποβρύχια με σύγχρονα τα επόμενα χρόνια.

Πακιστάν (120 κεφαλές)
Το Πακιστάν έχει το πιο ραγδαία αναπτυσσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα στον κόσμο. Ήδη σε διαδικασία μετατροπής σε φορείς πυρηνικών βρίσκονται 11 αεροσκάφη, βαλλιστικοί πύραυλοι κ.ά.

Ινδία (110 κεφαλές)
Οι καινούργιοι πύραυλοι του ινδικού οπλοστασίου είναι ικανοί να φέρουν πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές κι έχουν βεληνεκές 8.000 χλμ. Έτοιμο είναι το πρώτο της πυρηνικό υποβρύχιο βαλλιστικών πυραύλων. Θα ακολουθήσουν άλλα τρία.

Ισραήλ (80 κεφαλές)
Σύντομα θα είναι έτοιμος νέος πύραυλος με βεληνεκές 6.000 χλμ. Επίσης διαθέτει αεροσκάφη F16 και F15 ικανά να πραγματοποιήσουν πυρηνικές επιθέσεις και τρία υποβρύχια πυρηνικών πυραύλων με βεληνεκές 1.500 χλμ. Το Ισραήλ είναι το ένα από τα πέντε κράτη που διαθέτουν πυρηνικό σύστημα ικανό για χτυπήματα από έδαφος, θάλασσα και αέρα.

Βόρεια Κορέα (10 κεφαλές)
Αν και σ’ αυτήν την περίπτωση είναι δύσκολο να ξεχωρίσει η πραγματικότητα από τη ρητορική, η χώρα υπολογίζεται ότι διαθέτει ήδη 10 πυρηνικές κεφαλές και τη δυνατότητα να προσθέτει ένα όπλο τον χρόνο.

πυρηνικά όπλαοπλοστάσιαεξοπλισμοίκράτηIssue: 1855Issue date: 12-03-2015