Οδικός χάρτης έως το 2018!

07:36 16/5/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Η ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση, μέχρι και χθες, να αποτιμήσει σε χρήμα τα πιθανά κέρδη της συνεδρίασης του Eurogroup της 9ης Μαΐου. Ήταν όμως σε θέση να «προεξοφλήσει» τα πολιτικά κέρδη. Πόσο εύκολο είναι να μιλάει κανείς για «κέρδος» ύστερα από την ψήφιση μέτρων συνολικού ύψους άνω των 5,4 δισ. ευρώ μέσα σε ένα δεκαήμερο; (Η πρώτη ψήφιση έγινε την Κυριακή και επίκειται άλλο ένα πακέτο μέσα στην επόμενη εβδομάδα).

Αν όλα κυλήσουν με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, ο πρωθυπουργός θα υπερασπιστεί

εισπρακτικά μέτρα για τελευταία φορά μέσα στο επόμενο δεκαήμερο – αυτή τη φορά θα κληθεί να χαρακτηρίσει αναγκαίο κακό τη νέα αύξηση του ΦΠΑ, ένα ακόμη πακέτο έμμεσων φόρων, αλλά και μια αναπροσαρμογή του ΕΝΦΙΑ. Τελευταία, μέχρι πότε; Τελευταία μέχρι τουλάχιστον την άνοιξη του 2018. Μετά; Ουδείς γνωρίζει σε αυτή τη φάση. Ουδείς μπορεί επίσης να αποκλείσει ότι από τον Μάιο του 2018 οι πολίτες αυτής της χώρας θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια πολυετή λιτότητα, αλλά και με τον «αυτόματο κόφτη» να επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια τους για πολλά χρόνια ακόμη. Πώς θα λειτουργεί Οι... λεπτομέρειες που θα «κλειδώσουν» μέσα στις επόμενες ημέρες για το θέμα του «αυτόματου κόφτη», τη νομοθέτηση του οποίου ζήτησε επιτακτικά το Eurogroup την περασμένη Δευτέρα, είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον αυτής της γενιάς των Ελλήνων, ενδεχομένως και της επόμενης. Η βασική λογική είναι η εξής: Κάθε χρόνο, τον Απρίλιο, η Eurostat θα ανακοινώνει τις επιδόσεις όλων των χωρών - μελών της Ευρωζώνης όσον αφορά στην εκτέλεση του προϋπολογισμού τους. Αν το πρωτογενές πλεόνασμα που θα προκύπτει είναι συμβατό με τους μνημονιακούς στόχους, τότε ο «αυτόματος κόφτης» θα παραμένει εν υπνώσει. Αν δεν είναι συμβατό, τότε με συνοπτικές διαδικασίες και μέσα σε σφικτή προθεσμία ενός μηνός, ο υπουργός Οικονομικών θα επιβάλλει περικοπές δαπανών σε μια σειρά από «κωδικούς» του προϋπολογισμού, στους οποίους εννοείται ότι θα συμπεριλαμβάνονται το μισθολόγιο του Δημοσίου αλλά και η κρατική συμμετοχή για την καταβολή των συντάξεων. Από τη διαπραγμάτευση των επόμενων ημερών, θα προκύψει το πόσο «σφιχτός» θα είναι αυτός ο μηχανισμός. Η ανακοίνωση του Eurogroup προδιαθέτει για κάτι τέτοιο. Ουσιαστικά, σε περίπτωση αποκλίσεων, δεν θα έχει δυνατότητα επιλογής, παρά θα πρέπει να προχωρήσει στις περικοπές επί των κωδικών (σ.σ.: η ανακοίνωση του Eurogroup αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο και για αυξήσεις φόρων). Ουσιαστικά ο υπουργός Οικονομικών θα δεσμεύεται να ανακοινώσει τις τροποποιήσεις του κρατικού προϋπολογισμού. Η Βουλή, από εκεί και πέρα, θα ψηφίζει τον αναθεωρημένο προϋπολογισμό, αλλά και τις εφαρμοστικές διατάξεις των νέων μέτρων. Είναι σαφές ότι η Βουλή θα ψηφίζει ποιες συντάξεις θα κοπούν και πόσο, ποιοι φόροι θα αυξηθούν και πόσο, ποιες θα είναι οι παρεμβάσεις στο μισθολόγιο κ.λπ. Ανοιχτά ερωτήματα Στις... λεπτομέρειες που θα πρέπει να αποσαφηνιστούν μέσα στις επόμενες ημέρες περιλαμβάνονται και οι εξής: 1 Ποια θα είναι τα έκτακτα γεγονότα που θα δικαιολογούν αποκλίσεις από τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος. Θα πρέπει να κατονομαστούν. Προφανώς, εκτός από τα αυτονόητα, δουλειά της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας θα είναι να προβλέψει και τα πιο απίθανα σενάρια που μπορεί να ανατρέψουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας. 2 Πώς θα πιστοποιείται η δημοσιονομική επίδοση. Θα αρκεστεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να στηρίζεται η λήψη αποφάσεων στα νούμερα της Eurostat ή θα ζητηθεί επιπλέον «εποπτεία», π.χ. από τον ESM; 3 Θα οριστούν από τώρα οι κωδικοί του προϋπολογισμού που δεν θα μπορούν να θιγούν, π.χ. δαπάνες για επιδόματα ανεργίας, στρατιωτικές δαπάνες κ.λπ.; 4 Η ελληνική Βουλή θα ψηφίζει κατόπιν εισήγησης του υπουργού τα ακριβή μέτρα ή θα μεσολαβεί διαπραγμάτευση με τους θεσμούς; Θα στήνονται κάθε άνοιξη τα ίδια σκηνικά στο Hilton, σε περίπτωση που θα εντοπίζονται αποκλίσεις; 5 Αυτή η ερώτηση είναι και η πιο σημαντική: Ο μηχανισμός θα παραμείνει ενεργός και μετά το 2019 (οπότε θεωρητικά θα γίνει ο τελευταίος έλεγχος για την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων του μνημονίου) ή θα καταργηθεί με το κλείσιμο του μνημονίου; Η πιθανότερη απάντηση αυτή τη στιγμή, δεδομένου ότι η ύπαρξή του συνδέεται και με τη διευθέτηση του χρέους, είναι ότι ο μηχανισμός ήρθε για... να μείνει. Για όσα χρόνια θα είμαστε υποχρεωμένοι να εμφανίζουμε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, θα πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι θα ζούμε σε συνθήκες λιτότητας, είτε υπάρχει ανάπτυξη στην οικονομία είτε όχι. Χαμηλά ο πήχης Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα ενός - δύο ετών, η κυβέρνηση έχει βάλει κάτω τα νούμερα και βλέπει τα εξής: Για το 2016 ο πήχης είναι χαμηλά. Πρέπει να εμφανιστεί πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ, και μάλιστα σύμφωνα με τον μνημονιακό ορισμό (σ.σ.: δεν λαμβάνονται υπόψη διάφορες έκτακτες δαπάνες, όπως για παράδειγμα τα έξοδα για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών). Δεδομένου ότι: 1 Υπάρχει καλή αφετηρία, καθώς το 2015 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% έναντι στόχου για έλλειμμα 0,25%. Ακόμη και αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει στο προσχέδιο του μνημονίου ότι αυτή η επίδοση οφείλεται και σε συγκυριακούς παράγοντες (one off μέτρα), η «κληρονομιά» για τον προϋπολογισμό του 2016 είναι σημαντική. 2 Ο προϋπολογισμός του 2016 έχει ήδη «τονωθεί» ή θα τονωθεί από τον Ιούλιο με μια σειρά εισπρακτικών μέτρων, όπως η αύξηση του ΦΠΑ, οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων, οι αυξήσεις στις παρακρατήσεις μισθών και συντάξεων, οι αυξήσεις του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, οι αυξήσεις στις προκαταβολές φόρου των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιτηδευματιών κ.λπ. 3 Η πορεία του ΑΕΠ θα είναι μεν πτωτική, ωστόσο οι αναθεωρημένες προβλέψεις (με τελευταία αυτήν της Κομισιόν) δείχνουν ότι για μια ακόμη χρονιά η πτώση θα οριακή και ενδεχομένως μικρότερη και από το 0,7%. Σε αυτό βοηθούν και συγκυριακοί παράγοντες, όπως η διατήρηση του πετρελαίου σε χαμηλά επίπεδα τιμών, κάτι που ευνοεί το εμπορικό ισοζύγιο και κατά συνέπεια το ΑΕΠ της χώρας. Επίσης από το δεύτερο εξάμηνο λογικά θα επικρατήσουν καλύτερες συνθήκες στην ελληνική οικονομία και λόγω τουρισμού, αλλά και λόγω των συνεπειών της ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης. Η αποκατάσταση του waiver για τις τράπεζες και η αποδέσμευση μερικών δισεκατομμυρίων ευρώ (σ.σ.: η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα είναι γύρω στα 3 δισ.) για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου λογικά θα ενισχύσουν τη ρευστότητα των τραπεζών, οι οποίες προσβλέπουν και στην πώληση των πρώτων «κόκκινων» δανείων, αξίας μερικών δισεκατομμυρίων. Με όλα αυτά τα δεδομένα, λογικά η Eurostat θα δείξει του χρόνου τον Απρίλιο ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι έχουν επιτευχθεί. Έτσι ο «αυτόματος κόφτης» λογικά θα παραμείνει ανενεργός για αρκετούς μήνες ακόμη. Μέσα στις επόμενες ημέρες θα αποφασιστεί αν ο «αυτόματος κόφτης» θα προβλέπει και ενδιάμεση «αξιολόγηση», δηλαδή αν θα εξετάζεται η πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος και το φθινόπωρο, προκειμένου τα όποια επιπλέον μέτρα να ψηφίζονται μαζί με τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Αυτό το σενάριο βέβαια, για την «ενδιάμεση αξιολόγηση», είναι τεχνικά δύσκολο να εφαρμοστεί σε μια οικονομία όπως η ελληνική, καθώς τα περισσότερα έσοδα εισπράττονται τους τελευταίους μήνες του χρόνου. Το «λούκι» είναι... μακριά Τα... δύσκολα θα έρθουν την άνοιξη του 2018. Ο προϋπολογισμός του 2017 θα πρέπει να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα 1,75%, επίδοση η οποία δεν έχει καταγραφεί ποτέ στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Ήδη βέβαια ο προϋπολογισμός του 2017 έχει φορτωθεί με ένα... καράβι από μέτρα. Στο προσχέδιο του αναθεωρημένου μνημονίου, που είδε το φως της δημοσιότητας, αναφέρεται ότι το 2017 θα υλοποιηθούν μέτρα τουλάχιστον 4 δισ., από αυτά που ψηφίστηκαν την περασμένη εβδομάδα, όπως και από αυτά που θα ψηφιστούν την επόμενη. Ενδεικτικά αναφέρονται η νέα γενναία περικοπή του ΕΚΑΣ μέσα στην επόμενη χρονιά, το «ψαλίδισμα» 200.000 επικουρικών συντάξεων για ολόκληρο το χρόνο και όχι για ένα εξάμηνο, όπως θα γίνει μέσα στο 2016, η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για αγρότες και επαγγελματίες, η επιβολή του τέλους διανυκτέρευσης στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, η αύξηση του φόρου για επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα, η είσπραξη των αυξημένων φόρων που θα επιβληθούν στα εισοδήματα από ενοίκια, η μεγαλύτερη απόδοση του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων κ.λπ. Στο ερώτημα αν για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου του 2017 η Ελλάδα θα μπορεί να προσβλέπει και στις αποφάσεις που θα ληφθούν για το χρέος, η απάντηση είναι όχι. Το καλάθι των λεγόμενων «βραχυπρόθεσμων» μέτρων στην καλύτερη περίπτωση θα περιλαμβάνει την «αντικατάσταση» δανείων που είχαν χορηγηθεί στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου από νέα δάνεια του ESM, τα οποία θα έχουν χαμηλότερο επιτόκιο. Είναι σημαντική αυτή η αλλαγή, καθώς αυτή η αναχρηματοδότηση μπορεί να περιορίσει τους τόκους κατά μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Όμως, οι τόκοι ούτως ή άλλως δεν συνυπολογίζονται στο πρωτογενές πλεόνασμα. Το μόνο στο οποίο μπορεί να προσβλέπει η ελληνική κυβέρνηση για την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2017 είναι η ανάπτυξη, κάτι βέβαια που μοιάζει αβέβαιο μετά την επιβολή τόσων σκληρών φορολογικών και εισπρακτικών μέτρων. Φτάνουμε έτσι στον Μάιο του 2018, όταν η κυβέρνηση θα συμπληρώνει τον τρίτο χρόνο της κυβερνητικής θητείας της, για να διαπιστώσουμε αν θα χρειαστεί η επιβολή πρόσθετων μέτρων ή όχι. Η Ελλάδα θα χρειαστεί να καλύψει τις όποιες αποκλίσεις, καθώς θα έχει ακόμη λαμβάνειν. Και τις τελευταίες δόσεις της δανειακής σύμβασης που προβλέπει το τρίτο μνημόνιο αλλά και το «πακέτο» των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους. ◆ Πότε θα κλειδώσει αυτό; Μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. ◆ Πότε θα σημάνει αυτή; Την άνοιξη του 2019, μήνες πριν από τις προγραμματισμένες βουλευτικές εκλογές. Τότε θα πρέπει η Eurostat να αποφανθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα έχει φτάσει στο δυσθεώρητο για τα ελληνικά δεδομένα επίπεδο του 3,5%. Αν δεν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να συμφωνήσει σε νέα μέτρα μερικές εβδομάδες πριν από το στήσιμο της κάλπης, ώστε να μη χάσει – μεταξύ άλλων – και τα μέτρα για το χρέος: παράταση στη διάρκεια αποπληρωμής, θέσπιση ανώτατου πλαφόν στο επιτόκιο δανεισμού (αντί για σταθεροποίηση του επιτοκίου, που δεν γίνεται δεκτή από τον ESM), αλλά και επιμήκυνση στη διάρκεια αποπληρωμής σε συνδυασμό με την παροχή νέων περιόδων χάριτος. Αυτό το οικονομικό «χρονοδιάγραμμα» είναι ήδη γνωστό στην κυβέρνηση. Προφανώς θα ληφθεί σοβαρά υπόψη εν όψει και της χάραξης του «πολιτικού προγραμματισμού». Εννοείται ότι καμία κυβέρνηση δεν θα ήθελε να ρισκάρει πρώτα να ψηφίσει μειώσεις μισθών και συντάξεων και μερικές εβδομάδες αργότερα να ζητήσει ψήφο, έστω προβάλλοντας το ακατανόητο για τον πολύ κόσμο πακέτο ρύθμισης του χρέους. Αλλά μέχρι τότε ο καιρός είναι πολύς...Eurogroupοδικός χάρτης κυβέρνησηςΚυβέρνησηIssue: 1916Issue date: 12-05-2016Has video: