Οι δανειστές χτυπούν... νταούλια για χαμηλότερες συντάξεις

07:23 8/6/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Την ώρα που η προσοχή, όσον αφορά τις αλλαγές που θα γίνουν στο ασφαλιστικό, εστιάζεται στο αν θα ισχύσει ή όχι η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, στο αν θα καταργηθούν και από πότε οι διατάξεις που επιτρέπουν την πρόωρη συνταξιοδότηση και στο αν θα συγχωνευτούν τα ασφαλιστικά ταμεία σε τρία ή λιγότερα, τα... νταούλια αλλού φαίνεται να χτυπούν. Οι τεχνοκράτες των δανειστών προβλέπουν έκρηξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης τα επόμενα χρόνια και ζητούν μέτρα

εδώ και τώρα. Ποια είναι αυτά τα μέτρα; Το εξής ένα: η μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης, η οποία θα σημαίνει ακόμη χαμηλότερες συντάξεις για όσους βγουν στη σύνταξη από εδώ και στο εξής. Το δυστύχημα είναι ότι και τα στοιχεία που συγκεντρώνει η ελληνική πλευρά κάθε άλλο παρά αποπνέουν αισιοδοξία. Έτσι, αυτό που μένει να φανεί είναι το πόσο βαθιά θα μπει το μαχαίρι στο κόκαλο. Πάγωσε Με το που ανέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τη διακυβέρνηση της χώρας, πάγωσε αμέσως τρία μέτρα τα οποία ήταν δρομολογημένα. ♦ Το πρώτο ήταν η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις. Αυτομάτως τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω σε αυτό το πάγωμα, καθώς η εφαρμογή της ρήτρας θα σήμαινε άμεση μείωση επικουρικών συντάξεων στους υφιστάμενους συνταξιούχους, κάτι που προεκλογικά και μετεκλογικά αποτελούσε κόκκινη γραμμή για την κυβέρνηση. ♦ Η αντίστοιχη εφαρμογή της ρήτρας για τα ταμεία πρόνοιας, που χορηγούν τα εφάπαξ, μπήκε επίσης στο προσκήνιο. ♦ Η τρίτη παρέμβαση, που προβλήθηκε λιγότερο από όλες – δεδομένου ότι δεν αφορούσε υφιστάμενους συνταξιούχους, αλλά μελλοντικούς – ήταν το πάγωμα της εφαρμογής του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Ο περίφημος Νόμος 3863/2010 ψηφίστηκε στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου επί ημερών Ανδρέα Λοβέρδου και Γιώργου Κουτρουμάνη στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο νόμος καθόριζε νέο τρόπο υπολογισμού συντάξεων για όσους θα έβγαιναν στη σύνταξη μετά την 1η Ιανουαρίου 2015. Ποια ήταν η «κεντρική ιδέα» αυτού του νόμου; Για όποιον θα έβγαινε στη σύνταξη μετά την 1.1.2015, θα ίσχυε το λεγόμενο «μεικτό σύστημα». Δηλαδή για τα συντάξιμα χρόνια του κάθε ασφαλισμένου μέχρι και το 2010 θα ίσχυε ο παλαιός τρόπος υπολογισμού της σύνταξης (δηλαδή αυτός που ίσχυε μέχρι και το τέλος του 2014), ενώ για τα έτη ασφάλισης από το 2010 και μετά, ο καινούργιος με τα εξής χαρακτηριστικά: Για κάθε έτος ασφάλισης από την 1.1.2011 και μετά, θα προσετίθετο ένα ελάχιστο ποσό σύνταξης το οποίο θα προέκυπτε από τον πολλαπλασιασμό των μηνιαίων αποδοχών με ένα ποσοστό, τον λεγόμενο συντελεστή αναπλήρωσης. Ο συντελεστής αυτός ήταν καθορισμένο να διαμορφωθεί ως εξής: ♦ Τα πρώτα 15 έτη, συντελεστής αναπλήρωσης 0,80% για κάθε έτος.♦ Από 15 έτη και 1 ημέρα έως 18 έτη συντελεστής 0,86%.♦ Από 18 έτη έως 21 έτη συντελεστής 0,92%.♦ Από 21 έτη έως 24 έτη 0,99% για κάθε χρόνο. ♦ Από 24 έως 27 έτη συντελεστής 1,06%.♦ Από 27 έτη έως 30 συντελεστής 1,14%. ♦ Από 30 έως 33 έτη συντελεστής 1,22%.♦ Από 33 έτη έως 36 συντελεστής 1,31%.♦ Από 36 έτη έως 39 συντελεστής 1,40%.♦ Πάνω από 39 έτη ασφάλισης με συντελεστή αναπλήρωσης 1,50% για κάθε έτος. Στο ποσό που θα προέκυπτε από τις παραπάνω πράξεις θα έπρεπε να προστεθεί και το τμήμα της βασικής σύνταξης, η οποία για το 2015 είχε οριστεί στα επίπεδα των 360 ευρώ. Είναι τα περίφημα 360 ευρώ, για τα οποία συχνά - πυκνά ακούγεται ότι θα ήταν το νέο ύψος των συντάξεων. Στην πραγματικότητα, είναι το κομμάτι της σύνταξης του οποίου την καταβολή θα εγγυάτο το Δημόσιο, με το υπόλοιπο να αποτελεί προϊόν ανταποδοτικό και άμεσα συνδεδεμένο με το ύψος των καταβαλλόμενων εισφορών. Βασικό χαρακτηριστικό αυτού του συστήματος ήταν ότι άφηνε στο απυρόβλητο όσους θα συνταξιοδοτούνταν μέχρι και το τέλος του 2014, ενώ επέφερε σταδιακά τις μειώσεις στις συντάξεις. Έτσι, για όσους έβγαιναν στη σύνταξη το 2015, η περικοπή της σύνταξης θα ήταν πολύ μικρή (καθώς ο νέος τρόπος υπολογισμού θα αφορούσε πολύ μικρό τμήμα της σύνταξης), το 2016 θα ήταν μεγαλύτερη κ.ο.κ. Εννοείται ότι για τους ασφαλισμένους μετά την 1.1.2011 ολόκληρο το ποσό της σύνταξης θα υπολογιζόταν πλέον με βάση τον νέο τρόπο υπολογισμού. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ανακοίνωσε τη μη εφαρμογή του Νόμου 3863, ο οποίος, τυπικά τουλάχιστον, βρίσκεται σε ισχύ καθώς νομοθετική διάταξη που να τον ακυρώνει δεν έχει κατατεθεί. Έτσι, αυτήν τη στιγμή, βρισκόμαστε σε «κενό νόμου». Γι’ αυτό άλλωστε όσοι καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά την 1.1.2015 στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουν με ποιον τρόπο θα υπολογιστεί η σύνταξή τους (σ.σ.: ούτως ή άλλως, ακόμη δεν έχουν απονεμηθεί οι συντάξεις σε όσους κατέθεσαν αίτηση το 2014 και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και το 2013). Ζήτημα βιωσιμότητας Και ενώ η χώρα βρισκόταν σε «κενό» όσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, ήρθαν οι δανειστές να εγείρουν πάλι ζήτημα βιωσιμότητας του ασφαλιστικού. Μπροστά στο θέμα που έχουν ανοίξει, το ζήτημα της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές φαντάζει ως εξαιρετικά απλή υπόθεση. Τι είναι αυτό που λένε εν ολίγοις οι δανειστές; «Από το 2010 έχετε δεσμευτεί ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη το 2050 δεν θα ξεπερνά το 15,5% του ΑΕΠ» (σ.σ.: σήμερα ξοδεύουμε ήδη περί τα 28 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, χωρίς να περιλαμβάνεται η δαπάνη για τις συντάξεις που έχουν αποδοθεί, αλλά δεν έχουν ακόμη πληρωθεί. Αυτό σημαίνει ότι κινούμαστε ήδη στα όρια ή και πάνω από τα όρια που κανονικά θα έπρεπε να πιάσουμε ύστερα από 35 χρόνια). Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα στην αγορά εργασίας (σ.σ.: η ανεργία ξεπερνά το 26%), στο δημογραφικό με τη γήρανση του πληθυσμού και με την πορεία της οικονομίας (σ.σ.: υποτίθεται ότι θα είχαμε επιστρέψει στην ανάπτυξη, κάτι το οποίο δεν φαίνεται να συμβαίνει ούτε φέτος), η συνταξιοδοτική δαπάνη το 2050 προβλέπεται από τους δανειστές ότι θα είναι πολύ πάνω από το όριο του 15,5% που έχει συμφωνηθεί από το 2010. Τι ζητούν λοιπόν οι δανειστές; Συμφωνούν στο να μην εφαρμοστεί ο νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη. Θέλουν όμως να επιβληθεί ένας ακόμη αυστηρότερος νόμος με ακόμη χαμηλότερους συντελεστές αναπλήρωσης. Πρακτικά; Ακόμη μικρότερες κύριες συντάξεις για όσους βγουν στη σύνταξη από εδώ και στο εξής. Πληροφορίες έχουν ήδη κυκλοφορήσει. Μιλούν για ένα ποσοστό αναπλήρωσης χαμηλότερο ακόμη και από το 55%. Αυτό σημαίνει ότι, αν κάποιος έχει συντάξιμες αποδοχές της τάξεως των 1.500 ευρώ (σ.σ.: με το νέο σύστημα ούτως ή άλλως προβλέπεται ότι θα λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές για ολόκληρο το διάστημα του εργασιακού βίου και όχι μόνο για τα τελευταία 2-3 χρόνια με τις καλύτερες αποδοχές), δεν θα μπορεί να λαμβάνει σύνταξη μεγαλύτερη από 700-800 ευρώ. Συγκριτικά με το καθεστώς που ίσχυε μέχρι και τέλος του 2014, μια τέτοια απαίτηση οδηγεί σε περαιτέρω μείωση των κύριων συντάξεων τουλάχιστον κατά 20%, ενώ η νέα απαίτηση βγάζει σαφώς μεγαλύτερες μειώσεις ακόμη και από τον νόμο 3863/2010. Μελέτη Η ελληνική πλευρά έχει ήδη αναθέσει στους δικούς της επιστήμονες να τρέξουν το μοντέλο που θα προβλέπει το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης μέχρι το 2050 (σ.σ.: μπορεί η συγκεκριμένη χρονολογία να φαίνεται πολύ μακρινή, ωστόσο τα μοντέλα για το ασφαλιστικό χαράσσονται με τέτοιον ορίζοντα). Η ομάδα του καθηγητή του Παντείου Σάββα Ρομπόλη έχει ήδη αναλάβει να καταθέσει στο Μέγαρο Μαξίμου τη μελέτη για την πρόβλεψη της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Οι τελικοί υπολογισμοί θα γίνουν το επόμενο διάστημα και τα τελικά ευρήματα θα κατατεθούν απευθείας στο Μέγαρο Μαξίμου. Ωστόσο, ενδείξεις υπάρχουν από τώρα και δεν είναι αισιόδοξες. Και πώς να είναι; ♦ Οι συνταξιούχοι έχουν εκτοξευτεί στα 2,65 εκατομμύρια άτομα σε μια χώρα της οποίας ο πληθυσμός και το εργατικό δυναμικό συρρικνώνονται. ♦ Από το 2011 και μετά οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο το προσδόκιμο ζωής. Ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός για ένα ασφαλιστικό σύστημα, καθώς σημαίνει ότι μπαίνει ολοένα και λιγότερο «φρέσκο αίμα», το οποίο θα εργαστεί και θα συμβάλει με τις ασφαλιστικές εισφορές που θα πληρώνει. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή παρακολουθεί συστηματικά τον «δείκτη γήρανσης». Τι δείχνει; Υπολογίζει την αναλογία του γεροντικού πληθυσμού (ηλικίας 65 ετών και άνω) προς τον ηλικιακά νεότερο (0 έως 14 ετών). Ο δείκτης αυτός εκτοξεύτηκε το 2012 στο 135,8, που είναι η υψηλότερη τιμή στην Ιστορία του τόπου. Για να φανεί η... ταχύτητα γήρανσης, αρκεί να σημειωθεί ότι το 2001 ο δείκτης γήρανσης ήταν στο 113,6. Η τιμή του 135,8 σημαίνει ότι, αν τα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών είναι 100, οι ηλικιωμένοι άνω των 65 είναι 136. Ακόμη χειρότερος δείκτης για το ασφαλιστικό είναι η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα, καθώς οι άνεργοι δεν συνεισφέρουν με ασφαλιστικές εισφορές. Ο πληθυσμός μιας χώρας διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: ♦ τους απασχολούμενους (δηλαδή αυτούς που με τους φόρους που πληρώνουν αλλά και τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν στα ταμεία συντηρούν όλους τους υπόλοιπους),♦ τους ανέργους ♦ και τους οικονομικά μη ενεργούς. Με το που μπήκαν στη ζωή μας η ύφεση και τα μνημόνια, οι οικονομικά μη ενεργοί ξεπέρασαν τους απασχολούμενους. Για τελευταία φορά οι απασχολούμενοι ήταν περισσότεροι από τους μη οικονομικά ενεργούς στο τέλος του 2010 (4,39 εκατομμύρια άτομα έναντι 4,37 εκατομμυρίων ατόμων). Μετά η κατάσταση... ξέφυγε και φτάσαμε το 2013 να είναι χειρότερη από ποτέ. Οι απασχολούμενοι το 2013 ήταν 3.513.200 ενώ οι οικονομικά μη ενεργοί 4.466.000. Αν προστεθούν στους οικονομικά μη ενεργούς και οι 1.330.400 άνεργοι (τόσοι ήταν στο τέλος του 2013, αν και σήμερα ο αριθμός τους έχει περιοριστεί το πολύ κατά 70-80.000), τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε χώρα των «εξαρτημένων». Προς τα πού θα γείρει η πλάστιγγα; Η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να αντιμετωπίσει το αίτημα για νέες μειώσεις στις κύριες συντάξεις προτείνοντας τη θέσπιση νέων πόρων για το ασφαλιστικό. Το κατά πόσο αυτό το αίτημα θα γίνει δεκτό, όπως και το κατά πόσο το ασφαλιστικό με αυτήν του τη διάσταση θα συμφωνηθεί να κλείσει τώρα ή το φθινόπωρο, είναι κάτι που θα φανεί άμεσα.ΣυντάξειςΚυβέρνησηδανειστέςΑσφαλιστικόIssue: 1867Issue date: 04-06-2015Has video: