Οι δυο πραγματικοί αντίπαλοι του Ερντογάν

08:09 1/7/2018 - Πηγή: Το Ποντικι

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση Τι θα έπρεπε να κάνει ένας Πρόεδρος για να χάσει την εμπιστοσύνη ενός λαού;Να υποτιμήσει το νόμισμα, να φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες αθώους ανθρώπους, να δηλητηριάσει τις σχέσεις της χώρας του με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, να φιμώσει τον Τύπο, να αναζωπυρώσει έναν εμφύλιο και να καταχραστεί το σύνταγμα για να εξασφαλίσει υπερεξουσίες. Ο Ερντογάν τα έκανε όλα αυτά κι ακόμα περισσότερα. Κι όμως, κατόρθωσε να επανεκλεγεί, αυτή τη φορά

ως απόλυτος άρχων με εξουσία άνευ όρων.● Στο παρελθόν οι καμπάνιες του φρόντιζαν να παρουσιάζουν το προφίλ ενός ηγέτη που έφερνε δουλειές, ανάπτυξη και υπηρεσίες. Ενός Μεσσία της ευημερίας στην Τουρκία.● Από το 2013 και μετά, έπειτα από ένα κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, ένα σκάνδαλο διαφθοράς, έναν βρόμικο χωρισμό με το κίνημα Γκιουλέν και, πρόσφατα, την καθίζηση της τουρκικής οικονομίας, ο Ερντογάν επανεφηύρε τον εαυτό του.● Τώρα πλασάρεται ως ο αρχηγός μιας χώρας που βρίσκεται σε πόλεμο. Στο σύμπαν όπου κατοικούν ο Ερντογάν και πολλοί από τους υποστηρικτές του η Τουρκία δέχεται επίθεση από δυτικές δυνάμεις που ζηλεύουν τις γέφυρες, τις λεωφόρους και τα αεροδρόμιά της, από νομισματικούς κερδοσκόπους και τους εγχώριους συμμάχους τους, δηλαδή την αντιπολίτευση.«Θα δώσουμε ένα ακόμη μάθημα σε αυτούς τους συνεταίρους των τρομοκρατών στις 24 Ιουνίου;» ρωτούσε τον κόσμο σε μια από τις τελευταίες προεκλογικές του συγκεντρώσεις. «Μπορεί να πεθάνουμε σε αυτό το μονοπάτι, αλλά πίσω δεν γυρίζουμε ποτέ» συνέχιζε. Μια μεγάλη μερίδα Τούρκων δεν έχουν προφανώς καμιά διάθεση ούτε να... πεθάνουν ούτε να αναγκαστούν να ζουν σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο με τον ίδιο της τον εαυτό αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι ψήφισαν την αντιπολίτευση. Όμως, δεν ήταν αρκετοί τελικά. «Πίσω στην οθωμανική δόξα»Ύστερα από 15 χρόνια στην εξουσία, περισσότερα ακόμα κι απ’ τον Κεμάλ Ατατούρκ, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, ο Ερντογάν έχει σημαδέψει ανεξίτηλα τη χώρα. Για τους περισσότερους από τους υποστηρικτές του έχει μετατραπεί σε μια πατρική φιγούρα, στο σύμβολο μιας επιστροφής στην οθωμανική δόξα, στον αρχιτέκτονα της ανάπτυξης στην Τουρκία και στην ελπίδα των απανταχού καταπιεσμένων μουσουλμάνων. Μια ολόκληρη γενιά ενηλικιώθηκε υπό τη διακυβέρνηση του Ερντογάν.Πολλοί του πιστώνουν ακόμα κι ότι τους «έσωσε» από το αιματηρό επιχειρηθέν πραξικόπημα το 2016. Ένα πραξικόπημα το οποίο, παραδόξως, ουδέποτε ερευνήθηκε εις βάθος για τους υποκινητές του κι όσους πιθανώς κρύβονταν πίσω τους, καθώς τον Ερντογάν τον ενδιέφερε περισσότερο να «πατάξει» κάθε φωνή αμφισβήτησης με αχόρταγη εκδικητική μανία. Με όπλο τις συνταγματικές αλλαγές που του δίνουν τον απόλυτο έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας και με το δικαίωμα να έχει ακόμα δυο θητείες ως Πρόεδρος, ο Ερντογάν θα μπορεί δυνητικά να κυβερνά την Τουρκία μέχρι τη δεκαετία του 2030. Οι υπερεξουσίες τουΥπό τις νέες αλλαγές, οι οποίες υιοθετήθηκαν πέρυσι, στο δημοψήφισμα που αμαυρώθηκε από καταγγελίες για νοθεία, ο Πρόεδρος θα έχει πια ενισχυμένες εξουσίες βέτο, το δικαίωμα να εκδίδει διατάγματα αλλά και να καθορίζει τον προϋπολογισμό χωρίς καν να συμβουλεύεται τη Βουλή. Θα διορίζει τους δικούς του υπουργούς καθώς και τους υπόλοιπους υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους και το πόστο του πρωθυπουργού θα εξαφανιστεί. Αναλυτικότερα, στο εξής ο Πρόεδρος δεν θα είναι μόνο αρχηγός του κράτους, αλλά θα είναι τόσο αρχηγός του κράτους όσο και επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας.● Καταργείται η θέση του πρωθυπουργού, ενώ θεσπίζεται θέση αντιπροέδρου.● Ο Πρόεδρος είναι σε θέση να εκδίδει διατάγματα, να κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να διορίζει υπουργούς και ανώτατους αξιωματούχους.● Βουλευτικές και προεδρικές εκλογές διεξάγονται κάθε πέντε χρόνια, την ίδια ημέρα.● Το κοινοβούλιο μπορεί να ξεκινήσει έρευνα ή να αποδώσει κατηγορίες εναντίον του Προέδρου, εφόσον η πλειοψηφίας πει το «ναι». Όμως για να στείλει τον Πρόεδρο σε δίκη θα απαιτείται πλειοψηφία 2/3.Ουσιαστικά ο Ερντογάν θα είναι πια απόλυτος ηγέτης της Τουρκίας, επικεφαλής της κυβέρνησης και θα διαθέτει πλήρη εξουσία επί του δικαστικού σώματος. Θα μπορεί, κατά βούληση, να εκδίδει διατάγματα που θα έχουν την ισχύ νόμων. Το κοινοβούλιο δεν θα έχει ρόλο ούτε εξουσίες και κανείς, πρακτικά, δεν θα μπορεί να ελέγξει τη δύναμη του Ερντογάν. Η διάκριση των εξουσιών παύει να υπάρχει ακόμη και ως πρόσχημα, καθώς η Τουρκία παραδίδεται σε μια ενός ανδρός αρχή. Η υπερεξουσία του Ερντογάν θα μοιάζει με αυτήν ενός... ντοπαρισμένου σουλτάνου. Ο κύκλος που έκλεισεΜε τις εκλογές της Κυριακής έκλεισε ο κύκλος της προσπάθειας εκδημοκρατισμού της Τουρκίας που ξεκίνησε το 1923 από τον Κεμάλ Ατατούρκ χωρίς να ολοκληρωθεί ποτέ. Η χώρα κάλπασε προς ένα είδος δικτατορίας.Πριν από τις εκλογές ο Ερντογάν είχε φροντίσει να δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες, εξαναγκάζοντας τα ΜΜΕ της Τουρκίας να χορεύουν στον ρυθμό του. Η συντριπτική πλειοψηφία των εφημερίδων έμοιαζαν με προεκλογικό φυλλάδιο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Στην πράξη, τα κρατικά μίντια επέβαλαν εμπάργκο στους δύο από τους τρεις βασικούς προεδρικούς υποψηφίους. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση, το κύριο κρατικό κανάλι αφιέρωσε 13 λεπτά κάλυψης στη Μεράλ Ακσενέρ και το κόμμα της, το νεοσυσταθέν Iyi Party, τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Μαΐου. Για τον Ερντογάν αφιέρωσε 68 ώρες. Ο φυλακισμένος Ντεμιρτάς και το κόμμα του, το HDP, δεν είχαν ούτε ένα λεπτό τηλεοπτικού «αέρα». Από την άποψη της πλύσης εγκεφάλου, το ποσοστό του Ερντογάν θεωρείται μάλλον μικρότερο του αναμενομένου... Οικογενειακό «μαγαζί»Από την επομένη των εκλογών ο Ερντογάν θέλει να ολοκληρώσει τη μετατροπή της Τουρκίας σε «οικογενειακό μαγαζί», θέτοντας τα θεμέλια για μια πανίσχυρη πολιτική δυναστεία. Έχει φυτέψει συγγενείς στα σημαντικά κομματικά πόστα και προμοτάρει τη ραγδαία άνοδο του γαμπρού του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος ήδη συμπεριφέρεται στους υπουργούς σαν να ήταν ο ίδιος Πρόεδρος.Σύμφωνα με το «Spiegel», η προτίμηση του σουλτάνου είναι μελλοντικά να τον διαδεχθεί στην προεδρία ένα από τα τέσσερα παιδιά του. Όμως, ο μεγαλύτερος γιος του, ο Μπουράκ, είχε εμπλακεί σε ένα θανατηφόρο τροχαίο πριν από 20 χρόνια και έκτοτε αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή. Το 1998 χτύπησε με το αυτοκίνητό του την τραγουδίστρια κλασικής μουσικής Σεβίμ Τανουρέκ, η οποία πέθανε.Σύμφωνα με όσα είχαν αναφερθεί τότε, ο Μπουράκ Ερντογάν δεν είχε άδεια οδήγησης και διέφυγε από τη σκηνή του θανατηφόρου δυστυχήματος. Δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Ο πατέρας του εκείνη την εποχή ήταν δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Σήμερα, η βασική ενασχόληση του Μπουράκ είναι τα τάνκερ της οικογένειας Ερντογάν.Ο Μπιλάλ, ο νεότερος γιος του σουλτάνου, έχει ουσιαστικά αυτοαπαξιωθεί ως ακατάλληλος μέσα από μια σειρά ντροπιαστικών εμφανίσεων και ο Ερντογάν δεν τον εμπιστεύεται για καριέρα στην πολιτική.Οι πιθανότερες υποψήφιες για το αξίωμα θα είναι οι δυο του κόρες, Σιμεγιά και Εσρά. Ο εμμονικός νεποτισμός του Ερντογάν εκτόξευσε την καριέρα του γαμπρού του, Αλμπαϊράκ, συζύγου της Εσρά Ερντογάν. Ο αδελφός του, Σερχάτ Αλμπαϊράκ, είναι το αφεντικό του ομίλου Calic Media. Όπως λέγεται στην Τουρκία, ο Ερντογάν και τα αδέλφια Αλμπαϊράκ κουμαντάρουν τη χώρα. «Δείτε μας σαν την... Αίγυπτο»Ο Ερντογάν ζητάει τη γνώμη του γαμπρού του σε κάθε ζήτημα. Στο θέμα της Ευρώπης ο Αλμπαϊράκ θεωρεί ότι, αν οι Βρυξέλλες αντιμετωπίσουν το δίλημμα Ερντογάν ή αστάθεια, θα διαλέξουν τον Ερντογάν. Αυτό που θέλει είναι να κάνει τους Ευρωπαίους να αντιμετωπίζουν την Τουρκία όπως αντιμετωπίζουν την Αίγυπτο. Δηλαδή μια χώρα με την οποία κάνουν μεν μπίζνες, αλλά μένουν έξω από τα εσωτερικά της ζητήματα. Ο Αλμπαϊράκ απαξιώνει κάθε Τούρκο αξιωματούχο που έστω ψελλίζει για διάλογο με την Ε.Ε. ως «δυτικό». Εδώ και κάποιο καιρό ο Ερντογάν έχει σταματήσει να διορίζει συμβούλους βάσει των ικανοτήτων τους και ακόμα και οι πολιτικές τους απόψεις είναι δευτερεύουσας σημασίας για τον σουλτάνο. Το μόνο απαραίτητο είναι η τυφλή και άνευ όρων αφοσίωση. Το μήνυμα που στόχευε να περάσει με τις εκλογές της Κυριακής τόσο στο εξωτερικό όσο και στους επικριτές του στο εσωτερικό, ήταν ότι «δεν υπάρχει Τουρκία χωρίς Ερντογάν». «Ο Ερντογάν του 10%»Ενώ η λίρα καταρρέει, ο Ερντογάν είναι ζάπλουτος. Από τη δεκαετία του 1990 οι επικριτές του τού είχαν δώσει το παρατσούκλι «ο Ερντογάν του 10%», επειδή, ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, λεγόταν ότι κρατούσε 10% προμήθεια από κάθε επιχειρηματικό ντιλ, σύμφωνα με το «Spiegel».Οι λαμπρές σπουδές της κόρης του στην Αμερική πληρώθηκαν από έναν επιχειρηματία και, μεταξύ 2008 - 2017, η φαμίλια Ερντογάν έβγαλε 20 εκατομμύρια ευρώ από ένα off shore ντιλ. Τούρκος πρώην υπουργός είχε πει ότι ο Ερντογάν θεωρεί ολόκληρη την Τουρκία προσωπική του περιουσία. «Πιστεύει ότι μπορεί να τα πάρει όλα» είχε δηλώσει.Αυτά και άλλα σκάνδαλα διαφθοράς γύρω από τη φαμίλια Ερντογάν δεν είχαν ιδιαίτερα μεγάλη απήχηση στην Τουρκία όσο κυκλοφορούσε αρκετό χρήμα για πολλούς. Όμως, το οικονομικό σύστημα Ερντογάν δείχνει να φτάνει στα όριά του. Αυτός ήταν ο βασικός λόγος πίσω από την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών της Κυριακής. Ο Ερντογάν ήθελε να προλάβει να επανεκλεγεί, πάση θυσία, πριν γίνει ιδιαίτερα αισθητή η ύφεση της τουρκικής οικονομίας. Φοβόταν πριν τις εκλογέςΌπως διέρρευσε από έμπιστους του Προέδρου, ο Ερντογάν φοβόταν «μην τον κρεμάσει ο στρατός, όπως τον Αντνάν Μεντερές», σε περίπτωση που χάσει την εξουσία. Όπως έγραψε το «Spiegel», κάποια μέλη του στενού προσωπικού των Ερντογάν είχαν αρχίσει προετοιμασίες για πτήση. Ο ίδιος, για παν ενδεχόμενο, ήθελε να εξασφαλίσει ότι τουλάχιστον η γυναίκα και τα παιδιά του θα ξέφευγαν στο εξωτερικό. Εν τέλει πήρε κάθε δυνατό μέτρο για να εξασφαλίσει τη νίκη του:● Συμμάχησε με τους υπερεθνικιστές του MHP, το ποσοστό του οποίου παρεμπιπτόντως ξεπέρασε κατά πολύ κάθε δημοσκοπική μέτρηση.● Επέκτεινε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πράγμα που εκτός των άλλων περιόρισε σημαντικά την ελευθερία έκφρασης των πολιτών.● Άσκησε ασφυκτική πίεση σε όλα τα ΜΜΕ της χώρας, τα οποία πια ελέγχει σε απόλυτο βαθμό.● Φρόντισε ουσιαστικά να προ-νομιμοποιήσει την εκλογική νοθεία αφού, σύμφωνα με νόμο του, καταμετριούνταν ως έγκυρα ακόμα και τα ασφράγιστα ψηφοδέλτια.Οι διεθνείς παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη ήδη από την προκαταρκτική τους έκθεση τη Δευτέρα έκαναν λόγο για αξιοποίηση του κρατικού μηχανισμού υπέρ του Ερντογάν, σοβαρές διαδικαστικές αδυναμίες, αδιαφανή καταγραφή των εκλογικών αποτελεσμάτων, παρατυπίες στην καταμέτρηση των ψήφων κ.α. Λίρα και διεθνείς σχέσειςΟ Ερντογάν εξασφάλισε την απόλυτη παντοδυναμία του στο εσωτερικό. Όμως έχει να αντιμετωπίσει δυο τεράστια προβλήματα:● Τις σχέσεις της Τουρκίας με το εξωτερικό, τις οποίες ο ίδιος έχει καταστήσει τοξικές.● Τη «νέμεση» της οικονομίας.Στην εξωτερική πολιτική ο Ερντογάν εκτιμάται ότι θα παραμείνει ένας δύσκολος και αναξιόπιστος εταίρος. Η επανεκλογή του θα του προσδώσει πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση που θα οδηγήσει σε περισσότερες μονομερείς ενέργειες σε Συρία και Ιράκ. Επιπλέον, σύμβουλοι υποδηλώνουν ότι ίσως επιχειρήσει να επαναδιαπραγματευθεί τη μεταναστευτική συμφωνία με την Ε.Ε.Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το Κογκρέσο συνεχίζει να προσπαθεί να μπλοκάρει την πώληση των F-35, μετά την επιμονή του Ερντογάν στην αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 και τη γενικευμένη τακτική του Τούρκου προέδρου να χρησιμοποιεί τους στενούς δεσμούς με τη Μόσχα ως διαπραγματευτικό χαρτί για να ντιλάρει με τη Δύση.Η οικονομία της Τουρκίας αντιμετωπίζει ένα πλήθος προβλημάτων. Την κατρακύλα της λίρας, παρά τη συγκυριακή άνοδο μετά τις εκλογές της Κυριακής, τον πληθωρισμό που καλπάζει με ρυθμό 12% και την εμμονή του Ερντογάν να περιορίσει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Οι επενδυτές δεν είναι πια διατεθειμένοι να ανεχτούν το αλλοπρόσαλλο και ασταθές στυλ διακυβέρνησης του Ερντογάν, τον νεποτισμό του και τον περιορισμό της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. Έχασαν την πίστη τους στην Τουρκία. Η οικονομία ίσως εξελιχθεί στο άμεσο και μεγαλύτερο εμπόδιο της χώρας τους προσεχείς μήνες...Ερντογάνεκλογές ΤουρκίαΟικονομία ΤουρκίαIssue: 2027Issue date: 28-6-2018Has video: Exclude from popular: 0