Οικονομία υπό πολιορκία - Κίνδυνος για το 2021 το μπλόκο Πολωνίας και Ουγγαρίας στο ταμείο ανάκαμψης

06:58 20/11/2020 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠολιτικήΈντυπη Έκδοση

 

Η πίεση της πανδημίας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν είναι η μόνη που αυξάνεται αυτή τη δύσκολη εποχή. Εξίσου δύσκολη είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα της ελληνικής οικονομίας, η οποία αντιμετωπίζει όλο και μεγαλύτερες προκλήσεις.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, η κατάσταση στο μέτωπο της Covid-19 δεν πρόκειται να ομαλοποιηθεί πριν από την ερχόμενη άνοιξη, συνεπώς μέχρι τότε θα υπάρχει διαρκής ανάγκη κρατικών παρεμβάσεων, των οποίων το σύνολο αναμένεται να φτάσει τα 30 έως 32 δισ. ευρώ. 

Οι απαιτήσεις αυτές

καταγράφονται σε ένα περιβάλλον δραστικής μείωσης των φορολογικών εσόδων, αύξησης των δαπανών και εκτροχιασμού του ταμειακού ελλείμματος του προϋπολογισμού, το οποίο έφτασε τα 14,9 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου.
Η κατάσταση δεν προβλέπεται αισιόδοξη ούτε για την ερχόμενη χρονιά, καθώς φαίνεται ότι θα ισχύσουν τα δυσμενή σενάρια του προσχεδίου του προϋπολογισμού. Ενώ λοιπόν για φέτος η ύφεση υπολογίζεται στο 10% του ΑΕΠ (με εκτίμηση του προσχεδίου για 8,3%), για το 2021 προβλέπεται να υιοθετηθεί το δυσμενές σενάριο του προσχεδίου, που κάνει λόγο για ανάκαμψη 4,5% - 5%, έναντι 7,5% του βασικού σεναρίου.
Ωστόσο η πρόβλεψη αυτή βασίζεται, κατά 2% του ΑΕΠ, στην εισροή πόρων από το ταμείο ανάκαμψης, το οποίο όμως μπαίνει σε περιπέτειες ύστερα από το διπλό μπλόκο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας στο σύνολο του πολυετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε., το οποίο είναι άγνωστο αν και πότε θα αρθεί.

Όλα στον αέρα
Εν όψει του προϋπολογισμού του 2021, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια εξαιρετικά δυσμενή οικονομική προοπτική, η οποία απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τον οικονομικό, αλλά ενδεχομένως και τον πολιτικό σχεδιασμό της, όσο αυτός εξαρτάται από τις επιδόσεις της οικονομίας.
● Η υγειονομική κρίση έχει τραβήξει περισσότερο απ’ όσο είχε αρχικά υπολογιστεί.
● Όλες οι προβλέψεις της για την οικονομία κινήθηκαν, κινούνται και θα κινηθούν στη βάση των δυσμενέστερων σεναρίων.
● Τα ευρωπαϊκά κονδύλια που εισρέουν είναι ψίχουλα μπροστά στις θηριώδεις ανάγκες στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Ελάχιστα αναπληρώνουν από όσα έχουν ήδη ξοδευτεί.
● Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της κυβέρνησης βρίσκονται ήδη στα 1,2 δισ. ευρώ και αυξάνονται, ενώ πολιτικά κρίσιμο είναι το ότι σε αυτές τις υποχρεώσεις περιλαμβάνονται χρέη από εκκρεμείς συντάξεις και υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων.
● Οι προβλέψεις για τον τουρισμό, οι οποίες λένε ότι τα έσοδά του το 2021 θα φτάσουν το 60% των εσόδων του 2019, είναι εξαιρετικά επισφαλείς, καθώς ουδείς μπορεί να γνωρίζει την επίδραση των εμβολίων στην επιδημιολογική εικόνα της Ελλάδας, αλλά και των κύριων τουριστικών πελατών της.
● Η ασφαλέστερη, μέχρι στιγμής, διέξοδος για χρηματοδότηση της οικονομίας είναι ο δανεισμός, ο οποίος υποβοηθείται από το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» που κληρονόμησε η νυν κυβέρνηση από την προηγούμενη, οι θετικές εκθέσεις των εποπτών της οικονομίας και οι αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Αγκάθι ωστόσο παραμένει η απόσταση τριών σκαλοπατιών από την επενδυτική βαθμίδα.

Η μεγάλη εμπλοκή
Μέσα σε όλα αυτά, ήταν μια εξαιρετικά κακή είδηση το μπλοκάρισμα από την Πολωνία και την Ουγγαρία, προ ημερών, του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (επταετούς προϋπολογισμού) της Ε.Ε., στο οποίο εντάσσεται ως προσάρτημα και το ταμείο ανάκαμψης από τις συνέπειες της Covid-19 με την ονομασία Next Generation EU.
Το μπλόκο οφείλεται στη διαφωνία των δύο αυτών χωρών με τη ρήτρα που εξαρτά την εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων από τον σεβασμό του κράτους δικαίου, τομέας στον οποίο και οι δύο αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα στις σχέσεις τους με τις Βρυξέλλες. Αυτή η ρήτρα δεν είναι μια απλή υπόθεση, η οποία θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω σύντομων διαβουλεύσεων.

● Επί της ουσίας αποτελεί έναν μηχανισμό ελέγχου του συνόλου των χωρών της Ε.Ε., ο οποίος θα μπορούσε, με το πρόσχημα μιας θεσμικής υστέρησης, να ανοιγοκλείνει την κάνουλα των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
● Κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι πίσω από το πρόσχημα της θεσμικής υστέρησης ή «παραβατικότητας» δεν θα κρύβεται η άρνηση μιας χώρας να προσαρμοστεί σε μείζονες πολιτικές επιλογές κάποιων από τις ισχυρές χώρες της Ε.Ε. με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία. 
● Ας μην ξεχνάμε, παρεμπιπτόντως, ότι το Βερολίνο διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στα μεγάλα θέματα της ανατολικής Μεσογείου, όπου οι λογαριασμοί Ελλάδας και Τουρκίας είναι ανοιχτοί και «καίνε». Άρα η εν λόγω ρήτρα δυνάμει μας αφορά...

Στην πραγματικότητα η Μέρκελ επιδιώκει, εν όψει της προσεχούς αποχώρησής της από την καγκελαρία, να αφήσει πίσω ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ελέγχου του μεγάλου ευρωπαϊκού «μαγαζιού», το οποίο θα αποτελεί τη δική της συμβολή στη διαιώνιση της γερμανικής κυριαρχίας επί της Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολύ δύσκολα θα κάνει πίσω, αλλά και ο λόγος για τον οποίο οι χώρες της ανατολικής, αποκαλούμενης «νέας Ευρώπης» πολύ δύσκολα θα αποδεχθούν έναν έλεγχο, ο οποίος αποτελεί, κατά την πάγια οπτική τους, υπαρξιακή απειλή. 

Ως εκ τούτου είναι άγνωστο πότε θα ξεμπλοκαριστεί το εγχείρημα του ταμείου ανάκαμψης αλλά και ο ίδιος ο κοινοτικός προϋπολογισμός, ώστε – μεταξύ όλων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών – και η Ελλάδα να πάρει μια βαθιά ανάσα ύστερα από το βαρύ οικονομικό πλήγμα της πανδημίας.
Το πρόβλημα είναι ότι, εκεί που περιμέναμε μια συμφωνία έστω στην εκπνοή της γερμανικής προεδρίας της Ε.Ε., στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, ώστε να εισρεύσει κάποιο χρήμα το δεύτερο εξάμηνο του 2021, η υπόθεση αυτή είναι πιθανό να μετακυλιστεί στην πορτογαλική προεδρία, με συνέπεια η Ελλάδα να μείνει «στεγνή» ολόκληρο το επόμενο έτος και να παλεύει μόνο με τις δικές της δυνάμεις.
Αυτό κι αν είναι κακό σενάριο και, εάν επαληθευτεί, η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε πολύ δύσκολα διλήμματα...

οικονομίαπανδημίαΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣπροϋπολογισμόςΜέρκελΚορωνοϊόςIssue: 2152Issue date: 19-11-2020Has video: Exclude from popular: 0