Όταν το Ολοκαύτωμα διδάσκεται με graphic novel

17:28 11/5/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Τι δυνατότητες υπάρχουν για να διδαχθεί στα σχολεία ένα συγκρουσιακό και τραυματικό γεγονός, όπως το Ολοκαύτωμα; Σε αυτό το ερώτημα απαντά το βιβλίο των Καραντώνα και Τσιλιμένη που προτείνουν το λογοτεχνικό είδος του graphic novel.

Το βιβλίο «Graphic Novel και Ολοκαύτωμα. Διδακτικές Προτάσεις και Εφαρμογές για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΡΟΠΗ, προσφέρει μια σύντομη εισαγωγή στο πεδίο των Πολιτισμικών Σπουδών, των Σπουδών του Τραύματος, των Λογοτεχνικών Σπουδών και των Σπουδών των Κόμικς.

Η παρουσίαση

Το βιβλίο παρουσιάζεται στον ΙΑΝΟ στη Σταδίου την Παρασκευή 12 Μαίου στις 7μμ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Αγγελική Γιαννικοπούλου, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Αντώνης Νικολόπουλος (Soloup) Σκιτσογράφος, μεταδιδακτορικός ερευνητής ΤΠΤΕ Παν. Αιγαίου, Λέων Ναρ, Φιλόλογος, Συγγραφέας, και οι συγγραφείς του βιβλίου Τασούλα Τσιλιμένη και Γεωργία Καραντώνα. Τη συζήτηση συντονίζει ο Κώστα Λασκαράτος, δημοσιογράφος της ΕΡΤ.

Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Αλβέρτος Ταραμπουλούς, Πρόεδρος της Ισραηλίτικης Κοινότητας Αθηνών. Στο βιβλίο επιχειρείται μια σύντομη αναφορά στο graphic novel και ειδικότερα, μια ιστορική αναδρομή στο holocaust graphic novel (graphic novel για το Ολοκαύτωμα). Η ποικιλία και η ρευστότητα αναπροσαρμογής αυτής της κατηγορίας των graphic novels την καθιστούν έναν εξελισσόμενο κλάδο της αναπαράστασης του Ολοκαυτώματος, εγκαθιδρύοντας ένα καινοτόνο μέσο σύλληψης της πολιτισμικής μνήμης.

Η συγκεκριμένη κατηγορία graphic novel αξιοποιείται εκπαιδευτικά τις τελευταίες δεκατίες για την προσέγγιση του ιστορικού θέματος του Ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας, ευρύτερα. Μπορεί, όμως, ένα συγκρουσιακό και τραυματικό γεγονός να διδαχθεί μέσω μιας πολυσημικής συνάντησης του Μέσου των κόμικς και της λογοτεχνίας;

Η παρούσα μελέτη αποδεικνύει τις πολυεπίπεδες δυνατότητες που αναφύονται μέσα από ένα τέτοιο εγχείρημα. Το παρόν βιβλίο, βασισμένο στη σύγχρονη βιβλιογραφία του κλάδου για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, αποτελεί ένα καινοτόμο, διεπιστημονικό εγχειρίδιο διδακτικής μεθοδολογίας για εκπαιδευτικούς και φοιτητές που επιθυμούν να το προσεγγίσουν αποτελεσματικά στη σχολική τάξη, αλλά και για αναγνώστες που αγαπούν την ιστορία, τη λογοτεχνία και τα κόμικς.

Έγραψαν για το βιβλίο: «Το βιβλίο των Γεωργίας Καραντώνα και Τασούλας Τσιλιμένη Graphic Novel και Ολοκαύτωμα: Διδακτικές Προτάσεις και Εφαρμογές για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι πολλά περισσότερα από αυτό που λέει ο τίτλος του. Γιατί, εκτός από τη μελέτη ενός νέου μέσου, της graphic novel, και της συμβολής της στη γνωριμία των μαθητών με την ιστορία, το βιβλίο αποτελεί μια πλούσια παρακαταθήκη πηγών για το Ολοκαύτωμα. Κυρίως όμως προτείνει μια νέα ματιά για τη λογοτεχνία στο σχολείο, η οποία παράλληλα με την αισθητική ικανοποίηση που προσφέρει, οδηγεί τους νεαρούς αναγνώστες στην εξερεύνηση του κόσμου.»

– Αγγελική Γιαννικοπούλου, Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Δυστυχώς, οδεύουμε προς μια εποχή, στην οποία δεν θα υπάρχουν επιζώντες ή μάρτυρες του Ολοκαυτώματος εν ζωή. Ένας κόσμος χωρίς επιζώντες θα επιφέρει ριζικές αλλαγές στον τρόπο που άνθρωποι κάθε ηλικίας θα διδάσκονται και θα μαθαίνουν για το Ολοκαύτωμα. Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες και παγκόσμια γεγονότα μας επισημαίνουν ότι αντιμετωπίζουμε μια άνοδο στην άρνηση του Ολοκαυτώματος, τον αναθεωρητισμό και τον αντισημιτισμό, τις γενοκτονίες, αλλά και στις απειλές για γενοκτονίες σε όλο τον κόσμο.

Αυτό το βιβλίο θα συνδράμει στην ενίσχυση της διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτό που είθισται να θεωρείται μια «συγκρουσιακή παιδαγωγική», όταν επιχειρείται να προσεγγιστεί ακολουθώντας τις πρακτικές οδηγίες που προτείνονται σε αυτό το βιβλίο, να μπορεί πραγματικά να ενισχύσει την κριτική σκέψη των παιδιών, αναφορικά με τον ρόλο τους στην κοινωνία και την ταχύτατα εξελισσόμενη παγκόσμια κατάσταση στην οποία είμαστε κοινωνοί.»

-Clare Lawlor, Imperial War Museums (IWM), Λονδίνο, Μάρτιος 2022

«Ένα βιβλίο που προτρέπει τα παιδιά να διεισδύσουν στις πτυχές της πιο σκοτεινής περιόδου της ανθρώπινης ιστορίας με έναν καινοτόμο και προσιτό τρόπο. Αναλύοντας τη σημειολογία κειμένου και εικόνων καταφέρνει να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση και την κριτική σκέψη.»

-Κέλλυ Ματαθία-Κόβο, εικονογράφος-συγγραφέας

Οι συγγραφείς

Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο οποίο διδάσκει θέματα Παιδικής-Εφηβικής Λογοτεχνίας, Αφήγηση, Μυθοπλασία – Δημιουργική Γραφή κειμένων βραχείας φόρμας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη θεωρία και κριτική της παιδική/εφηβικής λογοτεχνίας καθώς επίσης και στη διδακτική της. Ως καλεσμένη καθηγήτρια προσφέρει μαθήματα και διαλέξεις σε μεταπτυχιακά προγράμματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της ημεδαπής και αλλοδαπής (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Λευκωσίας, κ.α). Έχει δημοσιευμένο ερευνητικό έργο σε έγκριτα διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και σε αυτόνομα ατομικά βιβλία. Είναι Διευθύντρια του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού του Π.Θ. και Διευθύντρια του ηλεκτρονικού περιοδικού για τη θεωρία και μελέτη της παιδικής λογοτεχνίας ΚΕΙΜΕΝΑ (www.keimena.ece.uth.gr). Γράφει επίσης λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά και ενήλικες.

Η Γεωργία Καραντώνα είναι υποψήφια Διδάκτωρ Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη Διδακτική Γλώσσας & Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Είναι μετεκπαιδευθείσα του Πανεπιστημίου του Cambridge στις Σπουδές του Ολοκαυτώματος και έχει επιμορφωθεί στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και στο Center for Holocaust Education, UCL. Έχει λάβει μέρος σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Από το 2020 οργανώνει εκπαιδευτικές δράσεις για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (λέσχη ανάγνωσης, σενάρια μαθήματος, ομιλίες, επιμόρφωση εκπαιδευτικών) μέσω του HMDT στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2021 συμμετείχε στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος για το Ολοκαύτωμα του IWM του Λονδίνου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος και την αναπαράσταση του τραύματος και της γενοκτονίας στη graphic narrative. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός στο σχολείο St Cyprian’s του Λονδίνου.

Διαβάστε επίσης:

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Δράμα, μυστήριο και η πολεμική περιπέτεια «Sisu»

Μια «Κάρμεν» του σήμερα

Το θέατρο στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου