Πλούσιοι, φτωχοί και εμβόλια

07:01 6/5/2021 - Πηγή: Το Ποντικι

Στην εποχή μας – όπου σε λιγότερο από 24 ώρες υπάρχει η δυνατότητα κάποιος να μετακινηθεί από τον τόπο του σε οποιοδήποτε σημείο της Γης – οι «ευκαιρίες» και τα προβλήματα έχουν αποκτήσει μια οικουμενική διάσταση.

Το πώς έγινε (και γίνεται) η διαχείριση των ευκαιριών που η τεχνολογική έκρηξη προσφέρει στην ανθρωπότητα είναι λίγο πολύ ξεκαθαρισμένο. Η παγκοσμιοποίηση λειτούργησε υπέρ του πλούτου που έγινε ασύλληπτα μεγαλύτερος, δημιουργώντας μια χαώδη απόσταση με τα «μέσα» εισοδήματα και τη

φτώχεια.

Η πανδημία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα παγκόσμιου προβλήματος, το πρώτο που προβάλλει με τέτοια άμεση ένταση, και ο τρόπος διαχείρισής του αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Συνοψίζοντας την κατάσταση μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι:
1.Οι δυνατότητες (επιστημονικές, οικονομικές) είναι πρωτοφανείς στην ανθρώπινη ιστορία καθώς σε χρόνο ρεκόρ έγιναν όλα όσα σε άλλες εποχές χρειάζονταν δεκαετίες προκειμένου να βρεθεί, να παρασκευαστεί και διανεμηθεί ένα αποτελεσματικό φάρμακο (εμβόλιο στην προκειμένη περίπτωση).
2.Η διαχείριση των εμβολίων (από το στάδιο της έρευνας μέχρι την παραγωγή και διανομή τους) γίνεται με βάση τους νόμους (προσφορά, ζήτηση, τιμή κ.λπ.) της αγοράς.
3.Η πρόσβαση του παγκόσμιου πληθυσμού σε εμβόλια κατά της Covid-19 δεν είναι ενιαία, αλλά διαφοροποιείται στη βάση οικονομικών κριτηρίων.

Σύμφωνα με τα (σε γενικές γραμμές) στοιχεία που περιγράφουν το παγκόσμιο εμβολιαστικό «πρόγραμμα» μέχρι τώρα έχουν χορηγηθεί πάνω από 1,1 δισ. δόσεις εμβολίων σε 207 χώρες ή περιοχές. Δεδομένου ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός ξεπερνά τα 7 δισ. (7,8 δισ.), στατιστικά συνάγεται ότι εμβολιασμένος είναι ένας στους επτά κατοίκους του πλανήτη.

Στατιστική… πλάνη

Ωστόσο η στατιστική στην προκειμένη περίπτωση δημιουργεί μια λάθος εικόνα και για την εξέλιξη του προγράμματος και για την αποτελεσματικότητά του. Η σωστή εικόνα διαμορφώνεται αν δει κανείς τις «γωνιές» του πλανήτη ξεχωριστά. Τότε γίνεται φανερή η άνιση κατανομή των εμβολίων, γεγονός που αποδεικνύει (αν λάβουμε υπόψη και την ευκολία των μετακινήσεων σε κάθε και από κάθε σημείο της Γης) και την αποτυχία της αντιμετώπισης της πανδημίας ως παγκόσμιο πρόβλημα.

Ξεκινώντας την παρατήρηση από τον λεγόμενο «τρίτο» κόσμο είναι σαφές ότι υπάρχουν περιοχές (Αφρική για παράδειγμα) όπου το εμβολιαστικό πρόγραμμα απλώς δεν υπάρχει. Εκεί η επιβίωση των ανθρώπων σε σχέση (και) με τον κορωνοϊό είναι θέμα τύχης.

Όμως η Αφρική αποτελεί δεξαμενή πληθυσμών υπό μετακίνηση στην ευημερούσα Δύση. Μια μετακίνηση η οποία είναι αδύνατο να σταματήσει παρά τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκείται. Οι ανεμβολίαστοι πρόσφυγες και μετανάστες είναι, λοιπόν, εκ των πραγμάτων «πυρήνες» μετάδοσης, διάδοσης και συντήρησης της πανδημίας.

Τα νούμερα του πλούτου

Ανάλογη, αν και σε άλλο επίπεδο, είναι η εικόνα στη Δύση. Εδώ η στατιστική βοηθά να διαπιστώσουμε ότι μεταξύ των «πλούσιων» κοινωνιών κάποιες είναι περισσότερο πλούσιες και – κυρίως – πιο αποτελεσματικές.
Στις ΗΠΑ για παράδειγμα έχει εμβολιαστεί πάνω από το μισό του πληθυσμού, τουλάχιστον με την πρώτη δόση. Ανάλογη είναι η εικόνα στη Βρετανία η οποία, μετά το Brexit, επέδειξε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από αυτήν που δείχνει η Ε.Ε. ως σύνολο.

Σε γενικές γραμμές και αν αφαιρέσουμε τους «πρωταθλητές» στο εμβολιαστικό πρόγραμμα ΗΠΑ, Βρετανία, Ισραήλ και κάποια πετρελαιοφόρα πλούσια βασίλεια, εμιράτα ή «λιλιπούτειους» τουριστικούς ή φορολογικούς παραδείσους, ο μέσος εμβολιαστικός όρος στη Δύση περιγράφεται από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα του ελληνικού εμβολιαστικού προγράμματος.

Ο μέσος (ελληνικός) όρος

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στην Ελλάδα μέχρι την 1η Μαΐου είχαν πραγματοποιηθεί πάνω από 3.100.000 εμβολιασμοί. Από αυτούς τα 2,1 εκατ. αφορούν στην πρώτη δόση των εμβολίων. Για την ώρα στην Ελλάδα και τις δύο δόσεις εμβολίων έχουν λάβει κάτω από ένα εκατομμύριο (944.481) άτομα. Με άλλα λόγια, απόλυτη εμβολιαστική κάλυψη από τον κορωνοϊό στην Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής μόλις ο ένας στους 10 των κατοίκων της…

Το ινδικό “παράδειγμα”

Η πολυπλοκότητα της προβληματικής διαχείρισης των εμβολιασμών παγκοσμίως φαίνεται με την πρώτη ματιά συγκρίνοντας τα στατιστικά στην Ελλάδα και την Ινδία. Όπως είδαμε, στην Ελλάδα το 10% των κατοίκων έχει εμβολιαστεί και με τις δύο δόσεις ενώ το ποσοστό σχεδόν τριπλασιάζεται αν μιλήσουμε για την πρώτη δόση. Στην Ινδία του 1,4 δισ. κατοίκων έχουν πραγματοποιηθεί 147,7 εκατ. εμβολιασμοί, δηλαδή έχει λάβει μια τουλάχιστον δόση το 10% του πληθυσμού.

Η κατάσταση που επικρατεί ωστόσο στην Ινδία εξ αιτίας του κορωνοϊού δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα, καθώς στη χώρα αυτή τα 2/3 του πληθυσμού της (1 δισ. άνθρωποι) ζουν χωρίς δυνατότητες πρόσβασης σε ένα εθνικό σύστημα υγείας το οποίο θα μπορούσε να ανακόψει τον τρομακτικό αριθμό των θανάτων (πάνω από 400.000) οι οποίοι καταγράφονται καθημερινά.

Αξίζει μια επιπρόσθετη αναφορά στην πολυπληθέστερη (μαζί με την Κίνα) χώρα του κόσμου και τις αδυναμίες της να προστατέψει τον πληθυσμό της από την πανδημία. Η Ινδία έχει τη μεγαλύτερη παραγωγική ικανότητα για εμβόλια στον κόσμο. Επίσης, η χώρα αυτή είχε προνοήσει να αγοράσει (εφημερίδα «Καθημερινή») «205,5 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά του κορωνοϊού, μπαίνοντας έτσι στην πρώτη δεκάδα των αγοραστών στον κόσμο. Ωστόσο, η ποσότητα αυτή επαρκεί για τον εμβολιασμό μόνο τού 8% του πληθυσμού των 1,4 δισ. κατοίκων»…

Ο κόσμος μας αναμφίβολα έχει οικοδομηθεί στη βάση των ανισοτήτων και ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται από το χάσμα που χωρίζει τον πλούτο από τη φτώχεια. Το 1% του πληθυσμού της Γης έχει καταφέρει να συγκεντρώσει ό,τι κατέχει όλο μαζί το υπόλοιπο 99%. Κατ’ αναλογία ισχύει το ίδιο με τις πλούσιες και τις φτωχές χώρες ή περιοχές του πλανήτη.

Ωστόσο, η πανδημία εμφανίστηκε για να υπενθυμίσει για μια ακόμη φορά κάτι που οι «πλούσιοι» έχουν την τάση να λησμονούν. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα δεν υπάρχουν «μερικές» λύσεις. Ή, με άλλα λόγια, η πανδημία δεν πρόκειται να ελεγχθεί αν οι «πλούσιοι» δεν επιστρέψουν μέρος των όσων έχουν συσσωρεύσει καταδικάζοντας στην ανέχεια και τον θάνατο τους φτωχούς…