Ποιοι αρχηγοί κρατών ελέγχουν τις μυστικές υπηρεσίες;

15:56 13/8/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση άνοιξε ο πρωθυπουργός με τη δήλωσή του σχετικά με την παρακολούθηση του τηλεφώνου του νυν αρχηγού του ΠΑΣΟΚ.

Συγκεκριμένα ο Κυριάκος Μητσοτάκης μεταξύ άλλων ανέφερε για την ΕΥΠ ότι «στις περισσότερες ευρωπαϊκές Δημοκρατίες ανάλογες δομές υπάγονται στον αρχηγό της κυβέρνησης ή του κράτους, καθώς το εύρος του αντικειμένου τους ξεπερνά τα όρια του ενός υπουργείου».

Ισχύει όμως αυτό; Όχι ακριβώς, καθώς οι διάφορες χώρες έχουν διαφορετική

διάρθρωση στις υπηρεσίες πληροφοριών τους. Το ενδιαφέρον, πάντως είναι ότι πολλές -αν όχι οι περισσότερες- από αυτές υπάγονται σε υπουργεία και όχι στον επικεφαλής της κυβέρνησης ή/και του κράτους.

Για παράδειγμα στη Βρετανία οι διαβόητες ΜΙ5 (εσωτερική αντικατασκοπεία και ασφάλεια) και ΜΙ6 (εξωτερική κατασκοπεία) αναφέρονται απευθείας στους υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών αντίστοιχα, ενώ η ειδική υπηρεσία στρατιωτικής κατασκοπείας υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας.

Στη Γερμανία η BND, που πραγματοποιεί επιχειρήσεις στρατηγικής εξωτερικής ή και στρατιωτικής κατασκοπείας, υπάγεται άμεσα στην καγκελαρία. Ωστόσο η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας και αντικατασκοπείας (BfV) υπάγεται στο υπουργείο Εσωτερικών, ενώ η Υπηρεσία Στρατιωτικής Αντικατασκοπείας (MAD) υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας.

Στη Γαλλία τα πράγματα είναι ακόμα πιο σύνθετα: η DGSE (εξωτερική κατασκοπεία) υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας, η DGSI (εσωτερική ασφάλεια) υπόκειται στον έλεγχο του υπουργείου Εσωτερικών, η DRM (στρατιωτική κατασκοπεία) αναφέρεται στον Γάλλο Α/ΓΕΕΘΑ και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά η DRSD (στρατιωτική αντικατασκοπεία και αμυντική ασφάλεια) υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας, ενώ υπάρχει και η Tracfin (οικονομικό έγκλημα) που υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών.

Πιο κοντά στο πρότυπο που περιέγραψε ο Μητσοτάκης είναι η Ιταλία, όπου οι υπηρεσίες πληροφοριών (AISI, AISE και DIS) υπάγονται άμεσα στον πρόεδρο του υπουργικού συμβουλίου, ο οποίος, όμως, μπορεί να μεταφέρει την εξουσία αυτή σε Εξουσιοδοτημένη Αρχή για την Ασφάλεια της Δημοκρατίας.

Στη Σουηδία η SÄPO, η υπηρεσία ασφαλείας αρμόδια για την αντικατασκοπία και αντιτρομοκρατία, υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης (παρεμπιπτόντως στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ υπάγεται το FBI, αν και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών είναι… άλλου παπά ευαγγέλιο).

Στην Ισπανία, πλην του Τμήματος Εσωτερικής Ασφάλειας, που αποτελεί κομμάτι του πρωθυπουργικού γραφείου, όλες οι άλλες υπηρεσίες πληροφοριών ανήκουν στην αρμοδιότητα των υπουργείων Εσωτερικών ή Άμυνας, ανάλογα με τον ρόλο τους.

Γιατί, λοιπόν, όχι και πολύ συχνά οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων έχουν στα χέρια τους τέτοιες υπηρεσίες; Οι λόγοι είναι δύο: Από τη μία η εξειδίκευση των ρόλων κάνει πιο εύκολο τον έλεγχό τους και την διαχείρισή τους από τον αρμόδιο υπουργό.

Από την άλλη, επειδή ενίοτε οι υπηρεσίες αυτές εμπλέκονται σε όχι και τόσο «φωτεινές» υποθέσεις, είναι καλό ο πρωθυπουργός ή ο αρχηγός του κράτους να είναι προστατευμένος στον μέγιστο δυνατό βαθμό από τις συνέπειες πιθανής αποκάλυψης των ενεργειών αυτών.

Διαβάστε επίσης:

Γιατί το ΠΑΣΟΚ επιμένει στο Predator

«Αγκάλιασαν» τον Βενιζέλο

Άρση απορρήτου των επικοινωνιών για… ψύλλου πήδημα