Σινεμά: The Brutalist – Η αρχιτεκτονική της ζωής

07:32 7/2/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Τίτλος ταινίας: THE BRUTALIST

Σύνοψη: Ένας Εβραίος αρχιτέκτονας, μετά την εμπειρία του Ολοκαυτώματος από την οποία επιζεί, βρίσκεται στην Αμερική, προκειμένου να ξεκινήσει μια νέα, φιλόδοξη καριέρα. Συγχρόνως, περιμένει τη σύζυγό του η οποία έχει μείνει πίσω, στην Ευρώπη. Συνεχείς διαμάχες με τους χρηματοδότες ενός μεγαλόπνοου σχεδίου, αλλά και μεγαλοφυής αρχιτεκτονική δημιουργία, μέσα από δύσκολους δρόμους.

Σκηνοθεσία: Μπρέιντι Κόρμπετ

Παίζουν: Έιντριεν Μπρόντι, Φελίσια Τζόουνς, Γκάι Πιρς, Ράφι Κάσιντι

Εν

αρχή ην το σώμα… Από αυτό ξεκινάνε όλα, με αυτό τελειώνουν. Ο Λάζλο Τοθ επιζεί του Ολοκαυτώματος και βγαίνει από ένα στρατόπεδο, έξοδος προς το φως. Με πολλές απώλειες, βέβαια, μοιάζει με την παραδοσιακή Έξοδο των Εβραίων, στα χρόνια της αιχμαλωσίας τους στην Αίγυπτο. Το σώμα απελευθερώνεται, δοκιμάζει ξανά τη ζωή. Από εκεί και πέρα, με το ίδιο σώμα θα αγωνίζεται να γευτεί τους χυμούς του έρωτα, από την πιο χυδαία (ένα πορνείο) ως την πλέον τρυφερή εκδοχή του, τη συνεύρεση με την καθηλωμένη σε καροτσάκι σύζυγό του. Το σώμα που πάσχει… Με το σώμα αγγίζει, νοιώθει, περιπλανάται στους λαβυρίνθους της ζωής και στα σκοτάδια της. Προχωράει ψαύοντας, μοιάζει χυδαίος, ένας brutalist, μια γήινη ύπαρξη, που βλέπει κατά πάνω: στο θόλο, στα ανοίγματα του φωτός.

Μετατοπισμένος στη νέα γη των ονείρων, στην Αμερική, ο Λάζλο Τοθ θέτει το σώμα του στην υπηρεσία των παραισθησιογόνων, πράξη δραπέτευσης από τα πάθη του σώματος, καταβύθιση σε νέα πάθη. Μέσα από αυτήν την αντίθεση, ξεπετιέται η δημιουργία. Ο αρχιτέκτονας που αναλαμβάνει ένα ιδιαίτερα μεγαλόπνοο σχέδιο, την οικοδόμηση ενός ινστιτούτου στην Πενσυλβάνια, σε περίοπτη θέση. Ο θόλος του κτίσματος, μια πύλη φωτός. Με αυτό παλεύει πάντα ο δημιουργός, προς τα εκεί  κατατείνει. Γύρω του η κερδοσκοπία και η αλαζονεία του καπιταλισμού. Εκεί που οι άλλοι βλέπουν χρήμα, ο Λάζλο βλέπει φως. Να το μείγμα που οικοδόμησε την Αμερική. 

Το βαφτίζει και στην έκθεση του Λάζλο Τοθ, στην Αρχιτεκτονική Μπιενάλε της Βενετίας: « Η παρουσία του παρελθόντος». Η τέχνη κτίζεται από τα υλικά του παρελθόντος, που αλλάζουν μορφή και διάταξη. Ο αρχιτέκτονάς μας θαυμάζει τη λιτότητα του Μπάουχάους, καθώς και την πυκνότητά του. Από εκεί εμπνέεται το οικοδόμημά του και το σχεδιάζει με τον πλέον αφαιρετικό, και συνάμα συνθετικό, τρόπο.

Το κτίσμα του μοιάζει με ό,τι βίωσε ο ήρωας στο Ολοκαύτωμα. Σκοτάδι, αποκλεισμός, αλλά και κάπου μακριά, στην άκρη του λαβύρινθου, το φως, η ελπίδα. Ο σκηνοθέτης, ο Μπρέιντι Κόρμπετ  ακολουθεί τα χνάρια του κινηματογραφικού παρελθόντος, αναμειγνύει τα είδη. Πότε ακαδημαϊκος, άλλες φορές ντοκιμαντερίστας, διακριτικά δάνεια από τους μεγάλους (για παράδειγμα, οι σκιές που ανεβαίνουν το λόφο, ίδιες με τις μπεργκμανικές της 7ης σφραγίδας), στην άνοδο του  Γολγοθά. Στην κορυφή ο μεγαλοϊδεατισμός του Πολίτη Κέιν. Ο Όρσον Ουέλς τα είπε όλα, από πριν, ο Κορμπέτ απλώς αλλάζει το σχήμα και τη μορφή, δεν το κρύβει. Βέβαια, αυτές οι αναφορές, η επιμονή του στη λεπτομέρεια, οδηγούν πολλές φορές την αφήγηση στη φλυαρία, όσο να συναντήσει το δικό του, ομολογουμένως εξαιρετικό τέλος, να κατακτήσει την κορυφή του έργου του.

Το ρυθμό στην άνοδο τον δωρίζει μια εξαιρετική μουσική μπάντα, το ίδιο μινιμαλιστική, το ίδιο «Μπαουχάους», σε μουσική εκδοχή. 

Μόνον που ο Εβραίος πρωταγωνιστής ψάχνει τη δική του γη, ανεβαίνει ένα δικό του λόφο, σα να βρίσκεται εκεί, στην Ιερουσαλήμ. Η ταινία ξετυλίγεται στα χρόνια μετά τον πόλεμο, περνάει από τη μεγάλη συζήτηση για την πατρίδα των Εβραίων. Ο Κόρμπετ μοιάζει να χαρίζει στον ήρωά του τη σκέψη των Εβραίων εκείνης της περιόδου, που δε χωρούν πουθενά, νοιώθουν εξόριστοι απ’ όλον τον κόσμο, ακόμη και από την Αμερική του κέρδους και του φαίνεσθαι.

Αυτό το «φαίνεσθαι» είναι που πολεμάει ο Λάζλο Τοθ, αναζητώντας την ουσία της ύπαρξης και της έκφαρασής της μέσα από την τέχνη. Αναλόγη και η αναζήτηση του σκηνοθέτη, χάνεται πολλές φορές σε δαιδαλώδεις δρόμους, μένει όμως πάντα η σκηνοθετική βιρτουοζιτέ, να καθιστά τη δημιουργία του γοητευτική.

Την ολοκληρώνει η πρωταγωνιστική παρουσία του Έιντριαν Μπρόντι, που παίρνει στις πλάτες του το φιλμ και μάλλον στα χέρια του το επόμενο Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου.

Αξιολόγηση: ***

Διαβάστε επίσης:

«The Only Girl in the Orchestra»: Orin O’Brien, η κοντραμπασίστρια που άνοιξε δρόμους και διεκδικεί Όσκαρ (photos/videos)

Netflix: Ο Ben Affleck αντικαθιστά τον Matt Damon στο «Animals»

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Δράμα, θρίλερ και το υποψήφιο για 10 Όσκαρ «The Brutalist» (Videos)