Σκόπια: Μια πόλη – «κράτος» αναζητά ταυτότητα

07:33 18/3/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Μπορεί επισήμως η γειτόνισσα της Ελλάδας προς τον βορρά να έχει λάβει την ονομασία Βόρεια Μακεδονία, ωστόσο στον ελληνικό βορρά λίγοι θα τολμούσαν να προφέρουν αυτό το όνομα δημόσια. Για τους Θεσσαλονικείς και τους κατοίκους της Μακεδονίας, όταν λένε Σκόπια δεν εννοούν απλώς την πρωτεύουσα της χώρας, αλλά το σύνολό της. Αυτός αποτελεί έναν ανεπίσημο, πλην σιωπηρά συμφωνημένο, τρόπο να αποκαλείται η πρώην επαρχία της Γιουγκοσλαβίας και νυν

Βόρεια Μακεδονία. Σε άλλη περίπτωση, ισχύει το γνωστό «πιπέρι στο στόμα», δηλαδή μια επίπληξη, από το κοινό, αν ο λόγος είναι δημόσιος ή από την παρέα, αν η έκφραση έχει χαρακτήρα ιδιωτικό.

Έτσι κι αλλιώς, τα Σκόπια και το Μοναστήρι είναι ουσιαστικά οι μόνες δύο σημαντικές πόλεις της χώρας. Η πρώτη αποτελούσε αντικείμενο ημερήσιου τουρισμού για τους Θεσσαλονικείς στα χρόνια του Τίτο. Η αγορά θεωρούταν φτηνή για τον ελληνικό οβολό και τα «Adidas», τα αγορασμένα στα Σκόπια, αποτελούσαν το όνειρο κάθε νέου στη Βόρεια Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, η διαφορά στις τιμές δεν ήταν μεγάλη, αλλά πολλοί τη χρησιμοποιούσαν ως άλλοθι για το ταξίδι και την περιέργεια να βρεθούν εκτός συνόρων.

Όταν τα χρόνια πέρασαν, φτάνοντας στις μέρες μας, και τα Σκόπια βρέθηκαν στη δική τους «προκαπιταλιστική περίοδο», τα «εξαγώγιμα» προϊόντα έγιναν οι οδοντιατρικές εργασίες, η φτηνότερη βενζίνη και τα καζίνο (συνήθως, οι αρκετοί επισκέπτες τα συνδυάζουν και τα τρία). Χώρια που πολλοί Έλληνες μεταφέραν εκεί τις επιχειρήσεις τους, προκειμένου να εκμεταλλευτούν την ευνοϊκή γι’ αυτούς φορολογία. Το μπες-βγες από το μεθοριακό σταθμό της Γεύγελη αποτέλεσε και αποτελεί συνηθισμένο σπορ των γύρω περιοχών. Οι κάτοικοι των Σκοπίων, πάντως, ανταποκρίνονται πάντοτε με πολύ ευγένεια και με ειλικρινή διάθεση φιλοξενίας προς τους επισκέπτες.

Ιστορία και παρα-ιστορία

Διακρίνεται εύκολα η διάθεση των Σκοπίων να «αγγίξουν» τρεις εποχές. Μια πόλη η οποία στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού γινόταν συμπαθής για τα μικρά, κομψά σπίτια της, τα σχεδόν αγροτικής αρχιτεκτονικής. Δίπλα, οι πασίγνωστές γκρίζες, εργατικές πολυκατοικίες. Τώρα, έμειναν οι δεύτερες, να θυμίζουν χρόνια άχαρης ομοιογένειας, ενώ τα μικρά σπιτάκια παραδίδονται ολοένα και περισσότερο στην τύπου «αντιπαροχής» οικοδόμησή τους. Στο ανάμεσα ξεπετάχτηκε, ή μάλλον απέκτησε το γνώριμο χαρακτήρα του «ιστορικού», το ολοένα εκσυγχρονιζόμενο κέντρο.

Εκεί, ο πρώην σιδηροδρομικός σταθμός, ο οποίος μετατράπηκε σε Μουσείο Ανεξαρτησίας, κανά δυό άλλα μουσεία, οι απαραίτητοι πεζόδρομοι και προ παντός το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου διεκδικούν την εικόνα δυτικής πόλης. Έχει απομείνει μόνον η απέναντι πλευρά του ποταμού Αξιού, με την παλιά πέτρινη γέφυρα να συνδέει το μάλλον κακόγουστο μίγμα κλασικού και σύγχρονου στο κέντρο, με την αυθεντικά διατηρημένη οθωμανική γωνιά της πόλης. Εκεί το παζάρι, οι μικρές, «γλυκές» κατοικίες των ντόπιων, και μια κίνηση, η οποία ευχάριστα παραπέμπει σε μια τυπική, βαλκανική πόλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Θα έλεγε κάποιος ότι θυμίζει το γνωστό Μόσταρ, της γειτονικής Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, με τη γέφυρα και τις γειτονιές που το περιβάλλουν. Η γεωγραφική διάσταση των Σκοπίων, ουσιαστικά κουβαλάει μέσα της, όχι τόσο το διχασμό των κατοίκων, όσο τη συνείδηση μιας πόλης που ψάχνει ταυτότητα, ανάμεσα στο παλιό και στο νέο, στο αυθεντικό και στο «κατασκευασμένο».

Πρωτοποριακές μουσικές σκηνές

Το συγκεκριμένο διχασμό στη συνείδηση των γειτόνων, ανέλαβε να συρράψει η νέα γενιά, η οποία από χρόνια κυνηγούσε να βρει το δικό της τρόπο έκφρασης. Δίπλα στα πρώτα φαινόμενα εκδυτικισμού της διασκέδασης και της μουσικής έκφρασης, άρχισαν να ξεπετάγονται μουσικά γκρουπ, γεμάτα εκφραστικές ανησυχίες.

Την ώρα που η Ελλάδα χοροπηδούσε στις συναυλίες που διοργάνωναν οι «Τρύπες», στις μουσικές σκηνές των Σκοπίων, σε κλειστούς, ακόμη και σε υπαίθριους χώρους, άκουγε κάποιους αρκετά συγκροτήματα να έχουν ήδη όμοια μουσική πυξίδα. Οι συναυλίες ήταν γεμάτες από παλμό και κόσμο, νέους που αφήνουν πίσω τους την ιστορία και προσπαθούν να συναντήσουν το μέλλον. Δεν είναι, ωστόσο, λίγες οι φορές που τα συγκροτήματα αυτά, εκτός από τη νεανική ορμή και οργή, κουβαλούν ενδιαφέρουσες επιμειξίες με τη σλάβικης καταγωγής μουσική παράδοση. Οι νέοι αυτοί, ως επί το πλείστον, σπουδάζουν, έχουν επικοινωνία με τα διεθνή ρεύματα της μουσικής και της τέχνης, διαμορφώνουν αυτήν την ταυτότητα, που τόσο πολύ αναζητούν οι παλαιότεροι ή οι εκβιασμένες πολιτικές σκοπιμότητες. Κάποιοι από αυτούς τους νέους έχασαν τη ζωή τους, σε μια τέτοια μουσική σκηνή. Προφανώς, επειδή οι ιδιοκτήτες και οι κανόνες ασφαλείας έρχονταν από τα χρόνια εκείνα, ενός παλιού και ανοργάνωτους κράτους, το οποίο με το ζόρι προσπαθεί να ενταχθεί στη νέα δυτική πραγματικότητα.

Διαβάστε επίσης:

Σερβία: Καταγγελίες για χρήση ηχητικού όπλου κατά διαδηλωτών – «Πληγή» στην εικόνα της κυβέρνησης οι μαρτυρίες και τα βίντεο

Πάπας Φραγκίσκος: Μικρή βελτίωση της υγείας του αλλά δεν προβλέπεται εξιτήριο άμεσα

«Πιο κοντά από ποτέ» το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία – Αποφασισμένος ο Τραμπ, λέει ο Λευκός Οίκος