Τέχνες και Πόλη: Ο Καραγκιόζης στο Μέγαρο Μουσικής

15:49 29/6/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Τον Καραγκιόζη τον γνώρισα ένα καλοκαίρι στον λόφο του Στρέφη, στα Εξάρχεια. Ένας λαϊκός ήρωας – χωρίς να ξέρω το βάρος της σημασίας αυτής της έκφρασης – που έμπλεκε σε διάφορες περιπέτειες, φερμένες από την αρχαία Ελλάδα, απ’ την τουρκοκρατία, από το εξωτερικό ή και από το σήμερα! Έτσι έμεινε πάντα σύγχρονος και επίκαιρος σε έναν κόσμο που μεταβαλλόταν συνέχεια. Φέτος, το Μέγαρο τιμά αυτή την ιστορία με έξι παραστάσεις στον υπέροχο Κήπο του.

Αυτήν τη φορά, ο Ηλίας Καρελλάς προσκαλεί τους μικρούς και τους μεγάλους θεατές να ταξιδέψουν μαζί του στον μαγικό κόσμο της ελληνικής μυθολογίας με την «Αργοναυτική εκστρατεία».

Το θρυλικό καράβι των Αργοναυτών, η «Αργώ», σαλπάρει από τον Κήπο του Μεγάρου για μυθικές περιπέτειες. Ο Καραγκιόζης, στο πλευρό του Ιάσονα, θα συναντήσει την ανατρεπτική τραγουδίστρια Τζώρτζια Κεφαλά στον ρόλο της Μήδειας για να συνταξιδέψουν μέχρι τη μακρινή Κολχίδα, με τη μελωδική συντροφιά της επταμελούς μπάντας πνευστών Hasta Brassta.

Ο Καραγκιόζης είναι μια από τις πιο ιστορικές φιγούρες που υπάρχει ενεργά στον ελληνικό πολιτισμό τα τελευταία 200 χρόνια, πάνω – κάτω, με πολλούς καλλιτέχνες να συνεχίζουν την παράδοση. Ένας από αυτούς είναι και ο Ηλίας Καρελλάς, με τον οποίο συναντήθηκε το «Π»: «Εγώ δεν ακολούθησα τα βήματα της οικογένειάς μου. Από πολύ μικρή ηλικία βλέπω παραστάσεις και ταυτόχρονα με ό,τι άλλο έκανα, έκανα και τον Καραγκιόζη επάγγελμα. Παίζω περίπου 25 με 30 χρόνια. Είναι ένα θέατρο που γοητεύει γενικά, και γοητεύει και τα παιδιά τού σήμερα που έχουν πολλές προσλαμβάνουσες. Είναι ένα παραδοσιακό θέατρο. Προσωπικά δεν το αντιμετωπίζω τόσο παραδοσιακά. Είχα τη χαρά και την τιμή να γνωρίσω μεγάλους δασκάλους του θεάτρου Σκιών, όπως ο Σπαθάρης, ο Σπυρόπουλος, ο Μάνθος Αθηναίος, ο Γιάνναρος κ.ά., με τους οποίους και συνεργάστηκα και μαθήτευσα. Δάσκαλός μου είναι ο Θανάσης Σπυρόπουλος. Πατώντας με το ένα πόδι στο σήμερα και με το άλλο στο χτες, το έκανα ένα θέατρο που συνδυάζει διαφορετικά μέσα δραματοποίησης».

Αναρωτιέται κανείς κατά πόσο ο Καραγκιόζης παραμένει επίκαιρος και σύγχρονος σε έναν κόσμο όπου τα παιδιά έχουν άπειρα ερεθίσματα. Πώς επιβιώνει ο Καραγκιόζης; «Το αξιοπερίεργο είναι ότι συγκινεί τα παιδιά τού σήμερα! Ζούμε σε μια ‘‘γρήγορη’’ εποχή με social, τηλεοράσεις, τεχνολογία. Παρ’ όλα αυτά, ο Καραγκιόζης έχει τη σφραγίδα της γνησιότητας και της αυθεντικότητας και μέσω των γονέων και των παππούδων μάς δένει με την παράδοση. Το παιδί μπορεί να φτιάξει και να παίξει το δικό του θέατρο Σκιών με τη δική του ιστορία και τους δικούς του χαρακτήρες! Άλλωστε ο Καραγκιόζης είναι από μόνος του ένα one man show. Βλέπουν μια παράσταση που είναι διαφορετική, δεν έχει ηθοποιούς… Είναι ένας δισδιάστατος κόσμος και πολλές από τις παραστάσεις είναι διαδραστικές με τα παιδιά να μπαίνουν μέσα σε αυτόν. Έχει αντίκτυπο στα παιδιά τού σήμερα, αλλά είναι σημαντική η απόδοση. Προσπαθώ να μην υπάρχει ίχνος φολκλόρ στις παραστάσεις μου και να είναι ένα θέατρο σε έναν ισότιμο διάλογο με άλλα είδη θεάματος».

Τουρκία και Ελλάδα κατά καιρούς διεκδικούν τον Καραγκιόζη, με την Τουρκία να τον κατακτά το 2010. Ο Καραγκιόζης τελικά ανήκει κάπου; «Ο Καραγκιόζης, όπως και όλα τα θέατρα Σκιών, έχει τις ρίζες του στην Ανατολή: Κίνα, Ινδία, Τουρκία. Η αφορμή για το ελληνικό θέατρο σκιών είναι από το τούρκικο θέατρο Σκιών. Θέατρο Σκιών βέβαια υπήρχε και στο Βυζάντιο, μα και στον αρχαίο κόσμο. Το θέατρο Σκιών που ξέρουμε εμείς, όμως, είναι άρρηκτα δεμένο με το τούρκικο. Όταν όμως ο Μίμαρος πήρε τον Καραγκιόζη και τον ζωντάνεψε πρώτη φορά στην Πάτρα, που θεωρείται και η μητρόπολη του Καραγκιόζη, πήρε τον τούρκικο και έβαλε καινούργια στοιχεία και αυτή είναι και η βασική μας διαφορά από το τούρκικο θέατρο Σκιών: εδώ εξελίχθηκε αρκετά δημιουργώντας καινούργιους χαρακτήρες πέραν των γνωστών. Εμπνεύστηκαν από θέματα της ελληνικής ιστορίας, της μυθολογίας, της επανάστασης και όλα πέρασαν μέσα από τον ελληνικό Καραγκιόζη σαν μικρή καλή επιθεώρηση».

Ο Γιάννης Τσαρούχης έχει πει: «Στον Καραγκιόζη συλλαμβάνει κανείς τον Έλληνα επ’ αυτοφώρω να πιστεύει σταθερά και με υπερβολή κάποιες ιδέες που ήταν πάντα δικές του». Από αυτά τα στοιχεία του Έλληνα ποια κρατάμε και ποια όχι;

«Στις παραστάσεις των παιδιών ο σημερινός Καραγκιόζης πρέπει να ’ναι ‘‘politically correct’’, όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή το πιστεύω. Οι παραστάσεις που κάνω γενικότερα πραγματεύονται θέματα για παιδιά και εφήβους κι έχουν ιδιαίτερα νοήματα. Όταν στο ένα κομμάτι προσπαθώ να μιλήσω στα παιδιά για πιο περίπλοκα νοήματα, όπως είναι ο ρατσισμός π.χ., στο άλλο μου κομμάτι, που είναι ο Καραγκιόζης, προσπαθώ, διατηρώντας τη λαϊκότητά του και την παράδοσή του, να τον προσαρμόσω στα παιδιά τού σήμερα. Οπότε όταν πρόκειται για παιδιά, καθώς ο Καραγκιόζης είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την εκπαίδευση, πρέπει να είναι προσεγμένο το κείμενο, τι θα πεις, ποια χαρακτηριστικά θα κρατήσεις από τους ήρωες. Π.χ. έχουμε τον Μορφονιό με τη μεγάλη μύτη, που τον κοροϊδεύει μεν ο Καραγκιόζης γιατί έχει μεγάλη μύτη, αλλά παράλληλα λέει ότι ‘‘είσαι φίλος μου και σ’ αγαπώ γιατί κι εγώ έχω μεγάλο χέρι’’. Η παράσταση πρέπει να απευθύνεται στο κοινό τού σήμερα».

Ο Καραγκιόζης στον Κήπο ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και η «Αργοναυτική εκστρατεία» έρχεται να συμπληρώσει έναν κύκλο που έχει να κάνει με μύθους και θρύλους. «Η πρώτη χρονιά ήταν ‘‘Ο Μέγας Αλέξανδρος και το φίδι’’, η δεύτερη ήταν ‘‘Ο Θησέας και ο Μινώταυρος’’ και η τωρινή είναι η ‘‘Αργοναυτική εκστρατεία’’. Είναι ένα έργο που υπήρχε τα νεότερα χρόνια στο παραδοσιακό ρεπερτόριο, έχουμε αλλάξει τα φώτα στον Ιάσωνα και τους αργοναύτες του, είναι ένα πολύ νέο κείμενο, με τον Καραγκιόζη φυσικά στο πλευρό του Ιάσωνα. Έχουμε φυσικά και την Τζώρτζια Κεφαλά ως Μήδεια, μάγισσα και τραγουδίστρια. Είναι η ορχήστρα πνευστών που δίνει ένα αρκετά καλοκαιρινό ρυθμό στην παράσταση και έχουμε επιλέξει να ανακατασκευάσουμε κάποια τραγούδια όπως είναι ‘‘του Αιγαίου τα μπλουζ’’ ή το ‘‘τον ίδιο τον Θεό’’, που το λέει η Τζώρτζια, στα οποία έχουμε αλλάξει τους στίχους. Είναι μια ωραία καλοκαιρινή παράσταση. Ελάτε!».

ΙΝFO: 18, 19, 26, 27 Ιουνίου και 2, 3 Ιουλίου | 20:30

Διαβάστε επίσης:

Τέχνες και πόλη: Η ιστορική Αθήνα μέσα από το κλικ του Nikolai von Bismarck

Μια ενδοσκοπική έκθεση φωτογραφίας στο Μετς

Τέχνες και Πόλη: Η πιο καλοκαιρινή έκθεση στην καρδιά του Κολωνακίου