Το Αρχέγονο της πραγματικότητας (ή της σύγχρονης ζωής)

07:33 11/9/2017 - Πηγή: Το Ποντικι

"Π" ARTΒΙΒΛΙΟΈντυπη Έκδοση

Όλγα Τοκάρτσουκ

Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί

Μετάφραση: Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου

Εκδόσεις: Καστανιώτης

Σελ.: 268

Το Αρχέγονο είναι ένα μικρό χωριό με λίγους κατοίκους, μια κουκκίδα στον χάρτη – σε οποιονδήποτε χάρτη –, μια μικρογραφία του κόσμου. Το Αρχέγονο, ωστόσο, έχει Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση και τους δικούς του αγγέλους να φυλούν τα σύνορά του. Το Αρχέγονο ταυτόχρονα είναι ολόκληρος ο κόσμος σε γεωγραφία και πληθυσμό και σημασία. Αλλά πόσο βάρος αποκτά

η ζωή σε σχέση με την απεραντοσύνη του χώρου; Τότε γίνεται ο άνθρωπος μια ασήμαντη κουκκίδα. Ο μύθος για να φτιαχτεί δεν χρειάζεται χώρο – αν θέλει, τον βρίσκει. Χρειάζεται ζωή για να πάρει νόημα, να κινηθεί με τους θεούς του, τους αγγέλους, το καλό και το κακό, με τα γεννητούρια και τους θανάτους, τη φτώχεια και τον πλούτο της καθημερινότητας. Σε μικρό καζάνι μάς προσφέρει η απίθανη αυτή Πολωνή συγγραφέας ένα συναρπαστικό μαγείρεμα της ιστορίας του κόσμου. Όχι μια τοπική, παραδοσιακή συνταγή, αλλά την πρώτη συνταγή από την πηγή, γι’ αυτό και κάθε… καιρός του μυθιστορήματός της αποκτά βιβλικές διαστάσεις με αρχετυπικά χαρακτηριστικά.

Το Αρχέγονο βρίσκεται ανάμεσα σε δάση και νερά, πάνω σε χώματα που βγάζουν λογής λογής καρπούς, περίκλειστο, απομονωμένο από τον κόσμο, με τους δικούς του αντιπροσωπευτικούς ανθρώπους που μπορούν μέσα από τις μικρές τους ζωές να διηγηθούν την ιστορία της ζωής.

Η εντυπωσιακά μυθική ατμόσφαιρα του βιβλίου βρίσκει σ’ αυτόν τον περίκλειστο κόσμο όλες τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας μαγικής - θεολογικής ατμόσφαιρας, υποβλητικής στον περιορισμένο της χώρο, όπου ακόμα και οι μύκητες στο χώμα του δάσους συμμετέχουν στην τρέχουσα ζωή χαρίζοντας έτσι μια απίθανη απόχρωση στην καθημερινότητα ενός τόπου φαινομενικά ακίνητου, δίχως κανένα ενδιαφέρον. Σ’ αυτό το μυθικό χωριό, η επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα ανατρέπεται από μια σειρά κοσμοϊστορικών γεγονότων. Έτσι, από το μικρό, μυθικό Αρχέγονο, το τόσο καλά κρυμμένο στις ζωές των κατοίκων του, στα δάση και τις λιμνούλες του, στις καταχνιές και τα σκοτάδια του, περνούν δυο παγκόσμιοι πόλεμοι και πρωτόγνωρες πολιτικές ανατροπές.

Οι πόλεμοι και οι αλλαγές στην καθημερινότητα που επιφέρουν τα πολιτικά γεγονότα που ακολουθούν, ανατρέπουν τις ζωές των κατοίκων του Αρχέγονου, επεμβαίνοντας θαρρείς στη θεία τάξη και αταραξία των πραγμάτων, συμβάλλοντας στη σταδιακή ερήμωση του μαγικού Αρχέγονου. Το πέρασμα μιας τόσο μεγάλων διαστάσεων βαρβαρότητας αποφλοιώνει τους ζουμερούς μύθους και τη μαγεία του τόπου αφήνοντας πίσω ερήμωση, αποξένωση, εγκατάλειψη και θάνατο.

Παρακολουθώντας τις ιστορικές εξελίξεις στην Πολωνία από το 1914 έως και τις μέρες μας, μέσα από τη ζωή μιας οικογένειας που λειτουργεί ως βασικός πυρήνας στη μυθιστορηματική εξέλιξη του μύθου και της ιστορίας, ο χρόνος αποσύρεται από το προσκήνιο της διήγησης και όλα λαμβάνουν διαστάσεις αλληγορίας, όπου η ιστορία εξωραΐζεται σε παραβολή, σε μια εκδοχή απόλαυσης μέσα από τη λογοτεχνία, σε ένα παραμύθι όπου κάποιοι έπαιξαν τους ρόλους του καλού και του κακού με τις δικές τους ζωές.

Η Όλγα Τοκάρτσουκ προσδίδει στην άκαμπτη πραγματικότητα την πλαστικότητα του μύθου και τη γοητεία της αλληγορίας. Στην Αρχέγονη γεωγραφία καλλιεργείται μια σπάνια λογοτεχνική ποικιλία που εμπλουτίζει τη σύγχρονη ευρωπαϊκή γραφή.

Τέλος, να μνημονεύσουμε τη μετάφραση της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου, που μετέφερε στη γλώσσα μας εξαιρετικά ένα απαιτητικό λογοτεχνικό κείμενο καθιστώντας τον αναγνώστη συμμέτοχο στη μοναδική ατμόσφαιρα της μυθιστορηματικής αυτής διήγησης.

ΒΙΒΛΙΟΤο αρχέγονο και άλλοι καιροίΌλγα ΤοκάρτσουκIssue: 1985Issue date: 7-09-2017Has video: Exclude from popular: 0