Ξανακερδίζοντας το παρελθόν

10:52 25/4/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

"Π" ARTΒΙΒΛΙΟΈντυπη Έκδοση

Ο Μηνάς Αβλάμης, ο νέος ήρωας του Χρήστου Χωμενίδη, διακρίνεται στον μυθιστορηματικό του χρόνο για το παρελθόν του. Υπήρξε ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, ένας ξεχωριστός συγγραφέας που η επιτυχία τον ακολουθούσε από βιβλίο σε βιβλίο. Ωστόσο, το νήμα της μυθιστορηματικής αφήγησης τον βρίσκει να έχει αποσυρθεί για χρόνια στο ωραίο νησί των Φαιάκων ακολουθώντας μια συνειδητή απόφαση: να γίνει – από ξεχωριστός που ήταν – ένας κοινός μέσος άνθρωπος… Στην Κέρκυρα, ο Αβλάμης οργανώνει, δημοσιοϋπαλληλικά

θαρρείς και κυρίως δίχως εκπλήξεις, τον βίο του. Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος βασίζεται στην αδιατάραχτη επανάληψη και την αδιασάλευτη ομοιομορφία. Από τον άτακτο και σχεδόν άναρχο βίο του όπως τον μαθαίνουμε σταδιακά από την αφήγηση, ο συγγραφέας Αβλάμης γίνεται υπόδειγμα τάξης και συνέπειας. Όλα είναι ενταγμένα μέσα σε ένα αμετάβλητο πρόγραμμα. Διαδρομές, στέκια, πρόσωπα, ακόμα και οι σεξουαλικές ανάγκες εντάσσονται μέσα σε ένα τυπικό. Όλα πάνω στον Αβλάμη ανήκουν στο παρελθόν. Αυτό κυρίως βαραίνει πάνω του: ο παρελθών χρόνος. Αντίθετα, το παρόν μοιάζει σαν μια μάταιη προσπάθεια αποκοπής από το παρελθόν κι αυτή η ματαιοπονία χαρίζει στον μονόχνοτο πλέον Αβλάμη ένα νέο ενδιαφέρον και κυρίως τη βαθύτητα της ματαιότητας. Ζει ως «πρώην» σε μια προσπάθεια να αποκτήσει μια νέα ζωή – ένα ξαναγέννημα που να μην… τον θυμίζει! Ώς εδώ η αφήγηση είναι ρεαλιστική. Ό,τι ακολουθεί θα το ονομάζαμε, με μια δόση αυθαιρεσίας, υπερβατικό ρεαλισμό. Το έργο ξεκινά με ένα τηλεφώνημα που, θαρρείς, έρχεται από το παρελθόν. Του ζητούν να παραστεί σε μια τιμητική εκδήλωση για το λογοτεχνικό του έργο. Ο ίδιος αντιστέκεται απαντώντας ότι δεν είναι πλέον συγγραφέας, ότι εδώ και δέκα χρόνια δεν έχει γράψει ούτε γραμμή, ότι δεν το κουνάει από την Κέρκυρα. Τον καλούν σε μια πόλη, την Κυδωνία, η οποία τοποθετείται κάπου βορειοδυτικά της χώρας. Το τηλεφώνημα αποδεικνύεται προάγγελος μιας σκληρής δοκιμασίας, μιας δοκιμασίας, μάλιστα, που περιλαμβάνει και μια παγίδα που δεν είναι άλλη από το «νεαρό άσπρο ελάφι». Αιφνιδίως και ενώ έχουμε ήδη εισέλθει σε μια ψυχεδελική ατμόσφαιρα, το παρελθόν σωματοποιείται, τα ένστικτα περνούν στην αντεπίθεση, μέσα στον Αβλάμη αρχίζει να καλπάζει το νεαρό άσπρο ελάφι – ξυπνώντας τις εν υπνώσει επιθυμίες του. Είναι ζωντανός, τελικά, γι’ αυτό και ενδίδει στην πρόσκληση. Η επίσκεψη στην Κυδωνία θα είναι περιπετειώδης. Η Κυδωνία στην πραγματικότητα είναι το ίδιο του το παρελθόν που ο Χωμενίδης ευφυώς το παρουσιάζει ως μια ολοζώντανη πόλη όπου όλοι οι πολίτες αποτελούν ένα κομμάτι της ζωής του Αβλάμη! Ο Αβλάμης, ακολουθώντας τα ίχνη της πιο απίθανης προοπτικής να γευτεί σ’ ένα δείπνο το σπάνιο κρέας του νεαρού άσπρου ελαφιού, παγιδεύεται και εισβάλλει εκ νέου στο παρελθόν του – τώρα πια για τα καλά. Η προοπτική της σπανιότητας τον βγάζει από τη συνειδητή αφάνεια, τον ξαναφέρνει στο προσκήνιο, γίνεται πάλι σημαντικός, αυτήν τη φορά με πραγματικά οδυνηρό τρόπο… Μέσα από τη διήγηση αυτήν, ο Χωμενίδης βρίσκει την ευκαιρία να προβληματιστεί πάνω στη σχέση της έκθεσης της πραγματικής ζωής σε μια μυθιστορία. Κατά βάσιν, θέτει ηθικά διλήμματα: δικαιούται ο συγγραφέας να εκθέτει μέσα από τη δική του ματιά πρόσωπα και πράγματα, να παίζει με τις ζωές των άλλων; Κι εδώ απαντάται το εύλογο ερώτημα του αναγνώστη: γιατί αποσύρθηκε ο Αβλάμης από μια τόσο ευτυχισμένη ζωή, γεμάτη δόξα, χρήμα, γυναίκες, επιτυχία και ξεγνοιασιά; Η πρόσκληση είναι καλά οργανωμένη. Απευθύνεται στα ακαταμάχητα ένστικτα, αυτά που χαρίζουν μια ζωώδη ζωντάνια, αυτά που ξυπνούν την πρωταρχική ανάγκη της αυτοσυντήρησης και οχυρώνουν τον εγωισμό. Ο Αβλάμης καταδιώκεται από τύψεις. Έχοντας εθιστεί να επεμβαίνει κατά βούληση στις ζωές των άλλων, γίνεται ξαφνικά μάρτυρας μιας υπέρτατης τραγωδίας (ενός ναυαγίου) και της δικής του δειλίας που στοίχισε τη ζωή μερικών νεαρών μαθητών. Αυτήν την πραγματικότητα ο Αβλάμης δεν μπορεί να τη μετουσιώσει λυτρωτικά σε μιαν ιστορία – το γεγονός τον ξεπερνά και τον βαραίνει μέσα του, τον αφορά προσωπικά. Έτσι, η Κυδωνία με τους πολίτες της λειτουργεί ως δικαστήριο αλλά και ως ευκαιρία λύτρωσης… Στην επιστροφή του από την Κυδωνία, ο συγγραφέας «θυσιάζει» το ελάφι του για να σώσει μια νέα ζωή και να βρει την προσωπική του εξιλέωση…Χρήστος ΧωμενίδηςΒΙΒΛΙΟΜηνάς ΑβλάμηςΝεαρό άσπρο ελάφιIssue: 1913Issue date: 21-04-2016Has video: