Adagio: «Stabat mater» του Χάυντν, με την Καμεράτα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

17:38 6/4/2015 - Πηγή: Culture Now

Οι φετινές πασχαλινές εκδηλώσεις του Μεγάρου κορυφώνονται με την παρουσίαση του συγκλονιστικού θρήνου της Παναγίας Stabat mater του Γιόζεφ Χάυντν από την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής σε όργανα εποχής υπό τον Γιώργο Πέτρου.

Το ανυπέρβλητο αυτό θρησκευτικό κείμενο που μελοποίησε ο Χάυντν θα ακουστεί τη Μεγάλη Τετάρτη 8 Απριλίου στις 8:30 το βράδυ στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης. Τα φωνητικά μέρη θα αποδώσουν οι σολίστ: Μυρσίνη Μαργαρίτη (σοπράνο), Ειρήνη Καράγιαννη (μετζοσοπράνο), Βασίλης Καβάγιας (τενόρος)

και Πέτρος Μαγουλάς (μπάσος). Συμμετέχει μικρό χορωδιακό σύνολο. Για την καλύτερη κατανόηση του λατινικού ποιητικού κειμένου, έχει προβλεφθεί η προβολή ελληνικών υπερτίτλων. Το κοινό θα έχει επίσης την ευκαιρία να ακούσει την «Πένθιμη συμφωνία» ή «Συμφωνία των λυγμών», επίσης του Χάυντν.

Η «Πένθιμη συμφωνία» ή «Συμφωνία των λυγμών» που θα παρουσιαστεί στο πρώτο μέρος της πασχαλινής συναυλίας της διεθνώς αναγνωρισμένης Καμεράτα στο Μέγαρο, οφείλει το προσωνύμιo Τrauer (θρήνος, πένθος στα γερμανικά) στο αργό τρίτο μέρος της (adagio), μέρος που ο Γιόζεφ Χάυντν (1732-1809) λέγεται ότι επιθυμούσε να ακουστεί κατά τη νεκρώσιμη ακολουθία στη μνήμη του. Παρότι η επιθυμία του δεν πραγματοποιήθηκε, το κομμάτι ερμηνεύτηκε έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, κατά τη διάρκεια επιμνημόσυνης τελετής, τον Σεπτέμβριο του 1810 στο Βερολίνο. Η τετραμερής Συμφωνία αρ. 44 σε μι ελάσσονα, XX Hob. I:44 γράφτηκε το 1771 και εντάσσεται στο ιδεολογικό ρεύμα Θύελλα και ορμή (Sturm und Drang), στο πλαίσιο του οποίου οι συνθέτες εκείνης της εποχής τόλμησαν να εισαγάγουν καινοτόμα χαρακτηριστικά στην αρμονία και τη μορφή των μουσικών έργων τους. Η «Πένθιμη» θεωρείται μία από τις πλέον αντιπροσωπευτικές συμφωνίες του συγκεκριμένου ύφους.

Stabat mater, Hob: XXa:1

Για τέσσερις σολίστ, μικτή χορωδία, ορχήστρα και εκκλησιαστικό όργανο

Η παραμονή του Χάυντν στο Λονδίνο τού επέτρεψε να εξοικειωθεί με τη μουσική του Χαίντελ, το έργο του οποίου μελέτησε συστηματικά εστιάζοντας την προσοχή του κυρίως στον Μεσσία, προκειμένου να συνθέσει τα δύο κορυφαία ορατόριά του, τη Δημιουργία και τις Εποχές προς τα τέλη του 18ου αιώνα. Στο μεταξύ, ο μεγάλος συμφωνιστής είχε ήδη ασχοληθεί με τη θρησκευτική μουσική. Παρτιτούρα αναφοράς για τη σύνθεση του δωδεκαμερούς Stabat mater για τέσσερις σολίστ, μικτή χορωδία, ορχήστρα και εκκλησιαστικό όργανο (1767) υπήρξε το ομότιτλο έργο του Περγκολέζι, το οποίο ήταν πολύ δημοφιλές την εποχή του Χάυντν. Το Stabat mater περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο το Θείο Πάθος, συμπυκνώνοντας την ιδιοφυΐα του σπουδαίου συνθέτη σε όλο της το μεγαλείο. Λέγεται μάλιστα ότι ο Γιόζεφ Χάυντν, με τη μελοποίηση του Stabat mater, θέλησε να ανταγωνιστεί τη φήμη του Περγκολέζι. Η πρεμιέρα δόθηκε κατά πάσα πιθανότητα στις 25 Μαρτίου 1768 στη Βιέννη με τον συνθέτη να διευθύνει τους σολίστ, τη χορωδία και την ορχήστρα από το τσέμπαλο. Το έργο σύντομα ταξίδεψε και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του Χάυντν, η παρουσίαση του Stabat mater σε πέντε συναυλίες στο Παρίσι σημείωσε εντυπωσιακή επιτυχία.

Μυρσίνη Μαργαρίτη (υψίφωνος)

Σπουδάστρια ακόμη, ερμήνευσε Γκρέτελ (Μοτσαρτέουμ), Σερπέττα (Λάντεστεατερ, Ζάλτσμπουργκ), Τσερλίνα (Θέατρο Republic, Ζάλτσμπουργκ) και άλλες οπερατικές ηρωίδες. Εργάστηκε ως μόνιμη σολίστ στην όπερα της Χάλλε στη Γερμανία, όπου ερμήνευσε ρόλους όπως: Παμίνα, Τσερλίνα, Αδελφή Γενοβέφα (Αδελφή Αγγελική), Μαργαρίτα (Η Ιωάννα στην πυρά), Φωνή εξ ουρανού και Τεμπάλντο (Ντον Κάρλo), Ξένια (Μπορίς Γκοντουνόφ), Βελγκούντε (Ο χρυσός του Ρήνου) κ.ά. Έχει εμφανιστεί στις Όπερες του Ντάρμσταντ, της Ερφούρτης, του Βίντερτουρ (Ελβετία), στο Φεστιβάλ Όπερας της Αρχαίας Κορίνθου, στα Φεστιβάλ Αθηνών και Αιγαίου, στην ΕΛΣ, στο ΜΜΑ, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και αλλού. Γεννήθηκε στη Λάρισα. Σπούδασε βιολί, τραγούδι και μουσικολογία στην Αθήνα. Με υποτροφία του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» και του Ιδρύματος «Jurgen Ponto», συνέχισε τις σπουδές της στο Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ, όπου πήρε μεταπτυχιακά διπλώματα σε λιντ-ορατόριο και όπερα.

Ειρήνη Καράγιαννη (μεσόφωνος)

Σπούδασε μονωδία στη Ρώμη, το Λονδίνο και το Μιλάνο με υποτροφίες «Μαρία Κάλλας» και «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης». Απέσπασε το πρώτο βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό «Τζουζέππε ντι Στέφανο» (Τράπανι Σικελίας), όπου πρωτοεμφανίστηκε ως Κάρμεν. Έχει πρωταγωνιστήσει σε παραγωγές της ΕΛΣ, του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, του ΜΜΑ, του ΜΜΘ, καθώς και θεάτρων του εξωτερικού ( Όπερα της Ρώμης, Κομμουνάλε της Φλωρεντίας και της Μπολόνια, Ρέτζο του Τορίνο, Θέρμες του Καρακάλλα, Σκάλα, Όπερα της Φρανκφούρτης, Λίνμπερυ Στούντιο του Κόβεντ Γκάρντεν, Μάσσιμο του Παλέρμο, κ.ά.) σε ρόλους προκλασικού έως σύγχρονου ρεπερτορίου (Κάρμεν, Ροζίνα, Κερουμπίνο, Αντζελίνα, Τζουλιέττα, Οκταβιανός, Ανταλτζίζα, Νικλάους, Ιζαμπέλα κ.ά.). Έχει συμπράξει με την ΚΟΑ, την ΚΟΘ, την Καμεράτα, τη Συμφωνική της ΕΡΤ και έχει ερμηνεύσει πρώτες παγκόσμιες έργων πολλών σύγχρονων ελλήνων συνθετών.

Βασίλης Καβάγιας (τενόρος)

Σπούδασε σύνθεση στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και μονωδία στο Δημοτικό Ωδείο Καλαμάτας και στο Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ με την Μπάρμπαρα Μπόννεϋ ως υπότροφος του Ιδρύματος «Α. Σ. Ωνάσης» και του IKY. Μελετά με τον Άρη Χριστοφέλη. Είναι αποδέκτης του πρώτου βραβείου στον διαγωνισμό λυρικού τραγουδιού της Yamaha (2007, YMFE). Ως σολίστ έχει εμφανιστεί σε σημαντικές αίθουσες της Ευρώπης. Έχει ερμηνεύσει θρησκευτικά έργα των Μότσαρτ, Σούμπερτ, Γ. Σ. Μπαχ, Χαίντελ, Ροσσίνι και Χάυντν. Έχει εμφανιστεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, καθώς και σε λυρικά θέατρα του εξωτερικού (Βύρτσμπουργκ, Λισαβόνα, Πέζαρο, Χαϊδελβέργη, Ζάλτσμπουργκ, Λονδίνο, Μπολόνια, κ.ά.), όπου έχει τραγουδήσει δημοφιλείς ρόλους για τενόρο: Κόμη Αλμαβίβα (Ο κουρέας της Σεβίλλης), Ραμίρο (Η Σταχτοπούτα), Μπελμόντε (Η απαγωγή απ’ το σεράι), Ταμίνο (Ο μαγικός αυλός) κ.ά.

Πέτρος Μαγουλάς (βαθύφωνος)

Σπούδασε ανώτερα θεωρητικά και μονωδία με τους Φραγκίσκο Βουτσίνο και Κώστα Πασχάλη. Έχει ερμηνεύσει ρόλους σε περισσότερες από 60 παραγωγές όπερας εντός και εκτός Ελλάδος (ΕΛΣ, ΜΜΘ, ΜΜΑ, Φεστιβάλ Αθηνών, Επιδαύρου και Αρχαίας Κορίνθου, Όπερα Θεσσαλονίκης, Εθνική Όπερα Ουαλίας, κ.ά.). Υπήρξε μόνιμο μέλος της Όπερας του Κιέλου (2010-2013). Τις τελευταίες σεζόν, τραγούδησε πολλούς πρωταγωνιστικούς ρόλους σε Ελλάδα και εξωτερικό (Οσμίν-Η απαγωγή απ’ το σεράι, Κολλίνε-Μποέμ, Ζαράστρο-Ο μαγικός αυλός, Ξωτικό του νερού-Ρούσαλκα, Παγκάνο-Οι Λομβαρδοί στην πρώτη σταυροφορία, Βασιλιάς Χάινριχ-Λόενγκριν, Ντον Μπαζίλιο-Ο κουρέας της Σεβίλλης, Κόμης ντε Γκριέ-Μανόν, Ντον Τζοβάννι, Ντάλαντ-Ο ιπτάμενος Ολλανδός, Μπάνκο-Μάκβεθ, Σπαραφουτσίλε-Ριγκολέττο, κ.ά.). Από το 2014 είναι μόνιμος μονωδός της ΕΛΣ. Οι ηχογραφήσεις του περιλαμβάνουν βραβευμένες διεθνείς εκδόσεις των έργων Ορέστης, Αριάδνη στην Κρήτη, Ταμερλάνος, Ιούλιος Καίσαρ και Αλέξανδρος Σεβήρος του Χαίντελ υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου.