Book review: Τα εννέα πένθιμα χτυπήματα - Dorothy Sayers

12:01 26/8/2013 - Πηγή: Culture Now

Καθίστε αναπαυτικά ενώπιον της οθόνης σας γιατί σε λίγο ξεκινάει το δεύτερο επεισόδιο που αφιερώνω στο καλό κλασσικό πλην διαχρονικό βρετανικό αστυνομικό μυθιστόρημα.

Από το Γιάννη Αντωνιάδη

Και όλα αυτά γιατί έχουμε ανάγκη το αστυνομικό μυθιστόρημα που μας εξουσιάζει και μας κατατροπώνει μέσα στις σελίδες του γυρνώντας μας σε εποχές αλλοτινές, όχι λιγότερο σκοτεινές αλλά σίγουρα περισσότερο ρομαντικές ακόμα και αν ο ρομαντισμός έχει στα ρούχα του και λίγο από έγκλημα προμελετημένο ή απρομελέτητο.

Σε κάθε περίπτωση δεν θα σας αφήσω στην τύχη του κάθε

τυχάρπαστου που θέλει να λέγεται συγγραφέας και δη αστυνομικού μυθιστορήματος, θα προσπαθήσω να σας μεταφυτεύσω την δική μου εμπειρία του βιβλίου αυτού που σαν λαβύρινθο αυτό και εσείς σαν άλλη Αριάδνη θα ψάξετε – όπως άλλωστε έψαξα και εγώ – να ψαχουλέψω, να ξετρυπώσω και να αναβλύσω την λύση του αινίγματος, του μυστηρίου που η Sayers με την επίμονη και ευφυή γραφή της καταφέρνει να μας κοινωνήσει μία κρύπτη ερωτημάτων όπου η διέξοδος από αυτήν, μην φαντάζεστε πως θα είναι εύκολο παιχνιδάκι. Εδώ υπάρχει ψωμί για κάθε υποψήφιο επιθεωρητή, ο ρόλος σας είναι ανοιχτός και εσείς δεν έχετε παρά να τον μελετήσετε.

Η ιστορία λοιπόν διαδραματίζεται στην Βρετανία του 1920 με 1925 για να δώσω ένα εύρος χρονολογικό μιας και δεν είναι τόσο σαφές. Εμπλέκεται όλο το χρονικό και η παράδοση της Αγγλικανικής εκκλησίας και των εθίμων που αφορούν στα περί κωδωνοκρουσίας και που θα γνωρίσετε αρκετά λεπτομερώς αλλά με καμία διάθεση να σας κουράσει. Ίσα ίσα που οι πληροφορίες που μας παρέχονται είναι παραπάνω από απαραίτητες για να μας εισάγει στον τρόπο σκέψης και λήψης της κάθε σκέψης ή ιδέας του Λόρδου Πήτερ Ουίμζυ, ενός άλλου Ηρακλή Πουαρό που καλείται να συμμετέχει στην λειτουργία και να συνδράμει τον τοπικό εφημέριο όταν ένας εκ των κωδωνοκρουστών αρρωσταίνει. Σαν αποδιοπομπαίος τράγος βγαλμένος από αρχαία ελληνική τραγωδία είναι έτοιμος να δώσει μία χείρα και ένα πόδι βοηθείας όταν αποκαλύπτεται ένα περίεργο φονικό στο ίδιο το σώμα του καθεδρικού ναού του Φέντσερτς Σαιντ Πωλ και μάλιστα στο επίπεδο όπου κρούουν οι ειδικοί της καμπάνας με τις μελωδίες που θυμίζουν μαθηματικές εξισώσεις υψηλών προδιαγραφών. Αυτό θα το αντιληφθείτε στην εξέλιξη του μυθιστορήματος όταν και η Sayers ως επαΐουσα όπως η σύγχρονή της και πιο γνωστή Αγκάθα Κρίστι - και εδώ βρίσκεται το μεγαλείο του συγγραφέα που φαίνεται πως κατέχει το αντικείμενο του και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το μέγεθος της αξίας του όταν γνώση και γραφή γίνονται ένα σε μία συνταγή βγαλμένη από τον καλύτερο τσελεμεντέ – εισάγει εν μέσω πολιορκίας στοιχείων και γεγονότων στίχους από ποιήματα, έγγραφα που αναλύουν τους διάφορους ρυθμούς κωδωνοκρουσίας με τέτοια επιμέλεια που μαγεύει τον αναγνώστη που ξέρει να ξεχωρίζει το σκάρτο από το αξιόλογο.

Εκεί χτίζεται όλο το οικοδόμημα της Sayers, όλη η αφήγησή της – πολύ περήφανος θα ήταν ο Πόε για τους άξιους συνεχιστές του – σε έναν καθεδρικό ναό και στην εξιχνίαση ενός εγκλήματος που ούτε με γυμνό μάτι, ούτε και με ντυμένο θα έλεγα, διαφαίνεται ο ένοχος και υπαίτιός του. Θα μείνουμε για σελίδες ολόκληρες με ανοιχτό το στόμα και άγρυπνο το μάτι όπως σε εκείνη την ταινία με τον Τομ Χανκς για το Σιάτλ, διαπιστώνοντας πως ο Λόρδος μαζί με τον αστυνόμο Μπλάντελ έχουν λιώσει παπούτσια και έχουν ιδρώσει την φανέλα για να μιλήσω με όρους αθλητικούς για να επιχειρήσουν να αποκρυπτογραφήσουν το μωσαϊκό των καταιγιστικών ομολογιών των ανθρώπων, τους οποίους ανακρίνουν μέχρι να συνθέσουν το ιδιότυπο παζλ της δολοφονίας. Ποιος ευθύνεται για την αρπαγή του περιδέραιου από το σπίτι μίας εκ των κυριών της περιοχής, της οποίας ο άντρας υπήρξε εξέχον μέλος της κοινωνικής σκηνής της μικρής αυτής αγγλικής πόλης;

Ποιος θα τολμήσει να κατορθώσει πρώτος να λύσει τον γρίφο που αν ήταν αιγυπτιακή σφίγγα θα ήταν θαμμένη στις κατακόμβες των πυραμίδων και αν ήταν δεσμός θα ήταν Γόρδιος και μόνο ένα σπαθί θα μπορούσε να τον κόψει? Το σκηνικό έχει την δική του σαγήνη όταν τόποι και χρόνοι με θεαματική ταχύτητα αλληλουχίας που θυμίζει κινηματογραφικό πλάνο αλλάζουν κάθε φορά που σύσσωμη η ομάδα κρούσης και δράσης μεταφέρεται από τα σπίτια των υπόπτων σε απομονωμένα αγροκτήματα και πάλι πίσω στον καθεδρικό ναό και τον εφημέριο Βέναμπλς που με μία αριστοκρατική και δεσπόζουσα στάση είναι ο κύριος μοχλός του κυνηγιού του θησαυρού που λέγεται δολοφόνος, μην ξεχάσω να τιμήσω και αναφέρω και την κυρία Βέναμπλς που σαν υπολογιστής με μνήμη ενισχυμένη θυμίζει στον κύριο Βέναμπλς κάθε λεπτομερή περιγραφή που εκείνου του ξεφεύγει, άβυσσος η γυναικεία μνήμη.

Αν μη τι άλλο το σκανδαλώδες της υπόθεσης που σας αναλύω έχει το ενδιαφέρον του καθώς το έγκλημα έλαβε χώρα σε έναν ναό και οι ψαλμωδίες στις οποίες καταφεύγει η Sayers κατά την διάρκεια της αφήγησής της μοιάζουν να είναι η Αθηνά Παλλάς της, το δεύτερο χέρι της αν θέλετε με το οποίο θα φωτίσει τους χαρακτήρες της για να λυτρωθούν και να λυτρώσουν την τοπική κοινωνία από το ανεξήγητο κηλίδωμα που έχει αμαυρώσει εαυτούς και αλλήλους. Ποιος να είναι μπλεγμένος εύλογα αναφωνεί ο καθείς και η καθεμία εκ των κατοίκων, οι οποίοι μεταξύ τους γνωρίζονται? Εκείνος ο περίεργος τύπος που ο Λόρδος Ουίμζυ συνάντησε στον διάβα του κατά την μεταφορά του στο χωριό ήταν όντως μηχανικός άνεργος όπως του ομολόγησε ή μήπως μία σκοτεινή φιγούρα που διαδραμάτισε κάποιον υπόγειο ρόλο στην όλη σκηνοθεσία;

Βαφτιστείτε στα νερά της ιστορίας αυτής και να είστε βέβαιοι πως τα εννέα πένθιμα χτυπήματα στο τέλος τους θα σας αφήσουν άφωνους όπως άφησαν εμένα, η τροπή των πραγμάτων επιφυλάσσει εκπλήξεις όταν ο ρους μετατρέπεται σε χείμαρρο που μπορεί να παρασύρει σπίτια, ανθρώπους και ό,τι βρει μπροστά του. Κρατήστε αυτήν την μικρή και ευγενική αποκάλυψη εκ μέρους μου γιατί θα σας χρειαστεί στην πορεία. Έχετε μάτια και αυτιά ανοιχτά για να ακούσετε τον ηχηρό χτύπο της καμπάνας που θα σημάνει, μείνετε σε εγρήγορση από την αρχή μέχρι το τέλος, σας επιτρέπω τώρα να ξεκινήσετε. Μην χάνετε ούτε λεπτό!

"Συχνά λυπάμαι τους ανθρώπους που δεν διαβάζουν καλά βιβλία. Χάνουν την ευκαιρία να ζήσουν μία επιπλέον ζωή". _Scott Corbett

Το βιβλίο της Dorothy Sayers με τίτλο "Εννέα πένθιμα χτυπήματα" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα.