Minima Moralia - Theodor Adorno

12:34 9/1/2017 - Πηγή: Culture Now

Από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια επανακυκλοφορεί το "Minima Moralia" του Theodor Adorno με πρόλογος του Δημήτριου Μαρκή και με εισαγωγή - μετάφραση - σημειώσεις του Λευτέρη Αναγνώστου.

«Η θλιμμένη επιστήμη, από την οποία προσφέρω κάτι στον φίλο μου [τον Max Horkheimer], αναφέρεται σ’ αυτό που από αμνημονεύτων χρόνων θεωρούνταν το κατ’ εξοχήν πεδίο της φιλοσοφίας, αλλά μετά τη μεταμόρφωση της τελευταίας σε μέθοδο περιέπεσε στη διανοητική ανυποληψία, στην

αποφθεγματική αυθαιρεσία και τελικά στη λήθη: τη διδασκαλία για την ορθή ζωή. Ό,τι άλλοτε οι φιλόσοφοι αποκαλούσαν ζωή, κατάντησε να είναι η σφαίρα του ιδιωτικού και κατόπιν απλώς της κατανάλωσης, να συμπαρασύρεται ως εξάρτημα της διαδικασίας της υλικής παραγωγής, χωρίς αυτονομία και χωρίς δική της υπόσταση. Όποιος θέλει να γνωρίσει την αλήθεια για τη ζωή στην αμεσότητά της, πρέπει να διερευνήσει την αλλοτριωμένη της μορφή, τις αντικειμενικές δυνάμεις που καθορίζουν ώς τα μύχια της την ατομική ύπαρξη…

Κοινή αφετηρία και των τριών μερών [του βιβλίου] είναι η στενότατη ιδιωτική σφαίρα, εκείνη του διανοούμενου στην εξορία. Ακολουθούν συλλογισμοί πάνω σε ευρύτερα κοινωνικά και ανθρωπολογικά ζητήματα· αφορούν την ψυχολογία, την αισθητική και την επιστήμη στη σχέση τους προς το υποκείμενο. Οι τελικοί αφορισμοί κάθε μέρους οδηγούν και θεματικά στη φιλοσοφία, χωρίς ποτέ να παρουσιάζονται σαν τελειωμένοι και οριστικοί: θέλουν γενικά να εντοπίσουν σημεία παρέμβασης ή να αποτελέσουν μοντέλα για μελλοντικές προσπάθειες της σκέψης.»
Theodor W. Adorno

«Κύριο έργο» του Adorno (σύμφωνα με ορισμένους μελετητές όπως ο Habermas), το πρωτοποριακό αυτό φιλοσοφικό αλλά και «λογοτεχνικό» δοκίμιο, γραμμένο στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμπυκνώνει με μοναδικό τρόπο την εμπειρία και το στοχασμό του 20ού αιώνα. Στους 153 Αφορισμούς του, κείμενα μικρής έκτασης και εξαιρετικής πυκνότητας, τα προσωπικά βιώματα που αναζητούνται στο χαμένο χρόνο και την κατεστραμμένη πατρίδα του εξόριστου συγγραφέα διαπλέκονται με τα αντι-θετικιστικά πορίσματα της θλιμμένης επιστήμης του και με τα διδάγματα της ύστατης ηθικής φιλοσοφίας που αρμόζει στην φθαρμένη ζωή. Ο Λόγος, η Ιστορία και το Ασυνείδητο διασταυρώνονται με την Οδύσσεια, τον Φάουστ, τον Δον Ζουάν, τα Άνθη του κακού, ή την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Μέσ’ από την κριτική του αδύνατου υποκειμένου, της ολοκληρωτικής κοινωνίας και της πολιτιστικής βιομηχανίας διαγράφονται τα μοντέλα μιας αρνητικής διαλεκτικής στο μεταγενέστερο έργο του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου.

Πρόκειται για την πρώτη μετάφραση του βιβλίου στα ελληνικά που έγινε κατευθείαν από το γερμανικό πρωτότυπο, από έναν δοκιμασμένο μελετητή και μεταφραστή του Αdorno, με την έγκριση των εκδόσεων Suhrkamp. Συνοδεύεται από μια διεξοδική εισαγωγή, με τίτλο «Minima Moralia: Φιλοσοφία μεταξύ βαρβαρότητας και ουτοπίας», και από εκτενείς σημειώσεις του μεταφραστή που φωτίζουν τη δομή, τις έννοιες και τις υπαινικτικές αναφορές του κειμένου. Την έκδοση ανοίγει ένα πρωτότυπο κείμενο του Δημητρίου Μαρκή, καθηγητή φιλοσοφίας και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, με τίτλο «Minima Moralia: Χαρακτηρισμός του Adorno».