Άθως, τα Χρώματα της Πίστης: η έκθεση του Στράτου Καλαφάτη στη Ρώμη

15:39 26/4/2016 - Πηγή: Culture Now

Η Πρεσβεία της Ελλάδας και το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Ιταλίας, στο πλαίσιο της διαρκούς, ουσιαστικής, εποικοδομητικής και αποτελεσματικής συνεργασίας τους, με την υποστήριξη του Δήμου Καβάλας και του Δήμου Θεσσαλονίκης, παρουσιάζουν στη Ρώμη τη φωτογραφική έκθεση του Στράτου Καλαφάτη με τίτλο «Άθως, τα Χρώματα της Πίστης», από 6 έως 22 Μαΐου

2016, στον εκθεσιακό χώρο της Ακαδημίας της Ρουμανίας.

Η έκθεση είναι παραγωγή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (MIET). Tελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ιταλία, του Δήμου Ρώμης και ευγενώς υποστηρίχθηκε από την Αegean Airlines και από τις Μινωικές Γραμμές – Grimaldi Group. Τα εγκαίνια της έκθεσης, την οποία επιμελείται η Αφροδίτη Οικονομίδου, θα γίνουν στις 6 Μαΐου 2016 και ώρα 18.00 παρουσία του καλλιτέχνη.

Έπειτα από πέντε χρόνια φωτογραφικής περιήγησης και γνωριμίας με το Άγιον Όρος, ο Στράτος Καλαφάτης μας αποκαλύπτει τον αθέατο κόσμο της Αθωνικής Πολιτείας. Ξεκινώντας την φωτογραφική του εργασία το 2008 και ολοκληρώνοντάς την το 2013, δημιούργησε ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών από τις οποίες επέλεξε 120 εικόνες, που αποτελούν την έκθεση «Άθως, τα χρώματα της πίστης». Χρειάστηκαν συνολικά εικοσιπέντε επισκέψεις και διακόσιες ημέρες και νύχτες φωτογράφισης, για να παρουσιάσει μια σύγχρονη εκδοχή για το τοπίο και τους ανθρώπους σε αυτόν τον ιδιαίτερο χώρο.

«Είναι δύσκολο να φωτογραφίσει κανείς το Άγιον Όρος», λέει ο Στράτος Καλαφάτης, «όχι τόσο επειδή αντιστέκεται στον κοσμικό χαρακτήρα της φωτογραφίας, αλλά κυρίως γιατί απαιτείται χρόνος για να αποκαλυφθεί. Για περισσότερα από 1000 χρόνια είναι κρυμμένο πίσω από τη σημειολογία των εικόνων, την τρυφερότητα της παράδοσης και τα θαύματα της πίστης. Ένας τόπος όπου η σιωπή και το μυστήριο εξισορροπούν το παρελθόν και το παρόν, την παράδοση και την ελευθερία, τη δύναμη και την αδυναμία, το σκοτάδι και το φως. Δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κάποιος τη βαριά ιστορία του, την βαθειά θρησκευτικότητα και να δημιουργήσει εικόνες οι οποίες από τη μια θα σέβονται τον τόπο και από την άλλη τη δημιουργική αυτονομία του φωτογράφου».

Οι εικόνες του Στράτου Καλαφάτη μας μεταφέρουν τη γοητεία του Αγίου Όρους, τεκμηριώνουν τη μοναστική πολιτεία με μεγάλη ευαισθησία και καλλιτεχνική μαεστρία, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την ουσία του, μέσα από ένα βλέμμα περισσότερο βιωματικό παρά αισθητικό. Αποδίδουν τη χιλιόχρονη παράδοση, την ιστορία, την πνευματικότητα αλλά και την άγρια ομορφιά του παρθένου τοπίου, με φόρμες απολύτως σύγχρονες, με την ευαισθησία του καιρού μας, με μια γραφή λάμπουσα και υποβλητική μαζί. Στοιχεία που συνδυάζονται απόλυτα για να σχηματίσουν ένα ασυνήθιστο και ιδιοσυγκρασιακό ύφος που αποβλέπει σε έναν μόνο στόχο: να αποφύγει την απλή ντοκουμενταρίστικη αληθοφάνεια. Το ενδιαφέρον του φωτογράφου επικεντρώνεται σε βάθος, στο συναίσθημα, στην λανθάνουσα ουσία, στα πρόσωπα, στις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, στο αργό πέρασμα του χρόνου, στην αντίθεση ανάμεσα στον εσωτερικό πλούτο και την ασκητική φτώχια.

«Στο Άγιον Όρος δεν γεννιούνται άνθρωποι. Πηγαίνουν εκεί από έλξη, βαθιά πίστη, ανάγκη, περιέργεια ή απελπισία...». Αυτή η φράση του Στράτου Καλαφάτη υπενθυμίζει την πιό εντυπωσιακή ιδιαιτερότητα του Αγίου Όρους, το περίφημο Άβατον. Το τυπικό της αγιορίτικης ζωής που αφήνει το ανεξίτηλο στίγμα του στους εσωτερικούς κόσμους που ο φωτογράφος επιλέγει να μας διηγηθεί και στις προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών τους. Σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο κόσμο, οι ιστορίες του Καλαφάτη χρησιμοποιούν μια χρωματική παλέτα που διαθέτει πολύ περισσότερες αποχρώσεις από το αυστηρά μονόχρωμο μαύρο του ράσου. Το αποτέλεσμα είναι ένα Άγιον Όρος με λαμπερά, ενίοτε υπερκορεσμένα και εκτυφλωτικά χρώματα, τα οποία δημιουγούν μια έντονη αντίθεση, ένα chiaroscuro, που μας παραπέμπει στην ζωγραφική του Caravaggio και του Rembrandt.

Το Άγιον Όρος ήταν και είναι ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στον κόσμο. Ο Καλαφάτης υπέκυψε, όπως και πολλοί άλλοι φωτογράφοι πριν από αυτόν, στην ακαταμάχητη γοητεία του Όρους και προσπάθησε να συλλάβει την εικόνα της μοναστικής ζωής από μια νέα προοπτική. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, επιφανή ονόματα, όπως οι Stephane Passet και Fred Boissonnas, φωτογράφισαν το πιο θεαματικό μοναστικό συγκρότημα της Ευρώπης, ενώ στη δεκαετία του '50 και του '60 το επισκέφτηκαν διάσημοι Έλληνες φωτογράφοι όπως οι Τάκης Τλούπας, Κώστας Μπαλάφας, Σπύρος Μελετζής. Η νέα αυτή φωτογραφική βερσιόν του Στράτου Καλαφάτη στις αρχές του 21ου αιώνα γίνεται ένας κρίκος στη μακριά αλυσίδα των φωτογραφικών ντοκουμέντων του κέντρου του Ορθόδοξου Μοναχισμού.

«Αυτό που χαρακτηρίζει την δουλειά του είναι ότι δεν λειτούργησε σαν τουρίστας που ψάχνει συγκινήσεις, ούτε καν σαν παρεμβατικός φωτογράφος, μάλλον λειτούργησε σαν ανώνυμος ζωγράφος, σαν αγιογράφος που ζωγραφίζει ιστορίες αμαρτωλών και αγίων πάνω σε αρχαία ανθίβολα», σχολιάζει ο Νίκος Ξυδάκης προλογίζοντας τον κατάλογο. «Κινήθηκε με απόλυτο σεβασμό προς τους ανθρώπους και τον τόπο, γνώρισε τους προσωπογραφούμενους, τους μίλησε, φιλοξενήθηκε στα κελιά τους, δέχθηκε την ευλογία και το φίλεμά τους». Και στο τέλος κέρδισε την εμπιστοσύνη τους και την άδεια να τους απαθανατίσει με τη φωτογραφική μηχανή.

Βιογραφικό του καλλιτέχνη

Ο Στράτος Καλαφάτης είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους και αξιόλογους φωτογράφους της γενιάς του, πολυβραβευμένος και με πολλές εκθέσεις και εκδόσεις στη μέχρι σήμερα καλλιτεχνική του πορεία. Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1966. Σήμερα ζει στη Θεσσαλονίκη, φωτογραφίζει, διδάσκει και οργανώνει δράσεις που αφορούν τη δημιουργική φωτογραφία. Έχει ολοκληρώσει μακροχρόνιες φωτογραφικές εργασίες όπως: Αρχέτυπες Εικόνες, Ημερολόγιο 1998 – 2002, Saga, Αρχιπέλαγος, Άθως – Τα χρώματα της πίστης. Από τις εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του Αρχέτυπες εικόνες (1999), Ομόνοια 2000 – Ταξίδι στον ομφαλό της Αθήνας (με τον συγγραφέα Φίλιππο Φιλίππου – 2000), Ημερολόγιο 1998 – 2002 (με πρόλογο του Christian Caujolle – 2004) και Άθως – Τα χρώματα της πίστης (2014). Ο Στράτος Καλαφάτης συμμετέχει ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στη μεγάλη φωτογραφική έκθεση Faces Now – European Portrait Photography from 1990, που περιοδεύει σε όλη την Ευρώπη.

www.stratoskalafatis.com

Η έκθεση είναι μια παραγωγή του ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Διοργανωτές:
Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Ιταλίας
Πρεσβεία της Ελλάδας στη Ρώμη
Δήμος Καβάλας
Δήμος Θεσσαλονίκης

Σε συνεργασία με:
Ακαδημία της Ρουμανίας στη Ρώμη
Σύλλογος Insieme per l’Athos
Ρουμανικό Μορφωτικό Ινστιτούτο

Με την αιγίδα:
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας
Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ιταλία
Δήμος Ρώμης
Ελληνική Κοινότητα Ρώμης και Λατίου
Σύνδεσμος Κυπρίων Ιταλίας ΝΙΜΑ
Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, www.visitgreece.gr

Λεύκωμα: Εκδόσεις Άγρα, 216 σελίδες, εισαγωγικό κείμενο Ν. Ξυδάκης