Κύκνειο άσμα και Πέντε τραγούδια για το νερό του Σούμπερτ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

11:51 2/2/2016 - Πηγή: Culture Now

Η υψίφωνος Λένια Ζαφειροπούλου και η πιανίστα Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου παρουσιάζουν, το Σάββατο 6 Φεβρουαρίου στις 8:30 μ.μ. στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, «Πέντε τραγούδια για το νερό» του Φραντς Σούμπερτ (1797-1828) καθώς και το «Κύκνειο άσμα» (Schwanengesang), την τελευταία μεγάλη σύνθεση για φωνή και πιάνο του σπουδαίου ρομαντικού συνθέτη.

Το ρεσιτάλ εντάσσεται στον Κύκλο Σούμπερτ. Για την καλύτερη κατανόηση του ποιητικού κειμένου των τραγουδιών έχει προβλεφθεί η προβολή υπερτίτλων στα ελληνικά. Πριν από το μουσικό μέρος, θα υπάρξει σύντομος σχολιασμός

του προγράμματος από τον Νίκο Λαάρη.

«Πέντε τραγούδια για το νερό» τιτλοφορείται η ενότητα φωνητικών συνθέσεων του Σούμπερτ, με τα οποία θα αρχίσει το ρεσιτάλ (χωρίς διάλειμμα) της Λένιας Ζαφειροπούλου στο Μέγαρο. Θα ακουστούν τα λίντερ: Ψαράδικος σκοπός (Fischerweise) D. 881 (ποίηση F. X. F. von Schlechta), Η πέστροφα (Die Forelle) D. 550 (ποίηση C. F. D. Schubart), Το ποτάμι (Der Fluss) D. 693 (ποίηση F. von Schlegel), Τραγουδώντας στα νερά (Auf dem Wasser zu singen) D. 774 (ποίηση F. L. Graf zu Stolberg) και Η ερωτική ευτυχία του ψαρά (Des Fischers Liebesglück) D. 933 (ποίηση K. G. von Leitner).

Το «Κύκνειο Άσμα», όπως γράφει η Λένια Ζαφειροπούλου στο σημείωμά της για τη συναυλία της στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος (6/2), είναι «ένα αριστούργημα μουσικής και δραματουργικής πυκνότητας με έντονα σκηνικό και οπερατικό χαρακτήρα και ενώνει την ποίηση του Ρέλσταμπ και του Χάινε, μια ελάσσονα ρομαντική και μια μείζονα (αντι)ρομαντική ποιητική φωνή. Ο Σούμπερτ κι οι ποιητές του σερβίρουν γλυκό ερωτικό φίλτρο μαζί με πικρό αντίδοτο ενάντια στον έρωτα. Θέρμη ερωτικής προσμονής μαζί με ψύχος ερωτικών φαντασμάτων. Θριάμβους και θρήνους του έρωτα. Χαρά της συντροφιάς και πόνο της ερήμωσης. Στο τέλος της σύντομης ζωής του, ο Σούμπερτ απογειώνει προς την υπέρβαση την τέχνη του λιντ, ανοίγοντας διάπλατους δρόμους στον Σούμαν και σ’ όλους τους άλλους».

Η συλλογή τραγουδιών «Κύκνειο άσμα» για φωνή και πιάνο (Schwanengesang List of compositions by Franz Schubert (D 501–D 998)" D. 957) γράφτηκε από τον κορυφαίο αυστριακό μουσουργό στο τέλος της ζωής του και εκδόθηκε μετά τον θάνατό του. Τον τίτλο «Κύκνειο άσμα» επέλεξε ο πρώτος εκδότης της, Τομπίας Χάσλινγκερ, καθώς θεώρησε τη συλλογή αυτή ως ένα είδος μουσικής διαθήκης του Σούμπερτ. Εκτός των ποιημάτων του Λούντβιχ Ρέλσταμπ (1799 – 1860) και του Χάινριχ Χάινε (1797 – 1856), το «Κύκνειο άσμα» περιλαμβάνει επίσης ένα ποίημα του Γιόχαν Γκάμπριελ Ζάιντλ (1804 – 1875). Όλα τα τραγούδια μεταγράφηκαν αργότερα για σόλο πιάνο από τον Φραντς Λιστ.

Η λυρική τραγουδίστρια Λένια Ζαφειροπούλου έχει συνεργαστεί με ορχηστρικά σύνολα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό: Philharmonia, Ορχήστρα της Εθνικής Όπερας της Ουαλίας, Sinfonia του Βασιλικού Μπαλέτου-Κόβεν Γκάρντεν, Sinfonietta της Σόφιας, Συμφωνική της Κύπρου, Καμεράτα-Armonia Atenea, ΚΟΑ, ΚΟΘ κ.ά. Έχει συμπράξει επίσης με τους πιανίστες Michael Gees, Axel Bauni, Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, Αndrej Hovrin, Απόστολο Παληό, Θοδωρή Τζοβανάκη, Θανάση Αποστολόπουλο καθώς και με σχήματα μουσικής δωματίου, όπως το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο. Το 2009 βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών. Επικεντρώνεται κυρίως στο συναυλιακό ρεπερτόριο και στο λιντ, λόγω του μεγάλου της ενδιαφέροντος για τη γλώσσα ως δραματουργικού μέσου αλλά και λόγω της μειωμένης της όρασης. Σε σκηνοθετημένες παραγωγές εμφανίζεται κυρίως σε πρότζεκτ σχεδιασμένα ειδικά γι’ αυτήν. Δύο απ’ αυτά ήταν οι παραστάσεις Η πιο ωραία χώρα (2011, ΕΛΣ, σκην. Ανέστη Αζά) και Ludus Luda Illusio (2013, Φεστιβάλ Αθηνών, σκην. Λένας Κιτσοπούλου). Θέατρο και λογοτεχνία είναι οι δυο τέχνες που την ώθησαν στη φωνητική μουσική και πάντοτε αναζητεί τρόπους να διευρύνει τη φόρμα του παραδοσιακού ρεσιτάλ.
Η Λένια Ζαφειροπούλου είναι επίσης ποιήτρια και μεταφράστρια. Το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα, Paternoster Square (Πόλις 2012), τιμήθηκε με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού Αναγνώστης και συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας. Έχει ακόμη εκδώσει το βιβλίο-cd Όταν ο νους σου βράζει κι η καρδιά, μια ανθολογία ποιημάτων του Γκαίτε και του Χάινε με μελοποιήσεις τους από μεγάλους συνθέτες του Ρομαντισμού. Την περίοδο 2014-15 παρουσίαζε στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ την εκπομπή Prima la musica Prime le parole. Διδάσκει τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών.
Μεταφράζει λογοτεχνία από τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ρωσικά. Αρθρογραφεί και δημοσιεύει δική της και μεταφρασμένη ποίηση στα έντυπα H Καθημερινή, Ποιητική, The Books’ Journal, Το Δέντρο και Φάρμακο. Σπούδασε τραγούδι, πιάνο και ερμηνεία λιντ στην Ανώτερη Κρατική Σχολή Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Στουτγάρδης. Μελέτησε όπερα στη Μουσική Σχολή Γκίλντχολ και στο Στούντιο Όπερας του Λονδίνου. Υπήρξε υπότροφος των ιδρυμάτων «Μαρία Κάλλας» και «Αλέξανδρος Ωνάσης» καθώς και της Βασιλικής Όπερας του Κόβεν Γκάρντεν.

Η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου αποφοίτησε από το Ωδείο Αθηνών (τάξη Αλίκης Βατικιώτη) και συνέχισε σπουδές στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, στην Ακαδημία Λιστ της Βουδαπέστης, κοντά στον Πέτερ Σόλυμος και, τέλος, με υποτροφία του Ιδρύματος «Α. Σ. Ωνάσης», στο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνας, θητεύοντας δίπλα στον διακεκριμένο πιανίστα και δάσκαλο Γκυέργκυ Σέμποκ. Έχει ακόμη μελετήσει με τον Άλφρεντ Μπρέντελ. Υπήρξε φιναλίστ στους διεθνείς διαγωνισμούς «Μπαχ» στο Τορόντο του Καναδά και «Κλάρα Χάσκιλ» στην Ελβετία. Διακρίθηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου της Γενεύης με τα βραβεία Liestockl και Fazioli. Μελέτησε θεωρητικά και σύνθεση από μικρή ηλικία με τον Γ. Α. Παπαϊωάννου και στην Αμερική με τον Φρέντερικ Φοξ. Έχει ερμηνεύσει ολόκληρο το έργο του Μπαχ και έχει δισκογραφήσει το Kαλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο −την έκδοση του οποίου έχει επιμεληθεί και για λογαριασμό των εκδόσεων Φ. Νάκας.

Επίσης, έχει μελετήσει ιδιαίτερα και έχει δισκογραφήσει το έργο των Γκαλούππι, Μότσαρτ και Σούμαν, το πιανιστικό έργο του Γ. Α. Παπαϊωάννου, έργα ελλήνων συνθετών (Γιώργος Κουμεντάκης, Γιώργος Σισιλιάνος, Βαγγέλης Κατσούλης κ.ά.) και τη Mεγάλη ελληνική σονάτα του Δημήτρη Μητρόπουλου, την οποία και έχει δισκογραφήσει. Έχει εμφανιστεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική και στον Καναδά, λαμβάνοντας ενθουσιώδεις κριτικές. Ως συνθέτις έχει παρουσιάσει μελοποιημένη ποίηση Σαχτούρη, Ελύτη και Εμπειρίκου με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, έχει εκδώσει το cd «Σμάλτο» με 12 τραγούδια σε δική της μουσική και στίχους, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε το έργο της «Τα 12 ορυκτά για σόλο πιάνο» (εκδ. Φίλιππος Νάκας). Έχει τιμηθεί με το βραβείο Μοτσενίγου της Ακαδημίας Αθηνών. Διδάσκει στο Ωδείο Φ. Νάκας, όπου είναι έφορος της σχολής πιάνου.