Ο Φιλελληνισμός στην Τέχνη: έκθεση στο Ίδρυμα Β. και Μ. Θεοχαράκη

15:56 18/2/2015 - Πηγή: Culture Now

Το Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη παρουσιάζει την έκθεση «Ο Φιλελληνισμός στην Τέχνη: Έργα και αντικείμενα από τη Συλλογή του Μιχάλη και της Δήμητρας Βαρκαράκη», η οποία θα εγκαινιαστεί, την Τρίτη 24 Φεβρουαρίου και ώρα 20.00 στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη.

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης, Φανή Μαρία Τσιγκάκου, επισημαίνει για τη σημασία του όλου εγχειρήματος μεταξύ άλλων: «Ο Φιλελληνισμός, δηλαδή η έμπρακτη ή συναισθηματική συμπαράσταση προς τους

αγωνιζόμενους Έλληνες, εκδηλώθηκε με διάφορες μορφές: με την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας, την κάθοδο εθελοντών, τη συνεισφορά θρησκευτικών ή φιλανθρωπικών οργανώσεων, προπαγανδιστικά άρθρα στον τύπο καθώς και με μια πληθώρα έργων τέχνης και κάθε είδους καλλιτεχνημάτων. Επίσης, με τη συμβολή σημαντικών προσωπικοτήτων του πνευματικού κόσμου, όπως οι Goethe, Holderlin, Chateaubriand, Hugo, Shelley και Byron, ο οποίος πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824.

Ο εικαστικός φιλελληνισμός έφερε στο προσκήνιο μια πλούσια παραγωγή έργων φιλοτεχνημένων από ρομαντικούς, Ευρωπαίους καλλιτέχνες, Γάλλους-κυρίως-Άγγλους, Ιταλούς, Γερμανούς. Κατ’ εξοχήν «φιλέλληνας ζωγράφος» θεωρείται ο Eugene Delacroix, o οποίος έχοντας ως πηγή έμπνευσης τα ποιήματα του Byron φιλοτέχνησε εμβληματικές παραστάσεις, που θεωρήθηκαν φιλελληνικά μανιφέστα.

Το φιλελληνικό ρεπερτόριο αναπτύχθηκε γύρω από ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς και από τη φρίκη και τα δεινά του πολέμου για τον άμαχο πληθυσμό.

Τα δημοφιλέστερα ζωγραφικά έργα αναπαράχθηκαν σε χαρακτικά τυπώματα και αντικείμενα, ώστε να είναι προσιτά στο ευρύτερο κοινό. Οι φιλελληνικοί κύκλοι διατήρησαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για την «Ελληνική Υπόθεση» με άρθρα στον Τύπο, με θεατρικές παραστάσεις, με συνεστιάσεις, χορούς, μουσικές βραδιές και φιλελληνικές δημοπρασίες και παζάρια, όπου έβρισκε κανείς καλλιτεχνήματα και χρηστικά αντικείμενα, διακοσμημένα με φιλελληνικές παραστάσεις, κάθε είδους, όπως σερβίτσια φαγητού ή τσαγιού, επιτραπέζια ρολόγια, ανθοδοχεία, κηροπήγια, φιαλίδια για αρώματα με ολόσωμες παραστάσεις Ελλήνων, χαρτιά ταπετσαρίας, κεντήματα, μελανοδοχεία, μπιζουτιέρες, τραπουλόχαρτα, βεντάλιες. Επίσης, ηδύποτα με τραβηχτικούς τίτλους, όπως «Λικέρ Μεσολογγίου» ή «Λικέρ Ναυαρίνου», ενώ υπήρχε και το «σαπούνι Υψηλάντης» και καραμέλες τυλιγμένες σε χαρτί με φιλελληνικά στιχάκια.

Αυτό είναι το υλικό που συγκροτεί τη Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη, η οποία αριθμεί συνολικά 304 αντικείμενα. Εντοπίζονται εδώ πίνακες φιλοτεχνημένοι από διακεκριμένους ρομαντικούς ζωγράφους του 19oυ αιώνα, όπως οι Carle Vernet, J.P. Vinchon, Pierre Bonirote, Cesar Willich, Peter von Hess, Joseph Petzl, J.J. Frey. Επίσης, περιλαμβάνεται μια πλειάδα αντικειμένων –εξαιρετικής ποιότητας- όπως επίχρυσα, επιτραπέζια ρολόγια με επιμελημένες γλυπτικές σκηνές, πιάτα με ιστορικές παραστάσεις, πολυτελή βάζα από πολύχρωμη πορσελάνη διακοσμημένα με φύλλο χρυσού και μια ανεξάντλητη ποικιλία σχημάτων και παραστάσεων, που εμπνέονται από τα δημοφιλέστερα φιλελληνικά, ζωγραφικά έργα, ανθρωπόμορφα φιαλίδια και αγαλματίδια πορσελάνης με εκτυφλωτικά χρώματα, κεντήματα, επίχρυσα κηροπήγια και αγαλματίδια, μελανοδοχεία και διάφορα μικροαντικείμενα με ευφάνταστα σχήματα και μοτίβα.

Η Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη, προσφέροντας μια άρτια ανθολόγηση φιλελληνικών καλλιτεχνημάτων, αναδεικνύει το εύρος της δημιουργικότητας της φιλελληνικής θεματικής, ενώ, παράλληλα, συγκροτεί ένα πολύτιμο σύνολο, ευρείας χρήσεως, για τους τεχνοϊστορικούς, για τους μελετητές της νεοελληνικής ιστορίας και, βέβαια, για τους φιλότεχνους.

Πρόκειται για ένα γοητευτικό καλλιτεχνικό πανόραμα που καλεί τους επισκέπτες να επαναπροσδιορίσουν τα όρια μεταξύ «υψηλής τέχνης» και «λαϊκής κουλτούρας» και, παράλληλα, να αναπλάσουν την ιστορία και τους μύθους της Ελληνικής Επανάστασης.»

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά από 5 ετών και τους γονείς τους, καθώς και σχολικές επισκέψεις για όλες τις βαθμίδες.

Επιμέλεια Έκθεσης: Φανή Μαρία Τσιγκάκου

Φωτό: Θέμα εμπνευσμένο από τη σφαγή της Σαμοθράκης, Jean- Baptiste Vinchon. Eλαιογραφία σε μουσαμά