Ο Μιχάλης Γρηγορίου σε μία βραδιά με μελοποιημένη ποίηση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

16:04 6/3/2015 - Πηγή: Culture Now

Έναν χρόνο μετά το αφιέρωμα στην Ημέρα της Ποίησης (16/3/2014), το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αναδεικνύοντας και πάλι τη βαθιά σχέση του ποιητικού λόγου με τη μουσική δημιουργία μέσα από τον Κύκλο Ημέρες Ποίησης, υποδέχεται την Πέμπτη 19 Μαρτίου (ώρα έναρξης: 20:30), στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, ένα από τα πιο ανήσυχα πνεύματα της εποχής μας, τον συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου.

Η Αφροδίτη Μάνου και ο Τάσος Αποστόλου θα ερμηνεύσουν σε πρώτη δημόσια εκτέλεση τα Ανεπίδοτα γράμματα, την καντάτα του Γρηγορίου σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, έργο 21 για κοντράλτο, βαρύτονο

και οργανικό σύνολο (1976), ενώ η Θεοδώρα Μπάκα και ο Δώρος Δημοσθένους θα παρουσιάσουν τον Κύκλο τραγουδιών Ο Οδυσσέας στο ποτάμι, έργο 30 (1980-1), σε ποίηση Τάκη Σινόπουλου.

Tα Ανεπίδοτα γράμματα του Μιχάλη Γρηγορίου σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, ένα από τα σημαντικά έργα της σύγχρονης ελληνικής μουσικής που αποτέλεσε σταθμό και στον χώρο του πολιτικού τραγουδιού λόγω των αντιηρωικών του στίχων, παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε ζωντανή εκτέλεση, 38 χρόνια μετά την κυκλοφορία τους σε δίσκο από τη ΛΥΡΑ (με ερμηνευτές τότε την Αφροδίτη Μάνου και τον αξέχαστο Σάκη Μπουλά). Στην παρουσίαση των επτά τραγουδιών της καντάτας του συμμετέχουν η Αφροδίτη Μάνου και ο Τάσος Αποστόλου. Τους πλαισιώνει 11μελές μουσικό σύνολο. Για το έργο αυτό, οι στίχοι του οποίου είχαν γραφτεί στην εξορία, ο Άρης Αλεξάνδρου είχε καταθέσει κάποτε στον Γρηγορίου την παρακάτω σκέψη: «Νιώθω ότι τα Ανεπίδοτα γράμματά μου έφτασαν επιτέλους στον αποστολέα τους».

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας-αφιερώματος θα παρουσιαστεί –επίσης σε πρώτη εκτέλεση και με πλήρη διανομή ύστερα από 35 χρόνια– ο Κύκλος τραγουδιών Ο Οδυσσέας στο ποτάμι. Ερμηνεύουν η Θεοδώρα Μπάκα και ο Δώρος Δημοσθένους. Τους τραγουδιστές συνοδεύει μουσικά 8μελές σύνολο. Όπως σημειώνει ο Γρηγορίου, το έργο αυτό γράφτηκε ύστερα από ένα «στοίχημα» που είχε βάλει με τον Χατζιδάκι πάνω στο ποιος είχε γράψει τη μουσική για μια κινηματογραφική ταινία. «Εάν έχανα το στοίχημα», λέει ο Γρηγορίου, «θα έγραφα ένα έργο και θα του το αφιέρωνα. Eυτυχώς, έχασα το στοίχημα!» Ο Οδυσσέας, που είχε αποτελέσει μια από τις πρώτες παραγωγές της δισκογραφικής εταιρείας ΣΕΙΡΙΟΣ του Μάνου Χατζιδάκι (τότε με τη Σαβίνα Γιαννάτου και τον Βασίλη Λέκκα), βασίζεται σε ποιήματα-μινιατούρες του σπουδαίου ποιητή Τάκη Σινόπουλου. Η εξαιρετικά μικρή έκταση των στίχων επιτρέπει στον συνθέτη να αντιμετωπίσει τις φωνές ως ισότιμους ρόλους με τα όργανα της ορχήστρας, δημιουργώντας 12 γοητευτικά μουσικά αραβουργήματα.

Ο Μιχάλης Γρηγορίου γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα. Άρχισε μαθήματα πιάνου σε ηλικία 5 χρονών. Αποφοίτησε από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, ενώ παράλληλα άρχισε μαθήματα σύνθεσης, τα οποία όμως εγκατέλειψε σύντομα αποφασίζοντας να διδάξει μόνος τον εαυτό του μουσική. Έχει συνθέσει πλήθος έργων για πιάνο, για σύνολα μουσικής δωματίου, για ορχήστρα και χορωδία, για συνθεσάιζερ, κύκλους τραγουδιών, καθώς και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Έργα του κυκλοφορούν σε 12 cds. Mεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η καντάτα Ανεπίδοτα γράμματα (σε ποίηση Α. Αλεξάνδρου), οι κύκλοι τραγουδιών Η αγάπη είναι ο φόβος (σε ποίηση Μ. Αναγνωστάκη), Ο Οδυσσέας στο ποτάμι και Αποχαιρετισμοί της θάλασσας (σε ποίηση Τ. Σινόπουλου), Μπλε (σε ποίηση Ρ. Παπανικόλα), το ορατόριο Σκοτεινή πράξη (βασισμένο στο ομώνυμο ποιητικό έργο του Τ. Λειβαδίτη), κ.λπ. Έχει δώσει πολλές συναυλίες, στις περισσότερες από τις οποίες συμμετείχε ως πιανίστας αλλά και ως εκτελεστής συνθεσάιζερ, τα οποία αντιμετώπιζε ανέκαθεν ως όργανα με ερμηνευτικές αξιώσεις. Το ορατόριο του Εγώ, η Αντιγόνη παρουσιάστηκε το 1999 στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Ν. Κούνδουρου. Yπήρξε επί 20 χρόνια συνεργάτης του Τρίτου Προγράμματος, όπου εγκαινίασε και την σειρά εκπομπών Το Μουσικό Εργαστήρι του Tρίτου που έδωσε την ευκαιρία σε πλήθος ελλήνων μουσικών να παρουσιάσουν πρωτότυπη δουλειά τους. Εκτός από τη σύνθεση ασχολήθηκε συστηματικά με την κοινωνική ιστορία της τέχνης, την ψυχολογία της αισθητικής αντίληψης και την κοινωνιολογία του αισθητικού γούστου. Έχει μεταφράσει πολλά θεωρητικά βιβλία για τη μουσική. Έχει επίσης συγγράψει το δίτομο εκπαιδευτικό βιβλίο Μουσική για παιδιά και για έξυπνους μεγάλους, (Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ), καθώς και τα αυτοβιογραφικά Mαθαίνοντας φυσαρμόνικα: Ασκήσεις αυτοπαρατήρησης ενός έλληνα συνθέτη και Βίος Παραλληλος (μέχρι τώρα ανέκδοτα). Έχει διδάξει κοινωνική ιστορία της μουσικής και στοιχεία ψυχολογίας της μουσικής αντίληψης στα Πανεπιστήμιο Αθηνών και Θεσσαλίας, ενώ έχει δώσει κατά καιρούς σειρές διαλέξεων. Συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση του Πρότυπου Μουσικού Κέντρου Πειραιά, του οποίου υπήρξε για ένα διάστημα καλλιτεχνικός διευθυντής. Η εκτενής θεωρητική μελέτη του Μουσική αντίληψη και δημιουργία: Kαθολικές σταθερές και πολιτιστικές μεταβλητές υποβλήθηκε ως διδακτορική διατριβή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο τον Απρίλιο του 2007 (κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ).