Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία - Σίγκμουντ Φρόυντ

12:28 18/3/2014 - Πηγή: Culture Now

Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το βιβλίο του Σίγκμουντ Φρόυντ, με τίτλο «Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία» σε μετάφραση του Γιάννη Καλιφατίδη και της Ηλιάνας Αγγελή.

Στη διάρκεια του πλούσιου και πολυτάραχου βίου του ο Φρόυντ δεν ασχολήθηκε μόνο με την κλινική ψυχανάλυση και τη συγγραφή επιστημονικών βιβλίων και μελετών που έμελλε ν’ αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που κατανοούμε και αντιμετωπίζουμε σήμερα τις ψυχικές ασθένειες, αλλά μελέτησε σε βάθος τη λογοτεχνία και το θέατρο.

Σε πολλά κείμενά του ανέλυσε με τρόπο διεισδυτικό και πρωτότυπο κλασικά μυθιστορήματα και θεατρικά έργα, θέλοντας να δείξει ότι πολλές από τις θεωρίες του επιβεβαιώνονταν από τη δράση και συμπεριφορά των ηρώων τους. Εκτός από το κλασικό πλέον δοκίμιο που φέρει τον ενδεικτικό τίτλο «Ο Ντοστογέφσκι και η πατροκτονία», όπου ο Φρόυντ επιχειρεί να ψυχαναλύσει τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα και να προσεγγίσει ερμηνευτικά το κορυφαίο του μυθιστόρημα, Αδερφοί Καραμάζοφ, ο παρών τόμος περιέχει άλλα τέσσερα σημαντικά δοκίμια για τη λογοτεχνία, μέσω της οποίας ο Φρόυντ θέλησε να στηρίξει και να δικαιώσει τις δικές του ψυχαναλυτικές θεωρίες και εμμονές. Με εξαίρεση το πρώιμο δοκίμιο «Ψυχοπαθείς χαρακτήρες επί σκηνής», το οποίο γράφτηκε κατά πάσα πιθανότητα στα τέλη του 1905 ή στις αρχές του 1906, αλλά εκδόθηκε μετά θάνατον, τα άλλα τρία δοκίμια του τόμου, «Το εφήμερο», «Ορισμένοι χαρακτήρες ιδωμένοι μέσα από την ψυχαναλυτική εργασία» και «Μια παιδική ανάμνηση από την αυτοβιογραφία του Γκαίτε», γράφτηκαν κατά τη δεκαετία του 1910 και αποτελούν σημείο αναφοράς στο έργο του. Σε αυτά ο Φρόυντ καταπιάνεται με διάφορες πτυχές της ψυχανάλυσης και μας προσφέρει ένα σπάνιο και πνευματώδες ψυχογράφημα ιστορικών χαρακτήρων αλλά και μια de profundis ανάλυση κλασικών θεατρικών έργων, όπως ο Μακμπέθ, ο Ριχάρδος Γ΄ και ο Άμλετ του Σαίξπηρ, το Ρόσμερσχολμ του Ίψεν, η Εμίλια Γκαλόττι του Λέσσινγκ, καθώς και ο Αίας και ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή.

Ο Σίγκμουντ Φρόυντ (1856-1939) υπήρξε, ως γνωστόν, ο πατέρας της ψυχανάλυσης. Παρά την αμφισβήτηση που έχει δεχθεί το έργο του, αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους κορυφαίους στοχαστές του 20ού αιώνα. Οι καινοτόμες μελέτες του πάνω στο ασυνείδητο, τα όνειρα, την παιδική και γυναικεία σεξουαλικότητα, την απώθηση, τη θρησκεία κ.ά., καθώς και οι τεχνικές θεραπείας που ανέπτυξε για την αντιμετώπιση των ψυχοπαθολογικών νοσημάτων επηρέασαν αποφασιστικά όχι μόνο την εξέλιξη της ψυχανάλυσης και της ψυχιατρικής, αλλά και άλλων επιστημών, όπως της ανθρωπολογίας, της κοινωνιολογίας, της πολιτικής και της φιλοσοφίας. Επίσης άσκησαν μεγάλη επιρροή στο έργο μοντέρνων συγγραφέων και καλλιτεχνών, δίνοντας το έναυσμα για τη διαμόρφωση γνωστών κινημάτων, όπως ο υπερρεαλισμός. Όπως έγραψε ο κορυφαίος Άγγλος ποιητής Γ. Χ. Ώντεν στο ποίημα που του έχει αφιερώσει: «για μας δεν είναι πλέον ένα πρόσωπο/ αλλά ένα πνευματικό κλίμα/ που ορίζει τη στάση μας απέναντι στη ζωή».