Ο Σωσίας – Έφη Μπίρμπα: Κριτική θεάτρου

16:10 22/1/2015 - Πηγή: Culture Now

«Για να γράψεις πρέπει να υποφέρεις πολύ»

Φ. Ντοστογιέφσκι

Ο «Σωσίας» ή «Διπλός άνθρωπος», γραμμένο το 1846, αποτελεί ένα από τα πρώτα κείμενα του Ντοστογιέφσκι και πρόδρομο των μεγάλων του έργων που τον καθιέρωσαν στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα. Λιγότερο διάσημο στην Ευρώπη, σε σχέση με τους ογκόλιθους «Έγκλημα και Τιμωρία», «Δαιμονισμένοι» κοκ, είχε παρόλα αυτά την ευτυχία να μεταφερθεί δύο φορές στη μεγάλη οθόνη το 1968 και το 2013.

Ο Ντοστογιέφσκι επηρεάστηκε βαθιά τόσο από το πνεύμα της εποχής

του, όσο και τους μεγάλους ομοεθνείς του λογοτέχνες. Έγραψε το «Σωσία» στην αρχή της δημιουργίας των μεγαλουπόλεων, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να αντιλαμβάνονται ή να ανακατασκευάζουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους πολύ διαφορετικά. Με τον άγραφο νόμο της κοινωνικής απροσεξίας, το άτομο μετατρέπεται μία απλή μονάδα, άγνωστη, αποξενωμένη, χωρίς ταυτότητα, κάτι που φαίνεται να απασχόλησε πολύ τον συγγραφέα ως προς τη σύνθεση αυτού του ιδιαίτερου και μυστηριώδους κειμένου.

Ο Γκολιάτκιν, ένας τυπικός δημόσιος υπάλληλος, ζει μοναχικά και διακατέχεται από μια παροιμιώδη εσωστρέφεια και αποστροφή προς την κοινωνία γύρω του. Έχει αποφασίσει να μην τσαλακώσει το «είναι» του για να υποταχτεί στις επιταγές των καιρών, πράγμα που σταδιακά τον διαλύει ψυχικά. Κάποια στιγμή αντιλαμβάνεται πως αυτός ο επιδιωκόμενος αντικομφορμισμός είναι κάτι που δεν επιθυμεί πλέον, μιας και καθίσταται ξαφνικά αναγκαία η αποδοχή από τους άλλους. Εκεί εμφανίζεται ένας άνθρωπος που του μοιάζει ή ένας άλλος εαυτός, μία ακόμη εκδοχή του ίδιου και η ψυχική του ισορροπία μεταβάλλεται δραματικά, λίγο πριν την τραγική κατάληξη.

Η εικαστικός Έφη Μπίρμπα, πρόσφερε μία ιδιαίτερη, ενδιαφέρουσα μα φορτωμένη με ευρήματα σκηνοθετική προσέγγιση. Εστίασε στο εικαστικό κομμάτι, δίνοντας λιγότερη έμφαση στο λόγο, κάτι που για μεγάλη μερίδα κοινού, κατέστησε δυσνόητη και υπερβολικά λόγια τη σύλληψη. Από την άλλη, στον θεατή επιβάλλεται να προσφέρεται και το κάτι παραπάνω, αρκεί να υπάρχει σαφήνεια ως προς τις προθέσεις. Η κανονική μορφή του κειμένου παρακάμφθηκε και εστιάστηκαν κάποιες συγκεκριμένες καταστάσεις του βίου του ήρωα, υπό το πρίσμα της ψυχολογικής του διεργασίας. Η ατμόσφαιρα που δημιουργείται με όλα τα επιμέρους υλικά είναι υποβλητική και καθηλωτική.

Ο Άρης Σερβετάλης, για ακόμα μία φορά είναι κινησιολογικά άψογος. Ακριβής, με μέτρο, έχει ένα υπέρ το δέον αξιόλογο σκηνικό αποτέλεσμα. Ο λόγος του όμως, φαντάζει σε κάποια σημεία αδύναμος και άνευρος. Το ίδιο και οι υπόλοιποι καλοί ηθοποιοί του θιάσου, που είχαν εναρμονισμένες κινήσεις, μα αποδυναμωμένη εκφορά (Γιώργος Συμεωνίδης, Συμεών Τσακίρης, Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης, Δρόσος Σκώτης).

Από μία σκοπιά ψυχολογικής καταβύθισης, η σπάνια εικαστική αυτή περφόρμανς, αναδεικνύει το «Σωσία», έναν τύπο ανθρώπου πάντοτε υπαρκτό, σκιαγραφώντας απαλά, τις εσωτερικές ρωγμές μιας κοινωνικής τραγωδίας.

O Σωσίας, του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι παρουσιάζεται στο Θέατρο Ροές, σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα, με τον Άρη Σερβετάλη στο ρόλο του Γκολιάτκιν. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ