Ο Σωσίας στο Θέατρο Αυλαία στη Θεσσαλονίκη

11:45 27/3/2015 - Πηγή: Culture Now

Μετά από τη συγκινητική ανταπόκριση του κοινού στο Θέατρο Ροές ο Σωσίας, μια παράσταση σπουδή στο έργο του Φιοντόρ Ντοστογέφσκι σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα με τους Άρη Σερβετάλη, Δρόσο Σκώτη, Γιώργο Συμεωνίδη, Συμεών Τσακίρη και Κωνσταντίνο Καρβουνιάρη, σε παραγωγή της ngb group ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη στο Θέατρο Αυλαία την

περίοδο 14 έως 30 Απριλίου 2015 και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Με αφετηρία τη διάσπαση, το κεντρικό μοτίβο των έργων του Ντοστογιέφσκι και μια πληθώρα διακειμενικών αναφορών οι συντελεστές συστήνουν μια σπουδή στο έργο του Ντοστογιέφσκι, Ο Σωσίας (1846).

Επηρεασμένος τόσο από τον γερμανό E.T.A. Hoffmann όσο και από τον Ρώσο Νικολάι Γκόγκολ, ο Ντοστογέφσκι γράφει τον Σωσία του πριν τα διάσημα μεταγενέστερα έργα του (Έγκλημα και Τιμωρία, Δαιμονισμένοι, Αδελφοί Καραμαζόφ). Ο Σωσίας εξέπληξε τους συγχρόνους του, καθώς καταδύεται με τρόπο θαυμαστό στα μύχια της ψυχής του ήρωά του. Αποτέλεσε σημείο αναφοράς ακόμα και για συγγραφείς που δεν εκτιμούσαν τον Ντοστογιέφκσι – ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ που τον θεωρούσε «μέτριο συγγραφέα» παραδεχόταν πως ο Σωσίας είναι «το καλύτερο πράγμα που έγραψε ποτέ» και πως είναι «ένα σπάνιο και τέλειο έργο τέχνης».

Η Ταυτότητα της Παράστασης

Σκηνοθεσία – Σκηνικά - Κοστούμια: Έφη Μπίρμπα
Διασκευή – δραματουργική επεξεργασία: Έφη Μπίρμπα, Άρης Σερβετάλης, Μιχαήλα Πλιαπλιά
Ηχητικός σχεδιασμός: Vangelino Currentzis
Φωτισμοί: Θύμιος Μπακατάκης
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-βοηθός σκηνοθέτη: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Επιμέλεια κοστουμιών: Κωνσταντίνος Μαλινδρέτος
Ερμηνευτές: Άρης Σερβετάλης, Δρόσος Σκώτης, Γιώργος Συμεωνίδης, Συμεών Τσακίρης, Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης
Παραγωγή: ngb group, Νίκος Ηλίας

Φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης, Μιχαήλα Πλιαπλιά, Έφη Μπίρμπα

Διάρκεια; 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

O Φιοντόρ Ντοστογέφσκι γεννήθηκε στη Μόσχα το 1821. Η μητέρα του, άνθρωπος τρυφερός, πέθανε από φυματίωση το 1837, την ίδια ημέρα με τον Πούσκιν. Ο Φιοντόρ ανακοίνωσε στον αδελφό του Μιχαήλ ότι εάν δεν είχαν το δικό τους πένθος, θα φορούσε μαύρα ρούχα για να τιμήσει τον Πούσκιν. Ένα χρόνο μετά ακολουθεί ο βίαιος θάνατος του πατέρα του, φημολογείται ότι βρέθηκε δολοφονημένος από τους δουλοπάροικους του οικογενειακού κτήματος. Το 1843 αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών της Αγίας Πετρούπολης με μέτριες αποδόσεις. Ζει φτωχικά αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να ξοδεύει όλα τα χρήματα του τζογάροντας. Το πάθος του για τα τυχερά παιχνίδια και το αλκοόλ τον ακολούθησε σε όλη του τη ζωή. Πολύ σύντομα αρνείται τη δουλειά του γραφείου και αποφασίζει να ζήσει από την πένα του. Το 1846 γράφει τον «Σωσία» και τον «Φτωχόκοσμο». Με τα έργα αυτά του ανοίγουν οι πόρτες στους Ρώσικους λογοτεχνικούς κύκλους και γίνεται μέλος μιας ομάδας ουτοπιστών σοσιαλιστών. Με αυτή του την επαφή βρίσκεται μπλεγμένος σε μια συνωμοσία για την ανατροπή του τσάρου Νικολάου του Α’ και έτσι το 1849 σε ηλικία 28 ετών, περνά από δίκη και καταδικάζεται σε θάνατο. Την τελευταία στιγμή ο ίδιος ο Τσάρος μετατρέπει την ποινή του από θανατική καταδίκη σε καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία. Εκεί ζει τέσσερα χρόνια κάτω από απάνθρωπες συνθήκες.

Το 1854 αποφυλακίζεται αλλά παραμένει στη Σιβηρία για να εκτίσει τη στρατιωτική του θητεία. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας ερωτεύεται την πρώτη του γυναίκα την οποία παντρεύεται το 1857, μετά τον θάνατο του πρώτου συζύγου της. Η εμπειρία του στη φυλακή και τον στρατό του ενισχύουν τη βαθειά σχέση του με την Ορθοδοξία. Είναι κριτικός απέναντι στα φιλοσοφικά ρεύματα της Ευρώπης και η γραφή του εστιάζεται περισσότερο στη δύναμη της παράδοσης της Ρωσίας και των απλών ανθρώπων της. Το 1859 επιστρέφει στην Αγία Πετρούπολη και μαζί με τον αδελφό του εκδίδουν δύο περιοδικά χωρίς μεγάλη επιτυχία. Το 1864, ο Ντοστογέφσκι χάνει την γυναίκα του από φυματίωση και πολύ γρήγορα πεθαίνει και ο αδελφός του. Επηρεασμένος από αυτά τα δύο τραγικά γεγονότα, μπαίνει ακόμα περισσότερο στην κατάθλιψη, το αλκοόλ και τον τζόγο. Το 1865 γράφει το σατιρικό κείμενο «ο Κροκόδειλος». Χρωστά όμως ήδη πολλά και αναγκάζεται να γράψει το «Έγκλημα και τιμωρία» κάτω από ιδιαίτερη βιασύνη, για να πάρει γρήγορα χρήματα ώστε να ξεπληρώσει τα χρέη του. Το έργο δημοσιεύεται το 1866 σε περιοδικό και ένα χρόνο μετά γίνεται βιβλίο. Με τον ίδιο τρόπο γράφει και τον «Παίχτη». Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του «Παίχτη» ερωτεύεται τη στενογράφο στην οποία υπαγορεύει το κείμενο και την παντρεύεται το 1867. Φεύγει μαζί της στην Ευρώπη για να αποφύγει τους ανθρώπους που του έχουν δανείσει χρήματα και ζει τέσσερα χρόνια στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Όσο ο Ντοστογέφσκι βρισκόταν στην Ευρώπη, η φήμη του πίσω στην πατρίδα του μεγάλωνε.

Όταν το 1879 γράφει το έργο «Οι αδελφοί Καραμαζόφ» ο Ντοστογέφσκι θεωρείται ήδη ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Ρωσίας. Το έργο αυτό ήταν και το τελευταίο του. Πεθαίνει το 1881 από κρίση επιληψίας, ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε από την παιδική του ηλικία. Ο Ντοστογέφσκι επηρέασε πολλούς σημαντικούς συγγραφείς σε όλο τον κόσμο. Φημολογείται ότι o Τολστόι, ξέσπασε σε δάκρυα όταν έμαθε για το θάνατο του Ντοστογέφσκι, αν και δεν είχαν γνωριστεί ποτέ. Καθώς επίσης και ότι όταν πέθανε ο Τολστόι, είχε μαζί του ένα αντίτυπο των «Αδερφών Καραμαζόφ». Ο δε Αϊνστάιν είχε πει: «ο Ντοστογιέφσκι, μου προσφέρει πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε επιστήμονα».

Λίγα λόγια για τη σκηνοθέτη

Η Έφη Μπίρμπα γεννήθηκε το 1976. Είναι απόφοιτη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και τελειόφοιτη του μεταπτυχιακού προγράμματος Ψηφιακών Μορφών Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.

Έχει εργαστεί στο θέατρο και τον κινηματογράφο ως σκηνοθέτης, σκηνογράφος και βοηθός σκηνοθέτη. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις με ζωγραφικά και ψηφιακά έργα βιντεοτέχνης.

Σημείωμα σκηνοθέτη

Παρακολουθούμε μεγεθυμένα κάποια επεισόδια της πραγματικότητας του Γκολιάτκιν, ενός χαρακτήρα που προσπαθεί να υπάρξει εντός του πλαισίου της κοινωνικά αποδεκτής φυσιολογικότητας. Μπροστά μας εμφανίζεται το υποκειμενικό πλάνο του χαρακτήρα, ό,τι συμβαίνει πέρα από την φαινομενική πραγματικότητα μιας φυσιολογικής ζωής. Διασπώντας την αφηγηματική γραμμικότητα του κειμένου και μεγεθύνοντας κάποια από τα επεισόδια του έργου, επιτελείται μια προσπάθεια καταβύθισης στην κοινωνική αποκοπή, την απομόνωση, τον θορύβο και τη σιωπή.

Εφη Μπίρμπα