Οι άνεμοι του χρόνου - Ελένη Τσαμαδού: Κριτική βιβλίου

13:58 13/2/2017 - Πηγή: Culture Now

Τα ιστορικά μυθιστορήματα δεν είναι από τα πλέον αγαπημένα μου, ωστόσο αναγνωρίζω την δυσκολία που έχουν κατά την συγγραφή τους. Δεν είναι εύκολο για έναν δημιουργό, να γράψει ένα βιβλίο το οποίο θα παντρεύει άρτια, διατηρώντας τις απαραίτητες ισορροπίες, ανάμεσα στην Ιστορία και την μυθιστορία. Πριν να προχωρήσει στην συγγραφή του, οφείλει να έχει μελετήσει πάρα πολύ καλά την εποχή στην οποία θα τοποθετήσει τη δράση του, αλλά και να έχει κάνει ενδελεχή και σχολαστική έρευνα, εφόσον σκοπεύει να χρησιμοποιήσει ιστορικές αναφορές,

μα και πρόσωπα, εντάσσοντάς τα στον βασικό άξονα της πλοκής τους, γύρω από τον οποίο και θα περιστρέφεται η πλοκή του. Μα πάνω απ' όλα, απαιτείται μεγάλη δεξιοτεχνία και εξαιρετική ψυχραιμία από τον ίδιο τον συγγραφέα, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του, και η κυρία Τσαμαδού με το "Οι άνεμοι του χρόνου", αποδεικνύει περίτρανα πως διαθέτει όλα τα παραπάνω, πετυχαίνοντας απόλυτα τον στόχο της.

Αρχές του 15ου αιώνα και στην Πελοπόννησο, γεννιέται το νόθο παιδί του τελευταίου Φράγκου πρίγκιπα της Αχαΐας, του Κεντυρίωνα Ασάν Ζαχαρία, καρπός της σχέσης τους με την Ειρήνη, Ελληνίδα αριστοκρατικής καταγωγής της περιοχής, η οποία θα χαθεί πρόωρα από τη ζωή. Ο θάνατός της θ' αλλάξει το πεπρωμένο της ζωής της μικρής Ανέζας, η οποία θα βρεθεί να μαθητεύει δίπλα σε μια γριά μάγισσα, από την οποία θα μάθει την τέχνη των βοτάνων και της θεραπευτικής, την οποία η ίδια θ' αξιοποιήσει σ' όλη τη μετέπειτα ζωή της.

Μια ζωή που διόλου εύκολη δεν θ' αποδειχτεί, με την Ανέζα να βρίσκεται από την πατρίδα της, την Πελοπόννησο των Φράγκων και των Βυζαντινών Δεσποτών, στα σκαλαβοπάζαρα της Μπαρμπαριάς, θύμα πειρατών, και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη όπου θα γνωρίσει και τον μεγάλο έρωτα, λίγο πριν αυτή χαθεί στα άδυτα της Ιστορίας και μείνει μοναχά μια ανάμνηση των ένδοξων καιρών της.

Το ιστορικό κομμάτι της αφήγησης τοποθετείται στα Βυζαντινά χρόνια, λίγο πριν και μέχρι και την πτώση της τεράστιας αυτής Αυτοκρατορίας. Οι αναφορές σε γεγονότα και πρόσωπα της εποχής -με κάποια από τα τελευταία, όντας παρεξηγημένα, ίσως, από την ίδια την Ιστορία, να παρουσιάζονται μέσα από το πρίσμα μιας άλλης οπτικής που δεν είχαμε σκεφτεί- είναι πάρα πολλές, και όχι μόνο είναι δύσκολο να τις αναλύσουμε μέσα σ' ένα κείμενο μερικών γραμμών, αλλά ίσως και να ήταν κάπως άτοπο να το κάνουμε, και σε αυτό συμβάλλει ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας έχει τοποθετήσει, αναλύσει και αξιοποιήσει όλα αυτά, μέσα στην ιστορία της. Μα κυρίως, η κυρία Τσαμαδού έχει επιτύχει να ζωντανέψει, άψογα, μία από τις πιο δύσκολες, επώδυνες και σκοτεινές περιόδους της Ιστορίας μας, βάζοντάς μας στο κλίμα, μα και στο σωστό συναίσθημα που ουσιαστικά οφείλει να έχει κάθε αναγνώστης που επιλέγει να διαβάσει την ιστορία αυτή.

Μπορεί οι περιπέτειες της Ανέζας στην πορεία της ζωής της να διακρίνονται από κάποια στοιχεία υπερβολής, με το σκεπτικό πως δεν είναι δυνατόν να έχουν συμβεί τόσα δεινά σ' έναν και μόνο άνθρωπο, όμως αν το σκεφτούμε καλύτερα, κι αν αναλογιστούμε και τα δύσκολα εκείνα χρόνια, θα δούμε πως όλα είναι πιθανά. Άλλωστε, η ζωή, είναι παράξενη και καμιά φορά γράφει τα πιο τρελά σενάρια, κυρίως για εκείνους που μπορούν να τ' αντέξουν. Και σε όλα αυτά συμβάλλει τα πλείστα η γραφή της κυρίας Τσαμαδού που είναι εξαιρετική. Είναι απόλυτα εμφανές πως έχει μοναδικό ταλέντο στο να χειρίζεται την ελληνική γλώσσα, ενώ παράλληλα καταφέρνει να διατηρήσει μια σταθερή ροή στην αφήγηση των γεγονότων, τα οποία οδηγούνται σταδιακά στην απόλυτη, συγκινητική κορύφωσή τους, με την αυλαία να πέφτει μαζί με την Πόλη, μια ιστορία που από μόνη της είναι ικανή να φέρει δάκρυα στα μάτια μας, πόσο μάλλον σε περιπτώσεις όπως η συγκεκριμένη, που οι τελευταίες ώρες ζωντανεύουν άκρως παραστατικά και ρεαλιστικά, μπροστά στα μάτια μας

"Οι άνεμοι του χρόνου" είναι από τα βιβλία εκείνα που καταφέρνουν να αιχμαλωτίσουν τον αναγνώστη. Μπορεί η ανάγνωσή τους να μην είναι εύκολη, αλλά δεν νομίζω πως αυτός ήταν και ο σκοπός της κυρίας Τσαμαδού. Από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα, το βιβλίο καταφέρνει να σε καθηλώσει και να σε παρασύρει μαζί του σε μια χρονική δίνη, ταξιδεύοντάς σε σ' ένα παρελθόν -που με κβαντικό, ελαφρώς μεταφυσικό τρόπο, συνδέεται με το παρόν- με το οποίο είναι δύσκολο να μην ταυτιστείς, γιατί οι ήρωες που γνωρίζεις μέσα από το ταξίδι αυτό, έχουν κάτι από σένα, είναι εκείνοι που, έμμεσα ή άμεσα, έχουν τροφοδοτήσει τη δική σου γραμμή αίματος, συγγενεύεις ουσιαστικά μαζί τους, και η συγκίνηση έρχεται από μόνη της, επιτυγχάνοντας ν' αγγίξει και τις πιο σκληρές καρδιές. Από τα λογοτεχνικά εκείνα έργα που δεν έχουν σκοπό να ψυχαγωγήσουν αλλά να διδάξουν, να προβληματίσουν, να σε κάνουν να νιώσεις και να σκεφτείς λίγο περισσότερο. Από τα βιβλία εκείνα που όχι μόνο αξίζουν, αλλά πρέπει να διαβαστούν.

Το βιβλίο της Ελένης Τσαμαδού, Οι άνεμοι του χρόνου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.