Πείτε μου πώς είναι το δέντρο. Αναμνήσεις από τη φυλακή και τη ζωή- Μάρκος Άνα

10:16 2/4/2014 - Πηγή: Culture Now

Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορεί το βιβλίο του Μάρκος Άνα, με τίτλο «Πείτε μου πώς είναι το δέντρο. Αναμνήσεις από τη φυλακή και τη ζωή» με εισαγωγή του Ζοζέ Σαραμάγκου και μετάφραση από την Νάννα Παπανικολάου.

«Πείτε μου πώς είναι

το δέντρο, πείτε μου πώς είναι η δικαιοσύνη, μη μου λέτε πώς είναι η αξιοπρέπεια». Πείτε τους πώς είναι το δέντρο, διότι η φυλακή, σαν αχόρταγος βρικόλακας, ρουφάει σιγά-σιγά τις αναμνήσεις απ' τον έξω κόσμο. Πείτε τους πώς είναι η δικαιοσύνη, διότι εκεί όπου βρίσκονται, ανάμεσα σε τέσσερεις βρωμερούς τοίχους ή απέναντι απ’ το εκτελεστικό απόσπασμα, έχει γίνει ποταπή γελοιογραφία, μια πομπώδης απομίμηση, το ίδιο το προσωπείο του εξευτελισμού. Μην τους λέτε όμως τι είναι αξιοπρέπεια, διότι την γνωρίζουν πολύ καλά, μαζί της κοιμούνται και μαζί της ξυπνούν, έχουν φάει στο τραπέζι της ή της έχουν προσφέρει την πείνα τους κι, ανάμεσα στο ένα και στο άλλο, αντιμέτωποι με δεσμοφύλακες και δημίους, σφίγγοντας τα χείλια και τα δόντια την ώρα των ακραίων βασανιστηρίων, τούτοι οι άνθρωποι επαναπροσδιόρισαν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στα μέρη όπου, σύμφωνα με τον κήρυκα των εγκληματιών, θα έπρεπε εντέλει να την χάσουν. Αυτό το βιβλίο του Μάρκος Άννα μας διηγείται πώς συνέβη. Παρουσιάζεται ως αναμνήσεις μιας ζωής, αλλά είναι πολύ περισσότερο από κάτι τέτοιο, όχι μόνον επειδή ο συγγραφέας απορρίπτει όλους και έναν-έναν τους πειρασμούς να κοιταχτεί ικανοποιημένος στον καθρέφτη, αλλά, κυρίως, επειδή τον σπάει, ώστε, στα πάμπολλα κομμάτια του, να καθρεφτιστούν τα πρόσωπα των συντρόφων του στη δυστυχία. Το εγώ, εδώ, είναι πάντα εμείς.

Τούτο το βιβλίο είναι ένα μάθημα ανθρωπιάς.

(Από τον πρόλογο του Ζοζέ Σαραμάγκου)

Ο Μάρκος Άνα γεννήθηκε στην Αλκονάδα, ένα μικρό χωριό της Σαλαμάνκα, το 1920, από φτωχή οικογένεια μεροκαματιάρηδων του κάμπου. Το πραγματικό του όνομα είναι Φερνάντο Μακάρρο Καστίγιο. Η ζωή του χαρακτηρίστηκε από το μόνιμο πάθος του να υπερασπίζεται τους κατατρεγμένους και την απόλυτη αφοσίωσή του στα κομμουνιστικά του ιδεώδη. Από την εποχή της πρώιμης νιότης του πολέμησε στον εμφύλιο πόλεμο, στην πλευρά των δημοκρατικών. Όταν ο πόλεμος τελείωσε το 1939, συνελήφθη, μαζί με χιλιάδες δημοκράτες, και καταδικάστηκε σε θάνατο. Έμεινε στη φυλακή 23 χρόνια. Σ’ αυτό το επώδυνο Πανεπιστήμιο, έγραψε τα ποιήματα που διαπέρασαν τους τοίχους των φυλακών και έκαναν γνωστό τ’ όνομά του στον κόσμο, γεγονός που συνέβαλε στην ανάπτυξη μιας εκστρατείας αλληλεγγύης προς το πρόσωπό του. Ήταν ένας από τους πρώτους ισπανούς πολιτικούς κρατουμένους που υπερασπίστηκε η Διεθνής Αμνηστία.

Όταν αφέθηκε ελεύθερος το 1961, ο Μάρκος Άννα περιόδευσε ανά την Ευρώπη και μεγάλο μέρος της Αμερικής και έγινε δεκτός από Κοινοβούλια, Πανεπιστήμια και εκατοντάδες λαϊκές συγκεντρώσεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο προωθούσε και οργάνωνε την αλληλεγγύη προς του πολιτικούς κρατουμένους και τις οικογένειές τους και κατήγγελλε τις φασιστικές πρακτικές που εφαρμόζονταν στην Ισπανία την εποχή εκείνη.

Στο Παρίσι ίδρυσε και διηύθυνε, ως το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο, το Κέντρο Ενημέρωσης και Αλληλεγγύης προς την Ισπανία (CISE), του οποίου προήδρευε ο Πικάσσο. Το 2007 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του.