Σοφία Μαντουβάλου: Η παιδική λογοτεχνία σε πείσμα των καιρών

12:39 3/2/2014 - Πηγή: Culture Now

Με τη μαγική δύναμη του λόγου, η ζωή γίνεται παραμύθι και το παραμύθι ζωή. Η συνύπαρξή μου με τη λογοτεχνία και το βιβλίο ξεκίνησε από τότε που μου διάβαζαν ή διάβαζα ως παιδί.

Σε αυτήν οφείλω την ανάπτυξη της σκέψης και του συναισθήματός μου και, φυσικά, του προσωπικού μου λόγου, ώστε ως συγγραφέας πια να μπορώ να μιλάω στα παιδιά για την πολυπλοκότητα της ζωής με απλό τρόπο και καταλυτικό χιούμορ. Η παραμυθία ήταν και είναι για μένα μια πνευματική περιπέτεια και ένα βάλσαμο ψυχής. Η φαντασία απαραίτητο στοιχείο

της παραμυθίας έγινε η καλύτερή μου φίλη. Στην κοινή μας πορεία με έπεισε πως μόνο αυτή μπορεί να αλλάξει τη ζωή γιατί μόνο αυτή μπορεί να υπηρετεί ακούραστα την καθημερινή επανάσταση της πραγματικότητας για έναν καλύτερο κόσμο.

Η συνάντηση του συγγραφέα με τα παιδιά αναγνώστες είναι μία «έντεχνη» αληθινή ανθρώπινη σχέση επικοινωνίας. Τα παραμύθια δεν προδίδουν την αλήθεια της ζωής με το ψέμα της κατανάλωσης γιατί ο πυρήνας τους κρύβει το όνειρο του δημιουργού τους για έναν καλύτερο άνθρωπο και έναν καλύτερο κόσμο. Ο συγγραφέας πιστεύοντας στη δύναμη της επιθυμίας του ονείρου φτιάχνει την επιθυμητή πραγματικότητα μέσα από τη φαντασία, και μέσα από το «ψέμα» της αλληγορίας μοιράζεται με τα παιδιά τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για τον κόσμο που ζει και τον κόσμο που θα ήθελε να ζει.

Η φαντασία κάθε συγγραφέα δίνει διαφορετική απάντηση στην αχόρταγη περιέργεια του παιδιού για τον κόσμο που το περιβάλει. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γιατί κάθε βιβλίο αποτελεί έναν πυρήνα ελευθερίας. Τα παιδιά μπαίνουν στον κόσμο της πραγματικότητας μέσα από τον κόσμο της φαντασίας. Αυτός ο κόσμος της φαντασίας τους δίνει την ελευθερία που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να ερμηνεύσουν τον κόσμο γύρω τους. Τα παιδιά ζουν μέσα στο εγώ τους. Η παιδική λογοτεχνία ως αξιόλογη πηγή φανταστικής δύναμης τα βοηθάει να βγουν από τον εαυτό τους, να μπουν στη θέση του άλλου, να γνωρίσουν τον κόσμο και την κοινωνία, να ανακαλύψουν την πραγματικότητα και μετά να ξαναγυρίσουν στον εαυτό τους πιο πλούσια σε εμπειρίες. Η γνωριμία με τον εαυτό τους βοηθάει τα παιδιά να αποκτήσουν προσωπική στάση ζωής, να ονειρευτούν και να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους για μια άλλη πιο δίκαιη τάξη του κόσμου.

Έχω βαθιά πίστη στην τέχνη του λόγου της παραμυθίας. Μόνο η φαντασία μπορεί να εξανθρωπίσει μία κοινωνία που παρακμάζει, μια κοινωνία που στοχεύει στη δημιουργία χειραγωγημένων ανθρώπων, ανήμπορων να διεκδικήσουν την ευτυχία. Γιατί, τί είναι η τέχνη του λόγου; Είναι η αντίδραση του συγγραφέα στον κόσμο που τον περιβάλει. Η δική μου αντίδραση και των άλλων συγγραφέων παιδικής λογοτεχνίας είναι τα παραμύθια και οι ιστορίες μας. Όλοι εμείς έχουμε ένα κοινό σημείο. Την αισιοδοξία, πως η τέχνη της φαντασίας γράφει και ξαναγράφει το παιχνίδι της ζωής. Αυτή την τέχνη που κάνει το αδύνατο δυνατό χρειάζεται η παιδική ψυχή για να διαμορφωθεί, να ονειρευτεί, να λυτρωθεί, να αναπτυχθεί. Αυτή την τέχνη που δεν καταργεί τα όρια της λογικής του, αλλά απλά τα υπερβαίνει, πηγαίνοντας το παιδί σε έναν κόσμο χωρίς όρια. Η λογοτεχνία γίνεται όχημα ελευθερίας που ανεβαίνει το παιδί για να επιστρέψει και πάλι στην πραγματικότητα, στα όρια του κόσμου μας, αλλά με ένα μυαλό και μια ψυχή που έχουν πιστέψει πως το πραγματικό και το φανταστικό δεν είναι αντιφατικά. Ένα μυαλό και μια ψυχή που συνεργάζονται για να δημιουργήσουν τα νέα όρια της πραγματικότητας.

Η παιδική λογοτεχνία σε πείσμα των καιρών δεν προσφέρει τη μίμηση του χώρου και των πραγμάτων, αλλά την αναδημιουργία της ζωής μέσα από τη φαντασία. Ο στόχος του συγγραφέα είναι να εμψυχώσει τη σκέψη του κάθε παιδιού και να την ανεβάσει στο θρόνο του “εγώ σκέπτομαι, εγώ διαμορφώνω την πραγματικότητα”.

Η παιδική λογοτεχνία είναι το παραμύθι της ζωής που ονειρεύομαι. Ένα παραμύθι μαγικό, υπερφυσικό, ανατρεπτικό, ονειρικό, φανταστικό που ξορκίζει με τη φαντασία τη ζωή για να ζήσουμε εμείς καλά και οι επόμενες γενιές καλύτερα!

Info: Η Σοφία Μαντουβάλου ζει στην Αθήνα. Σπούδασε εξελικτική ψυχολογία, εκπαιδευτική τεχνολογία και σκηνοθεσία στην Ελλάδα και στον Καναδά. Εδώ και τριάντα χρόνια που υπηρετεί το βιβλίο και την τηλεόραση παρέα με τη φαντασία, το χιούμορ και το παράλογο, κατορθώνει να συνδυάζει τα φανταστικά με τα πραγματικά στοιχεία της ζωής, το όραμα με την πραγματικότητα. Έχει εκδώσει έως τώρα εβδομήντα βιβλία για παιδιά και νέους. Το έργο της στην παιδική λογοτεχνία έχει διακριθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι δημιουργός μεγάλου αριθμού εκπαιδευτικών ταινιών, μερικές από τις οποίες έχουν αποσπάσει διακρίσεις.

www.sophiamadouvalou.gr