Σύνδρομο Fregoli - Μανόλης Πρατικάκης

10:20 14/11/2013 - Πηγή: Culture Now

Όταν η λογοτεχνία συναντά την επιστήμη, ένας ψυχίατρος καταθέτει σε μια ψυχιατρική αλληγορία όλο το λογοτεχνικό του ταλέντο, διεισδύοντας με ένα πηγαίο λόγο στη ψυχοπαθολογία των ασθενών, για να δημιουργήσει ένα έργο που στοχεύει να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος της νεωτερικότητας ανατρέπει τη λογική, την ορθοφροσύνη και την ταυτότητά του και συχνά χάνεται μέσα στα κοινωνικά όρια.

Ο Πρατικάκης στο βιβλίο του προσπαθεί μέσα από τρεις ιστορίες-αληθινά ψυχιατρικά περιστατικά- τα οποία παρουσιάζει με επιστημονική ορθότητα και ακρίβεια στην εξελικτική τους πορεία να φτάσει

στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, στα ζοφερά άδυτά της, στην αυτογνωσία την οποία αναζητεί ο άνθρωπος καμιά φορά και μέσα από τη ψυχοπαθογένεια.

Η Καλλιόπη, μια νέα γυναίκα, κάποια μέρα βλέπει στο δρόμο τη σωσία της να περπατά. Η απίστευτη επινόηση ενός άλλου εαυτού που μπορεί να φορτωθεί ό,τι η ίδια θεωρεί κοινωνικά και ηθικά μη αποδεκτό γίνεται για την Καλλιόπη αυτοσκοπός και παράλληλα δημιουργεί μια επικίνδυνη κατάσταση, μέσα στην οποία θα αυτοπαγιδευτεί και για την οποία η Καλλιόπη θα νοσηλευτεί.

Στη δεύτερη ιστορία ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με το ίνδαλμά του σε τέτοιο βαθμό που σταδιακά χάνει τη δική του προσωπικότητα, ιδιαίτερα μετά το θάνατο του ινδάλματος. Ένας δυνατός άνθρωπος, χωρίς πνευματική καλλιέργεια, ένας σύγχρονος Ηρακλής, παράφρων και επιθετικός στήνει στο μυαλό του μια απίθανη ιστορία και αποφασίζει να σώσει την κοινωνία από τους κομμουνιστές εχθρούς της. Μοιραία κάποια στιγμή, αλυσοδεμένος, θα παραδοθεί στη θεραπεία, για να καταλάβει πόσο πολύ είχε χαθεί μέσα στις αυταπάτες του.

Τέλος η Δωροθέα, η γυναίκα που χάνει την όρασή της όταν τα μάτια της δεν μπορούν να αποδεχτούν την πραγματικότητα την οποία βλέπουν. Η υστερική τύφλωση της θα υποχωρήσει όταν τελικά καταφέρει να δει με τα μάτια της ψυχής της το λάθος της να πιστεύει όλα αυτά τα χρόνια μια ουτοπία.

Άνθρωποι που πάσχουν από υστερικές διαταραχές, που γίνονται οι ίδιοι η κόλαση του εαυτού τους, που συνθλίβονται από ό,τι το σύστημα υπαγορεύει, που δεν μπορούν να δεχτούν τη χαοτική ομοιομορφία της εποχής και αποφασίζουν να γίνουν άλλοι, να διαφοροποιηθούν από ό,τι δεν μπορούν να αποδεχτούν, ανεξάρτητα από το τίμημα που πρέπει να πληρώσουν.

Κι ένας ψυχίατρος που πληρώνει το δικό του τίμημα στη δική του προσπάθεια να γίνει ο άλλος του εαυτός, ο λογοτέχνης που άλλοτε παραμερίζει την πηγαία ποιητικότητά και αφηγείται με δωρικό ύφος το φαινόμενο της ανθρώπινης αλλοτρίωσης σε κάθε ψυχοκοινωνική του εκδοχή κι άλλοτε με ευαισθησία και λυρισμό ακολουθεί πιστά τις πλανημένες αναμνήσεις των ηρώων του, τις εμμονές τους και τις επίμονες αναμνήσεις τους.

Ο Πρατικάκης καταγράφει διασαλευμένες συνειδήσεις που αγωνιούν να αντέξουν την ψυχοκοινωνική αναυθεντικότητα της εποχής σε ένα κείμενο που βρίθει διακειμενικών αναφορών. Από τον Τσέχωφ στον Ντοστογιέφσκι και από τον Κάφκα στον Ρίλκε και τον Καβάφη ο Πρατικάκης κατορθώνει με την επιστημονική ακρίβεια που τον διακρίνει και τη συγγραφική του δεξιοτεχνία να αιμοδοτήσει μια ψυχιατρική πραγματεία, παρουσιάζοντας όλη την αιτιοπαθογένεια και εξέλιξη των περιστατικών του σε ένα βιβλίο που η λογοτεχνική του αξία είναι αναμφισβήτητη.

Το βιβλίο του Μανόλη Πρατικάκη, Σύνδρομο Fregoli, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντης.