Τα άγρια περιστέρια - Νίκη Αναστασέα: Κριτική βιβλίου

11:12 20/2/2015 - Πηγή: Culture Now

Μετά την επιτυχία του βραβευμένου με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, το Βραβείο Μυθιστορήματος του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» και το Βραβείο Πεζογραφίας του Λογοτεχνικού Περιοδικού «ΚΛΕΨΥΔΡΑ» για το βιβλίο της «Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι», η Νίκη Αναστασέα επανέρχεται από τις εκδόσεις Καστανιώτης αυτή τη φορά με τη σειρά διηγημάτων «Τα άγρια Περιστέρια».

Ο τίτλος της συλλογής αυτής είναι ενδεικτικός. Οι ηρωίδες της Αναστασέα μοιάζουν με περιστέρια, τα οποία από σύμβολα ειρήνης

μετατρέπονται σε αγριεμένες μαινάδες όταν η ζωή τις αναγκάσει να ζήσουν πέρα από τα όρια της αντοχής τους. Λυτρωμένες τιμωροί πρώτα της δικής τους ζωής και ύστερα των άλλων. Η συγγραφέας επιλέγει να μιλήσει για καταστάσεις εξαιρετικά επώδυνες, που δεν αφήνουν τις γυναίκες αυτές να ανασάνουν ελεύθερα, για προσωπικές απώλειες και πάθη αγαπημένων προσώπων που περιορίζουν το προσωπικό τους σύμπαν και τις τοποθετούν μέσα σε ένα εξαιρετικά ζοφερό κόσμο, από τον οποίο θα λυτρωθούν βγαίνοντας, έστω και αν το προσωπικό κόστος το οποίο θα κληθούν να καταβάλλουν είναι δυσβάσταχτο.

Η Αναστασέα σκιαγραφεί αδρά τη ψυχοσύνθεση αυτών των γυναικών. Άλλοτε με τρυφερότητα καταγράφει το συναίσθημα και άλλοτε με εξαιρετική δυναμική και σκληρή γλώσσα περιγράφει τις συναισθηματικές αποχρώσεις των μεταπτώσεών τους. Η πάλη των γυναικών ανάμεσα στην αγάπη και τη συνάντησή της με την απώλεια, ανάμεσα στον πόνο και τη λύτρωση από αυτόν, ανάμεσα στην αφοπλιστική καταιγίδα της ζωής και την εφιαλτική νηνεμία που ενίοτε τη συνοδεύει γίνονται ο μικρόκοσμος μέσα στον οποίο εντάσσει τις ηρωίδες της η συγγραφέας και με δεξιοτεχνική αφηγηματική δεινότητα τις εγγράφει στην ψυχή του αναγνώστη.

Οι γυναίκες αυτές πλήττονται από τη διάψευση και το τέλος των προσδοκιών τους, ένα τέλος, το οποίο, όταν το αντιλαμβάνονται, η οδύνη μεγαλώνει. Οι αντοχές κάμπτονται, η ελπίδα μόνο στο σβήσιμο των αντιφάσεων μπορεί να βρεθεί. Και οι γυναίκες αυτές, χωρίς μελοδραματικές εξάρσεις θα αναζητήσουν τη λύση στη ζωή τους μέσα στα καθημερινά όρια των ανθρώπων, σύμφωνα με όλα όσα πράγματι μπορούν να συμβούν στον καθένα μας, αλλά με μια βαθιά συναίσθηση πως, όταν οι δοκιμασίες της ζωής είναι μεγαλύτερες από ό,τι μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος, όταν οι οικογενειακές σχέσεις μετατρέπονται σε βαθιά σημάδια στην ψυχή, τότε η επούλωση αυτών των τραυμάτων είναι το ίδιο επώδυνη με το σχηματισμό τους.

Πέρα όμως από τα όρια της αντοχής αυτό που επίσης δοκιμάζεται είναι τα όρια της αφοσίωσης στις ανθρώπινες σχέσεις. Τα όρια της στοργής και της προσήλωσης. Ενδεικτικό το διήγημα το οποίο τιτλοφορείται: «Μόνο και μόνο επειδή σ' αγαπάω», στο οποίο ο σύζυγος συμμετέχει στον παραλογισμό της άρνησης του θανάτου της κόρης τους μόνο και μόνο από αγάπη προς τη σύζυγό του.

Η συγγραφέας μας δίνει με φωτογραφική ακρίβεια τα πορτρέτα των ηρωίδων της. Περιγράφει με ευδιάκριτες πινελιές αρχικά το περίγραμμά τους και στη συνέχεια ζωγραφίζει δεξιοτεχνικά και την τελευταία ψυχολογική τους διακύμανση στην πάλη τους με το πεπρωμένο και την αβυσσαλέα φθορά της συνύπαρξης, όταν αυτή μετατρέπεται σε σαρκοβόρο αγρίμι.

Η τραγική φιγούρα της μάνας ενός ναρκομανούς με τη μοιραία απόγνωση και τη λύτρωση σε αγαστή ισορροπία, η υστερική φιγούρα της ηθοποιού λίγο πριν βγει στο σανίδι, η αρρωστημένη άρνηση μιας μάνας να δεχτεί το χαμό της κόρης της και η παράλληλη αποδοχή αυτής της κατάστασης από τον σύζυγό της, προκειμένου να μη διαταραχθεί η ψυχική της κατάσταση, η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά μιας γυναίκας, η οποία αρνείται να γίνει η διακοσμητική προθήκη ενός κενού γάμου σύμφωνα με τις προσδοκίες του άντρα της, η μοναχική θλίψη μιας άλλης που καταστρέφει το αντικείμενο του πόθου της και μια γυναίκα, η οποία αυτοθυσιάζεται, για να βοηθήσει την οικογένεια του νεκρού αδελφού της και το άρρωστο παιδί του είναι οι πρωταγωνιστικοί χαρακτήρες της Αναστασέα στις έξι εκτενείς αφηγήσεις της.

Αυτό που διακρίνει τις γυναίκες αυτές είναι η σιωπηλή τους καταβύθιση στον προσωπικό τους κόσμο. Όλες αποπνέουν μια αισθαντική αίσθηση αξιοπρέπειας είτε ξεφεύγουν από την οδύνη είτε απλώς χάνονται μέσα στις δικές τους σκέψεις. Ακραίες συμπεριφορές πυροδοτούνται μέσα στην απελπισία. Οι γυναίκες όμως της Αναστασέα πνίγονται μέσα στον αθόρυβο κόσμο τους και αναζητούν εκεί τη λύτρωσή τους. Περιορισμένες ελπίδες, εσωτερικός σπαραγμός και εξωτερική ηρεμία, όταν η ψυχή από μέσα κραυγάζει, είναι τα χαρακτηριστικά σημεία στα οποία συγκλίνουν οι πρωταγωνίστριες αυτού του βιβλίου. Και η Αναστασέα στήνει τον αφηγηματικό της ιστό με μαεστρία και πάθος και καταθέτει, για μια ακόμη φορά, ένα αξιοδιάβαστο βιβλίο.

Το βιβλίο της Νίκης Αναστασέα, Τα άγρια περιστέρια, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.