Τα μονοπάτια του ευρωπαϊκού συνταγματισμού - Νίκος Ι. Παπασπύρου

12:48 7/12/2016 - Πηγή: Culture Now

Από τις Eκδόσεις Αλεξάνδρεια κυκλοφορεί το βιβλίο του Νίκου Ι. Παπασπύρου, Τα μονοπάτια του ευρωπαϊκού συνταγματισμού. Διαδρομές και συναντήσεις της αγγλικής, γαλλικής και γερμανικής παράδοσης πριν από τον Μεγάλο Πόλεμο με πρόλογος του Νίκου Αλιβιζάτου.

Η κρίση ταυτότητας που διέρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μας επιτρέπει πλέον να δεχόμαστε άκριτα τη δοξολογία για την κοινή ευρωπαϊκή παράδοση ελευθερίας και δημοκρατίας. Με αυτή την αφετηρία, ο Νίκος Παπασπύρου ανατρέχει με διεπιστημονική προσέγγιση και διεισδυτικότητα στα μονοπάτια του ευρωπαϊκού

συνταγματισμού και τα σημεία συνάντησής τους στις αρχές του 20ού αιώνα.

Η μελέτη εστιάζει στην ανάπτυξη τριών συλλήψεων για τη σχέση κράτους και δικαίου και αντίστοιχα για την ιδέα της ελευθερίας: την αγγλοσαξονική αντιδυναστική παράδοση με έμφαση στο rule of law και τις αμυντικές ελευθερίες, τη γαλλική έμφαση στη δημόσια αυτονομία του πολίτη και το ρόλο του κυρίαρχου και συγκεντρωτικού κράτους στην υλοποίηση της γενικής βούλησης, και τη γερμανική αντίληψη περί πειθαρχημένης ελευθερίας που παρέχει και εγγυάται το κράτος. Φωτίζει έτσι τον κρατικοκεντρικό χαρακτήρα του ηπειρωτικού παραδείγματος της εποχής, ο οποίος συμβάδισε τόσο με τη ρεπουμπλικανική όσο και με τη μοναρχική ηπειρωτική παράδοση και συγκράτησε τη συγκρουσιακή δυναμική του αιτήματος για ελευθερία.

Η σύνθεση που προτείνει ο συγγραφέας αναδεικνύει τη φυσιογνωμία του ευρωπαϊκού συνταγματισμού στην εποχή της κλασικής ανάπτυξής του – πριν ο Μεγάλος Πόλεμος θέσει σε κίνηση διαδρομές που σύντομα θα σηματοδοτούσαν το τέλος του κλασικού παραδείγματος και τη μετάβαση στην πλέον σκοτεινή περίοδο της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας. Με αυτό τον τρόπο, μας επιτρέπει όχι μόνο να κατανοήσουμε τη γενεαλογία των σημερινών θεωρητικών σχημάτων και προβληματισμών, ιδίως ως προς τη δικαιοκρατική αρχή και τον κοινοβουλευτισμό, αλλά και να προβληματιστούμε για το αφελές της ενιαίας πανευρωπαϊκής τους θεώρησης και το εύθραυστο των όντως κοινών κατακτήσεων.

«Το ενδιαφέρον της μελέτης του Παπασπύρου βρίσκεται στο ότι, ξεπερνώντας την περιγραφικότητα που χαρακτηρίζει συνήθως τέτοιου είδους συγκριτικά εγχειρήματα, προσεγγίζει το υλικό του κριτικά, με αναφορές όχι μόνον στα νομικά «γεγονότα» (Συντάγματα, νόμους, δικαστικές αποφάσεις), αλλά και στις συνθήκες –πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές– που τα γέννησαν σε καθεμιά από τις τρεις χώρες που τον απασχολούν. Έτσι, τα γνωστά και πολυσχολιασμένα βιβλία των μεγάλων Βρετανών, Γάλλων και Γερμανών δημοσιολόγων του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού … δεν αντιμετωπίζονται αποκομμένα ως έργα σπουδαίων μόνον ανθρώπων, αλλά και ως προϊόντα της συγκεκριμένης εποχής. Κάτι που καθιστά την ανάγνωση απολαυστική.»
Από τον Πρόλογο του Νίκου Κ. Αλιβιζάτου

Ο Νίκος Ι. Παπασπύρου είναι λέκτορας του Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών, έλαβε μεταπτυχιακούς τίτλους στην Οξφόρδη (ευρωπαϊκό και συγκριτικό δίκαιο) και το Χάρβαρντ (δημόσιο δίκαιο) και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ νομικών επιστημών στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ το 2000, όπου και διετέλεσε fellow στο Center for Ethics and the Professions. Υπηρέτησε ως Ειδικός Γραμματέας της Βουλής το διάστημα 2009-2016 (ΙΓ΄ έως ΙΣΤ΄ περίοδος).