Το Εγώ στο αρχαίο δράμα: σεμινάριο με τον Άρη Ρέτσο και το Πολυώνυμο

11:34 22/9/2014 - Πηγή: Culture Now

Ο Άρης Ρέτσος ξεκινά τα φετινά θεατρικά σεμινάρια, με το σεμινάριο αρχαίου δράματος, με τίτλο Το Εγώ στο αρχαίο δράμα.

Είναι γνωστό, από τότε κιόλας που ο νόμος της βαρύτητας... επικράτησε στη Γη, ότι χωρίς τις αντιθέσεις, τις αντίθετες δυνάμεις, τα αντίθετα «θέλω» και τις αντίθετες πράξεις τόσο στην ιστορία του Ανθρώπου, όσο και σ’ αυτήν του Φυσικού γύρω μας κόσμου, ότι

είναι αδύνατον να υπάρξει, όποια κίνηση, δράση ή πράξη είτε μέσα στη Ζωή και ακόμα περισσότερο στην Τέχνη, ξέχωρα και έξω από την «τάξη» αυτήν. Ωστόσο, «καλλιτεχνικά» περιορίζοντας το θέμα, θα λέγαμε ότι η Τέχνη, και ειδικότερα η Τραγωδία, χωρίς να λύνει, ή ακόμα περισσότερο να φωτίζει το νόμο των αντιθέτων, φαίνεται να αναπαριστά και να αναπαράγει, θα λεγε κανείς με υπερβολικά δραματικό και στα όρια του γκροτέσκου τρόπο, την εμμονή και το πάθος των Ηρώων, σαν την αρχή και την αιτία της συμφοράς των, θέλοντας για κάποιον παράξενο ίσως λόγο, να «αποπροσανατολίσει» την προσοχή και το ενδιαφέρον του κοινού, σε μια άλλη πλευρά της Γνώσης.

Γιατί αλήθεια, θα υπήρχαν αυτά τα έργα, εάν ήδη από το πρώτο επεισόδιο, η Ηλέκτρα ηρεμούσε επιτέλους «αποδεχόμενη τη μοίρα της», και αν ο Αίαντας εξ αρχής «παραιτείτο» των όπλων του Αχιλλέα, και ο Οιδίπους αν «παραδεχόταν ευθύς την ενοχή του» σαν φονιάς του Λαίου, ή αν η Μήδεια «άφηνε τα παιδιά της να γεράσουν», και ο Φιλοκτήτης «παρέδιδε επιτέλους» το τόξο για την άλωση της Τροίας χωρίς «πολλά πολλά»;
Φευ, κατά ποιητήν! Μονόπρακτον θα είχαμε!

- Στην πράξη τώρα, και μέσα από αυτήν, περίπου, την οπτική, και μετά την καλοκαιρινή περιοδεία της παράστασης «Έπεα Πτερόεντα» σε Θεσσαλονίκη, Πήλιο, Κεφαλλονιά, Σάμο κτλ. , ο Άρης Ρέτσος και η θεατρική εταιρεία «Πολυώνυμο» ξεκινά θεατρικό εργαστήρι αρχαίου δράματος, με τον τίτλο «Το Εγώ στο αρχαίο δράμα», στους σχετικά με αυτά ενδιαφερομένους.

- Στην πρώτη αυτή φάση του σεμιναρίου, η πρακτική των ηθοποιών επικεντρώνεται στη σχέση του Ατόμου με το Σύνολο, του Ήρωα, δηλαδή, και του Χορού, στα πρώτα επεισόδια των έργων, όπου η συνεχής σύγκρουση Ήρωα και Χορού καθορίζει την εξέλιξη του έργου : Ηλέκτρα – Χορός, Κασσάνδρα – Χορός, Αίαντας – Χορός κ.α.

Το κάθε πρόσωπο διεκδικεί το χώρο, την ύπαρξη, το θέλω, και εν τέλει το «Είναι» του. Οποιαδήποτε όμως πράξη ή απόφαση του, καλώς ή κακώς, «περνάει» μέσα από το Χορό, και εκεί ζυμώνεται, δοκιμάζεται, και γίνεται ή όχι αποδεκτή από το πλήθος του Χορού. Ο Χορός από την άλλη, άλλοτε ακολουθώντας και άλλοτε όχι τον Ήρωα, σαν θεσμικό πρόσωπο των «πολλών» ή του «εμείς», ελέγχει, κρίνει, συντροφεύει, αλλά και συγκρούεται με τον Ήρωα, καθορίζοντας καταλυτικά την εξέλιξη του Έργου. Η αέναη και άλυτη πάλη του «εγώ» με τους «άλλους», στην διαχρονική «αρένα»... του πάντα, ή στον «ωραίο» και... αρχαίο κύκλο, στην ορχήστρα του θεάτρου ένα απογευματινό δειλινό στα πεύκα κλπ., ανάλογα πώς το βιώνει κανείς, είναι και η θεματική του σεμιναρίου.

Πιο απλά, και μέσα από τους Ρυθμούς του έργου, στο εργαστήρι οι συμμετέχοντες στο ρόλο του Χορού, κρίνουν και πιέζουν το Πάσχον πρόσωπο και μοιραία το φορτίζουν και το υποχρεώνουν να υπερβεί τα όρια αποκαλύπτοντας μας την αλήθεια της σκηνής, και όχι μόνο.

Αυτό το πρωταρχικό, ή και για πολλούς «απλοϊκό», τεχνικό στάδιο, δημιουργεί την «ανάγκη έκφρασης» όλων όσων συμμετέχουν στη σκηνή, και θεωρείται απαραίτητο για την τεχνική αλλά και τη βιωματική αντίληψη εν συνεχεία του Ηθοποιού, στο τι σημαίνει μονόλογος, διάλογος, χορικό κτλ., καθώς και άλλα θεωρητικά θέματα, όπως ήθος, διάνοια, λεκτικό, χαρακτήρας, κίνηση κτλ... διότι, ως γνωστόν επίσης, χωρίς την «ανάγκη έκφρασης», δεν υπάρχει έκφραση.

Πιο λιτά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, στόχος του Σεμιναρίου είναι οι συμμετέχοντες να προσεγγίσουν το χώρο του Αρχαίου Δράματος μέσα από μια άλλη οπτική. Πιο ειδικά και μέσα από αυτοσχεδιασμούς και την οργανική σωματική έκφραση των κειμένων αποκαλύπτονται:

α) τα πρόσωπα των ηρώων, το πάθος, ο χαρακτήρας, το λεκτικό.
β) η εκφραστική σχέση χορού και ηρώων.

Το σεμινάριο απευθύνεται, όσον αφορά την Πρακτική σε ηθοποιούς ή μαθητές δραματικών σχολών, ενώ περιορισμένος αριθμός ακροατών από το χώρο της μουσικής, των εικαστικών(σκηνογραφία, μάσκα κλπ.), την ποίηση ή την λογοτεχνία, που τυχόν ενδιαφέρονται σχετικά, είναι ευπρόσδεκτος. Για λόγους τεχνικούς, και μόνον, καθορίζεται σαν όριο ηλικίας τα 35 χρόνια, εκτός των περιπτώσεων όπου και αυτό ενδεχομένως να αγνοηθεί.

Το σεμινάριο εκτός από θεατρικό εργαστήρι είναι αυτονόητο ότι λειτουργεί και ως μέσον και χώρος γνωριμίας και επιλογής νέων ηθοποιών και εν γένει συνεργατών για την προσεχή παραγωγή της θεατρικής εταιρείας «Πολυώνυμο», εφόσον το εργαστήρι φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο. Σχετικά με την ύλη και τα κείμενα του σεμιναρίου οι ενδιαφερόμενοι – εκτός από την συμμετοχή τους στο Χορό σε όλες τις σκηνές, μπορούν να εξασκηθούν και στους μονολόγους, επιλέγοντας έναν, δύο ή και τρεις της προτίμησης τους, πάντα, από τη μετάφραση του Ι. Γρυπάρη.

Υπογραμμίζεται ότι σε όλους τους μονολόγους, ο τρόπος που υπάρχουν και κινούνται οι ηθοποιοί – συμμετέχοντες στο Χορό, και ο «διάλογός» τους με τον «πρωταγωνιστή», είναι το ενδιαφέρον και ένας από τους βασικούς λόγους ύπαρξης του σεμιναρίου αυτού.

Αποστολή βιογραφικών με απαραίτητα αναγραφόμενα στοιχεία: α) την σχολική εκπαίδευση, β) όποια άλλη πιθανώς εκπαίδευση ακολούθησε και γ) ημερομηνία γέννησης κτλ. + φωτογραφίας, δηλώσεις συμμετοχής και επικοινωνία: [e-mail]

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

(Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με κάποια από τα προτεινόμενα κείμενα είναι διαθέσιμες στο σύνδεσμο http://retsosaris.blogspot.gr/2013/06/blog-post_9121.html)

Αντιγόνη του Σοφοκλή
Κρέοντας + Χορός – μονόλογος - «Γέροντες, οι θεοί...» (Α’ μονόλογος)
Αίμονας + Χορός – μονόλογος - «Πατέρα μου, οι θεοί..» (Α’ μονόλογος)
Αγγελιοφόρος + Χορός - «Ω εσείς που κάθεστε...» (Ε’ επεισόδιο)
Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή
Οιδίποδας + Χορός – μονόλογος - «Ω πλούτε και εξουσία...»
Τειρεσίας + Χορός – μονόλογος - «Φονιάς εσύ είσαι...»
Τειρεσίας + Χορός – μονόλογος - «Εάν και βασιλιάς..»
Αγαμέμνων του Αισχύλου
Αγαμέμνων + Χορός Ανδρών - μονόλογος - «Πρώτον το Άργος...»
Κλυταιμνήστρα + Χορός Ανδρών – μονόλογος - «Ήφαιστος, από την Ίδα στέλνοντας τρανή λάμψη...»
Αγγελιοφόρος + Χορός Ανδρών - «Ω χώματα της πατρικής μου γης....»
Κασσάνδρα +Χορός Ανδρών, και τις τρεις Στροφές – Αντιστροφές με αρχή το «Απόλλων, Απόλλων.....»
Κλυταιμνήστρα – μονόλογος - «Υπάρχει η θάλασσα...»
Ηλέκτρα του Σοφοκλή
Ηλέκτρα – μονόλογος - «Ω άγιο φώς» , οι τρεις Στροφές – Αντιστροφές που ακολουθούν, Ηλέκτρα + Χορος Γυναικών - «Κόρη, κόρη πανάθλιας μητέρας..»
Ηλέκτρα + Χορός Γυναικών – μονόλογος - «Ντρέπομαι αλήθεια...»
Αίαντας του Σοφοκλή
Αίαντας + Χορός Ανδρών – 3 Στροφές-Αντιστροφές με αρχή το «Ιώ φίλοι μου ναύτες...»
Αίαντας + Χορός Ανδρών – μονόλογος – «Ποιος να το πίστευε, ότι το όνομα μου...»