Το Πορτρέτο Του Ντόριαν Γκρέυ - Όσκαρ Ουάιλντ: Κριτική βιβλίου

11:54 2/10/2015 - Πηγή: Culture Now

Αν μου ζητούσε κανείς να του αναφέρω ένα βιβλίο που με έκανε να αγαπήσω την λογοτεχνία και την ανάγνωσή της, σίγουρα ο Oscar Wilde και το "Πορτρέτο Του Ντόριαν Γκρέυ" θα είχαν την πρώτη θέση στο μυαλό, όπως και στην καρδιά μου. Γιατί μερικά βιβλία και μερικούς συγγραφείς τους αγαπάς, όχι γιατί κατάφεραν με το πέρασμα του χρόνου να θεωρούνται κλασσικοί αλλά γιατί, καταφέρνουν, όσες φορές και να τους διαβάσεις, να σου προκαλούν τα ίδια έντονα και πρωτόγνωρα συναισθήματα. Γιατί καταφέρνουν την τόλμη τους να την κάνουν

συναίσθημα και την προκλητικότητα τους θεωρία ζωής που ακόμα κι αν δεν την ασπάζεσαι, οφείλεις να της αναγνωρίσεις τη δύναμή της και κυρίως την αλήθεια της.

"Το Πορτρέτο Του Ντόριαν Γκρέυ", λοιπόν, είναι ένα ανορθόδοξο δράμα εποχής μέσα από το οποίο παρουσιάζονται με προκλητικό τρόπο τα ανθρώπινα πάθη, οι αδυναμίες και οι εμμονές που οδηγούν σε συμπεριφορές ακραίες, ίσως και παραβατικές, σε πράξεις και αποφάσεις που όχι μόνο επηρεάζουν και καταστρέφουν τις ζωές των άλλων, αλλά και τις δικές μας, διαλύοντας αργά αλλά σταδιακά κάθε τι καλό, κάθε τι που μπορεί να σώσει και να σωθεί. Περισσότερο από κάθε τι άλλο, μέσα από την ιστορία αυτή, βάλλεται η ανθρώπινη ηθική και οι αξίες. Πόσο αθώος μπορεί να μείνει ο άνθρωπος μπροστά στο δέλεαρ της αιώνιας ομορφιάς και νιότης; Πόσο έτοιμος μπορεί να είναι να δεχτεί την αθανασία; Πόσο μπορεί να ζήσει χωρίς ψυχή αφού την έχει θυσιάσει στον βωμό της ακολασίας και της ασυδοσίας; Πολλά τα ερωτήματα, πολλές οι απαντήσεις, περισσότεροι όλων όμως οι προβληματισμοί.

Ο Ντόριαν αποτελεί αρχικά το αψεγάδιαστο δείγμα του νέου ανθρώπου με προοπτικές τόσο μεγάλες που είναι ικανές να φέρουν ολόκληρο τον κόσμο στα πόδια του. Δεν έχει μόνο ένα όμορφο και γοητευτικό παρουσιαστικό αλλά και μια καθαρή ψυχή. Μια ψυχή όμως που επιλέγει να θυσιάσει, ορμώμενος από φαιδρά συναισθήματα και ανίερες σκέψεις, από έναν παρορμητισμό που ναι μεν χαρακτηρίζει την νιότη, αλλά που μπορεί την ίδια στιγμή να την παρασύρει και να την ρουφήξει η άβυσσος. Πουλάει την ψυχή του στο διάολο χωρίς να αναλογίζεται ότι η επιλογή του αυτή θα φέρει μαζί της δυσβάσταχτες συνέπειες. Γι’ αυτόν, άλλωστε, σύμφωνα με τα όσα τον δασκαλέψανε, δεν έχει σημασία τίποτα άλλο παρά το φαίνεσθαι, η εικόνα, ακόμα κι αν είναι απλά η αντανάκλαση ενός εικονικού καθρέπτη. Με την ομορφιά του κι έναν τίτλο ευγενείας μπορεί να έχει όλο τον κόσμο δικό του, όργανό του, κλεισμένο στην παλάμη του, να τον ελέγχει και να χειραγωγεί ανθρώπους κατά πως εκείνον τον ικανοποιεί.

Όμως ο Ντόριαν παρασύρεται όλο και πιο βαθιά στα σκοτεινά άδυτα της ακολασίας. Το φαίνεσθαι στον κύκλο του είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που πίστευε, και η αλήθεια που κρύβεται κάτω από το αριστοκρατικό, εκλεπτυσμένο και ευγενικό προσωπείο του, πολύ πιο αδυσώπητη και διεφθαρμένη. Και όσο το πρόσωπό του δεν αλλοιώνεται, τόσο αλλοιώνεται η ψυχή του και παραδίδεται όλο και πιο πολύ στα σκοτάδια της ανυπαρξίας. Και τα σημάδια της εσωτερικής αυτής αλλοίωσης μπορεί να μην φαίνονται πάνω στο πρόσωπο και το σώμα του, αλλά μεταφέρονται στο πορτρέτο του εκείνο που αποτελεί αντανάκλαση του παλιού του εαυτού που άξιζε να αγαπηθεί, στο πορτρέτο εκείνο που του έδωσε έναυσμα να πουληθεί με όφελος την αιώνια νιότη, πριν να γίνει αυτός αυτός που έμελλε να γίνει. Πόσο βάρος, όμως, μπορεί να αντέξει η ψυχή ενός ανθρώπου; Πόσο μπορεί να αντέξει ο ίδιος ο άνθρωπος συνειδητοποιώντας το δράμα και την φθορά που εκείνος την καταδίκασε; Πόση τραγικότητα μπορείς να συγχωρήσεις στον εαυτό σου όταν καλείσαι να πληρώσεις για τις αμαρτίες σου που πολλές φορές στοίχισαν σε άλλους;

Τι κι αν έχουν περάσει 125 από την πρώτη της επίσημη έκδοση, η ιστορία του Ντόριαν παραμένει μέχρι και σήμερα ένα γοητευτικό παραμύθι που αντικατοπτρίζει τις πιο σκληρές αλήθειες της ανθρώπινης φύσης και κοινωνικής πραγματικότητας, που -δυστυχώς- παραμένει πάντα σύγχρονη κι επίκαιρη, εξιτάροντας τις αισθήσεις και την φαντασία μας. Το ψυχογράφημα του ανθρώπου μπροστά στη φυσική φθορά, στην ψυχική αλλοίωση και στο θάνατο. Το σύμβολο της αιώνιας νιότης που παρασύρεται και γίνεται έρμαιο των σαρκικών απολαύσεων χωρίς φραγμούς και κυρίως, χωρίς να ενδιαφέρεται για τις συνέπειες. Ένα μάθημα για το που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος και για το κατά πόσο μπορεί να αντέξει τις συνέπειες των επιλογών του, αφού αργά ή γρήγορα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα κληθεί να πληρώσει το τίμημα που φέρουν τα κρίματα και οι αμαρτίες του. Ένα μάθημα ζωής που αντέχει μέχρι και σήμερα. Ένα μυθιστόρημα που παρά τις κατηγορίες των Άγγλων λογοτεχνών της εποχής, παραμένει και αναπαύεται στην αθανασία όπου ανήκει, ακριβώς όπως είχε πει και ο ίδιος ο συγγραφέας του.

Το βιβλίο του Oscar Wilde, Το Πορτρέτο Του Ντόριαν Γκρέυ, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.