Το τραγούδι της Αννέτας - Δήμητρα Ιωάννου: Κριτική βιβλίου

16:05 19/11/2014 - Πηγή: Culture Now

Όταν διάβασα το πρώτο βιβλίο της Δήμητρας Ιωάννου, "Κασσάνδρα: Το μυστικό της μάγισσας", κατάλαβα από τις πρώτες κιόλας σελίδες πως είχα να κάνω με ένα μεγάλο συγγραφικό ταλέντο το οποίο όχι μόνο είχε τρομερές δυνατότητες εξέλιξης με το πέρασμα του χρόνου, αλλά και θα μας προσέφερε μελλοντικά ιστορίες που θα μας συγκινούσαν και θα τραγουδούσαν στην καρδιά μας.

"Το τραγούδι της Αννέτας", λοιπόν, είναι μια τέτοια ιστορία. Είναι η ιστορία δύο γυναικών -αν κι επί της ουσίας είναι τριών- που αν κι έζησαν σε εντελώς διαφορετικές εποχές, σε εντελώς παράταιρους τόπους και καιρούς, η μοίρα έμελλε

να τις ενώσει με τον πιο παράξενο τρόπο, οδηγώντας τες σε ένα κοινό μονοπάτι που θα μπορούσε να έχει είτε το ίδιο, είτε διαφορετικό τέλος για την κάθε μία. Και η κάθε ιστορία από αυτές έχει τη δικιά της μαγεία.

Στην Αθήνα του σήμερα, η Άννα πλησιάζει επικίνδυνα το κατώφλι των σαράντα χρόνων και οι οικείοι της έχουν αρχίσει της προκαλούν άγχος, αφού θα έπρεπε ήδη να έχει παντρευτεί και να έχει κάνει παιδιά, κάτι που φαντάζει να απομακρύνεται ως πιθανότητα να συμβεί μέρα με την ημέρα. Και τότε, στη ζωή της Άννας μπαίνει ο Ανάργυρος Σοφιανός, πλούσιος, επιτυχημένος, δημοφιλής, ένας άντρας που κάθε γυναίκα θα επιθυμούσε να σταθεί στο πλευρό του. Έρχεται η πρόταση γάμου και παρά που η Άννα δεν είναι ερωτευμένη μαζί του, αλλά τον εκτιμά ως άνθρωπο, αποφασίζει να πει το μεγάλο ναι, προσπαθώντας πραγματικά να κάνει τον γάμο αυτό να λειτουργήσει, αν και σύντομα ανακαλύπτει πως το να περιμένει εκδήλωση συναισθημάτων από μεριάς του άντρα της είναι μάταιο. Μοναδική φωτεινή αχτίδα στη ζωή της, ο Μενέλαος, από τον οποίο προσπαθεί να κρατηθεί μακριά παρά την παράξενη έλξη που νιώθει για εκείνον. Και μέσα σ' όλα αυτά, η Άννα αρρωσταίνει βαριά και μια σειρά τυχαίων γεγονότων οδηγούν τους φίλους της στο συμπέρασμα πως η κλινική του Ανάργυρου δεν είναι αυτό που δείχνει και πως μεγάλα μυστικά κρύβονται πίσω από τη δράση της.

Στην Ζάκυνθο της ενετοκρατίας -αν και στο βιβλίο δεν αναφέρεται ξεκάθαρα το όνομα του νησιού, αλλά είναι κάτι που το καταλαβαίνεις από μόνος σου κατά την ανάγνωση-, η νεαρή και όμορφη κοντεσίνα Αννέτα έχει επιστρέψει στα πατρογονικά της χώματα, μαζί με τον πατέρα της και την αδερφή της. Εκείνη λατρεύει τη ζωή στο νησί και οι κάτοικοί του λατρεύουν την ίδια, που είναι ολόφρεσκη σαν την άνοιξη και χαμογελαστή σαν την ευτυχία. Εκεί θα γνωρίσει η Αννέτα τον Μέλιο και οι δύο νέοι θα ερωτευτούν παράφορα, ανταλλάσσοντας όρκους αιώνιας αγάπης. Όμως τα γεγονότα θα τος προλάβουν και ένα μεγάλο μυστικό θα φέρει τα πάνω κάτω στις ζωές τους αλλάζοντας τα πάντα. Κι εκεί που είναι αποφασισμένοι να ξεφύγουν από τη μοίρα τους και να ζήσουν μια νέα ζωή, ένας φονιάς κάνει την εμφάνισή του στο νησί και ανατρέπει τα πάντα για ακόμα μία φορά, σκορπώντας τον φόβο και τον θάνατο, αλλά φέρνοντας παράλληλα, αλήθειες στην επιφάνεια που είχαν προσπαθήσει να μείνουν καλά κρυμμένες και που σ' έναν βαθμό, τα κατάφεραν, χωρίς να ξέρουν όμως πως τίποτα δεν μένει κρυφό για πάντα.

Όσοι έχετε διαβάσει την άποψή μου για την "Κασσάνδρα", θα γνωρίζετε ήδη πως είναι ένα από τα ελληνικά εκείνα μυθιστορήματα που λάτρεψα την χρονιά που μας πέρασε. Σ' ένα είδος που μοιάζει να βαλτώνει, η Δήμητρα Ιωάννου ήρθε να κάνει την διαφορά και να προσφέρει κάτι που συνδυάζει το παλιό με το σύγχρονο και το κράμα αυτό αποδείχτηκε όχι μόνο μια έξυπνη συνταγή, αλλά μια επιτυχημένη συνταγή. Φέτος, λοιπόν, ακολουθώντας το μοτίβο της "Κασσάνδρας", μας προσφέρει την Αννέτα, η τριτοπρόσωπη αφήγησης της οποίας μας ταξιδεύει στο χρόνο, ανάμεσα σε δύο αιώνες, τον 21ο του σήμερα που ζούμε κι εμείς οι ίδιοι, και τον 17ο, ταξιδεύοντάς μας στα ενετοκρατούμενα Επτάνησα. Κι ενώ από την "Κασσάνδρα" κιόλας, είχε καταφέρει να χειριστεί ιδιαίτερα καλά τους χρόνους της αφήγησης, στην "Αννέτα" δεν μπορούμε να βρούμε το παραμικρό ψεγάδι. Ισορροπημένα, μετρημένα και άρτια δομημένα κεφάλαια, μοιράζουν ισάξια και δίκαια τον χρόνο ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, παρατείνοντας έτσι την αγωνία μας και δίνοντάς μας κάθε φορά τόσες πληροφορίες, όσες χρειάζονται προκειμένου να καταλήξουμε σε υποθέσεις, αλλά όχι σε συμπεράσματα. Όχι πριν να είναι η κατάλληλη ώρα να το κάνουμε.

Με την πρώτη ιστορία, αλλά και με την πρωταγωνίστριά της, την Άννα, είναι εύκολο να ταυτιστούμε γιατί θα μπορούσε να είναι η ιστορία κάθε γυναίκας εκεί έξω, κάθε γυναίκας που στην σύγχρονη κοινωνία καταδιώκεται από την επιθυμία των άλλων να ελέγξουν τη ζωή της επειδή πρέπει να ακολουθήσει ορισμένα πρότυπα. Να γίνει σύζυγος, μάνα... Κανείς δεν ρωτάει μια γυναίκα που πλησιάζει στη μέση ηλικία τη θέλει πραγματικά να κάνει και ο έρωτας, φαντάζει να μην έχει σημασία. Κι όμως, ποτέ δεν παύει να έχει, σε όποια ηλικία κι αν φτάσεις και το να πράξεις βεβιασμένα σύμφωνα με τα θέλω των άλλων και όχι τα δικά σου, είναι το μεγαλύτερο και πιο καταστροφικό λάθος που μπορείς να κάνεις, χάνοντας τη ζωή σου μέσα στην καθημερινότητά σου αλλά κυρίως, τον ίδιο σου τον εαυτού. Όσον αφορά την δεύτερη ιστορία, αυτό που μας αγγίζει και μας συγκινεί είναι η αλήθεια της, τα πηγαία συναισθήματα των πρωταγωνιστών της, η τραγικότητά της που αποδεικνύει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πως η αγάπη δεν φθείρεται, δεν χάνεται, μένει αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων και ταξιδεύει σαν μουσική, σαν νότες, που κατευθύνονται από τον άνεμο μέχρι να βρουν τον προορισμό τους.

Ένα βιβλίο γεμάτο χρώματα, αρώματα, γεύσεις. Μια ιστορία μοιρασμένη ανάμεσα στην Αθήνα του σήμερα και την Ζάκυνθο του 17ου αιώνα. Η Δήμητρα Ιωάννου χειρίζεται με μεγάλη μαεστρία το κείμενό της, που σε προσωπικό επίπεδο, μου δημιούργησε συναισθήματα αγάπης όμοια με εκείνα που μόνο ο Ξενόπουλος έχει καταφέρει να γεννήσει μέσα μου. Ένα βιβλίο που χωρίς να είναι ιστορικό, αποδεικνύει μέσα από τις μικρές του λεπτομέρειες την έρευνα που έχει γίνει, αλλά και που σκιαγραφεί μια άλλη εποχή ζωντανεύοντάς την εμπρός στα μάτια μας, κάτι που ενισχύει η χρήση της επτανησιακής ντοπιολαλιάς που σε γοητεύει και μοιάζει με τραγούδι από μόνη της. Ένα βιβλίο που χωρίς να είναι αστυνομικό, κρύβει μέσα του μεγάλο μυστήριο, αγωνία, πάθη, ανατρεπτικό και αποκαλυπτικό. Ένα βιβλίο που χωρίς να είναι μεταφυσικό, δεν ακυρώνει την έννοια, αλλά την διαποτίζει με μαγεία. Ξέρω πως ήδη έχω πει πάρα πολλά για την "Αννέτα" αλλά πιστέψτε με, θα μπορούσα να πω περισσότερα, τώρα που η καρδιά ηρέμησε στο στήθος μου και τα δάκρυά στέγνωσαν στα μάτια μου. Γιατί γυρίζοντας την τελευταία σελίδα του βιβλίου, το μοναδικό που μπορούσα να νιώσω ήταν αγάπη... απέραντη αγάπη που κόντρα σε όλα, κόντρα στη λογική, στη μοίρα, στο πεπρωμένο, τους κακούς οιωνούς, δεν μπορούσε να πεθάνει γιατί είχε τη θέληση να ζήσει. Όπως και οι μοναδικές πρωταγωνίστριες της Δήμητρας που θα ζουν για πάντα στην καρδιά των αναγνωστών.

Το βιβλίο της Δήμητρας Ιωάννου, Το τραγούδι της Αννέτας, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.