To ημερολόγιο, ένα αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο

12:17 22/11/2023 - Πηγή: Star

 Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, ένα “Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο”, αποτελεί μια συλλογή αυτούσιων κειμένων από την “Τέταρτη Διάσταση” συνδυάζοντας ποιήματα από διάφορες ποιητικές συλλογές και στίχους του ποιητή τα οποία βρίσκονται νοηματικά κοντά στα επιλεγμένα κείμενα από την “Τέταρτη Διάσταση” που ουσιαστικά αποτελούν ποιητικούς θεατρικούς μονολόγους. Στόχος των επιλογών αυτών είναι η σύνδεση του τότε με το σήμερα. Αυτή η τόση διαχρονική γραφή του ποιητή και η σχέση του με τον χρόνο, τον άνθρωπο και τις ιδέες, εκφράζουν τα προβλήματα, τις αγωνίες και τα δικαιώματα του ανθρώπου, παραμένοντας πάντα επίκαιρος

χτυπώντας μας το καμπανάκι της αφύπνισης.Όταν το χθες συναντά το σήμερα σα να μην πέρασε μια μέρα. Ένας νέος τριαντάρης κάνει ένα ταξίδι σαν ξένος μέσα στο χρόνο συμμετέχοντας σε δρώμενα από τις ζωογόνες μνήμες του παρελθόντος, φέροντας τις ζωοφόρες ελπίδες του μέλλοντος.Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ως αφιέρωμα στην ποιητική θεατρικότητα του Γιάννη Ρίτσου αποτελεί ένα μαθηματικό κοινωνικό μοντέλο που ενώνει το χώρο και τον χρόνο σε μια συνέχεια. Η Ιφιγένεια συναντά τον Ορέστη, η Ισμήνη αναπολεί την αδικία της, η Φαίδρα εξομολογείται την πραγματική ερωτική επιθυμία με πάθος, ενώ από το πίσω μέρος του δραματικού καμβά, μια ηλικιωμένη γυναίκα με τα μαύρα απολογείται ένα ανοιξιάτικο βράδυ για το παρελθόν, θέλοντας να χτίσει το παρόν, για να οδηγηθούμε με αυτό τον τρόπο σε έναν πικρό αποχαιρετισμό που αποτελεί ένα κοινωνικό μανιφέστο για όσα χρειάζονται να γίνουν στο μέλλον.Τη μαραθώνια τούτη εικόνα την συμπληρώνει το τραγούδι και η απαγγελία ποιημάτων του νεαρού ταξιδευτή του χωροχρόνου μας.ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ στις 20:30 και κάθε ΔευτέραΙΣΜΗΝΗ με την Γιώτα ΤσιότσκαΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ στις 21:00 και κάθε ΣάββατοΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ με τον Λεωνίδα ΚαλφαγιάννηΠΕΜΠΤΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ στις 21:15 και κάθε ΠέμπτηΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ με την Μαριάννα ΛαγουρούΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ στις 20:30 και κάθε ΤετάρτηΦΑΙΔΡΑ με την Μαριάνθη ΣοντάκηΝεαρός Ταξιδευτής του Χωροχρόνου ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΚΟΣΙππόλυτος ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:Συγγραφέας: Γιάννης ΡίτσοςΕπιμέλεια επιλογής κειμένων & ποιημάτων / Σκηνοθεσία: Εμμανουήλ Γ. ΜαύροςΜουσική: Πλάτων Ανδριτσάκης, Μίκης Θεοδωράκης, Θάνος Μικρούτσικος, Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, Allen GreyΣκηνικά - Art Director: Ρένα Σανταμούρη με την RS Architecture + Design StudioΦωτισμοί / Φωτογράφιση: Χριστίνα ΦυλακτοπούλουΚινησιολογία: Δάφνη Μαρκάκη, Εύη ΚαρακώσταΚουστούμια: Ρένα ΣανταμούρηΜουσική Επιμέλεια & Ηχητικός Σχεδιασμός: Γιώργος Λιάκος, Μανώλης ΠετρήςPost Production & Editing: Μανώλης ΠετρήςΟργάνωση Παραγωγής: Εμμανουήλ Γ. ΜαύροςΕπικοινωνία & Δημόσιες Σχέσεις: Ειρήνη ΛαγουρούΠαίζουνΓιώτα Τσιότσκα – ΙσμήνηΜαριάνθη Σοντάκη – ΦαίδραΜαριάννα Λαγουρού - Γυναίκα με τα ΜαύραΛεωνίδας Καλφαγιάννης - Γρηγόρης ΑυξεντίουΓιώργος Λιάκος - Ο ΤαξιδευτήςΛάζαρος Αναστασιάδης - ΙππόλυτοςΠαραγωγή: Medea PicturesΙΣΜΗΝΗ με την Γιώτα ΤσιότσκαΚάθε Δευτέρα στις 20:30Από ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥΗ φθοροποιός δύναμη του χρόνου αποτελεί έναν βασικό προβληματισμό όχι μόνο σε αυτό τον ποιητικό μονόλογο του Ρίτσου, αλλά στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής. Δίπλα όμως σε αυτή τη βασική θεματική, μέσω του κάθε προσωπείου προστίθενται νέα σημεία και στοχασμοί. Η Ισμήνη, με τις λιγοστές αναφορές στην μυθολογία – ιστορία και την ποίηση, αφήνει στον Γιάννη Ρίτσο αρκετό εκμεταλλεύσιμο χώρο για δημιουργία.Σκόπιμα ή όχι, ο Ρίτσος διαλέγει μια φαινομενικά ασήμαντη μυθική περσόνα για να διαλογισθεί πάνω σε κάποια από τα προκλητικότερα θέματα του πολιτισμού μας. Την απωθημένη επιθυμία και την αυτοχειρία, ξύνοντας επίσης επιδεικτικά την επιφάνεια, μόνο, ενός ακόμα θέματος ταμπού. Εκείνο της σεξουαλικής ταυτότητας και του φύλου. Όλα αυτά παράλληλα με την καταδίκη της όποιας δίψας για εξουσία και την συγκαλυμμένη τοποθέτησή του κατά του πάσης μορφής πολέμου.ΦΑΙΔΡΑ με την Μαριάνθη ΣοντάκηΙΠΠΟΛΥΤΟΣ ο Λάζαρος ΑναστασιάδηςΚάθε Τετάρτη στις 20:30Από ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥΟ Γιάννης Ρίτσος αντλεί την έμπνευσή του από τη μυθική ηρωίδα Φαίδρα, σύζυγο του βασιλιά Θησέα και μητριά του υιού του Ιππόλυτου. Η καταστροφική δύναμη του έρωτά της, τη φέρνει σε μια κατάσταση εσωτερικής πάλης μεταξύ τιμής και πόθου. Η ακρότητα των συναισθημάτων της και η αβάσταχτη ψυχική σύγκρουση, πιθανώς, γοητεύουν τον Ρίτσο ο οποίος γράφει ένα μονόλογο- εξομολόγηση στον οποίο η ηρωίδα εκφράζει όλον τον καταπιεσμένο της πόθο στο ερωτικό αντικείμενο. Δεν επιχειρείται η αλλαγή του ρου της ιστορίας, εφόσον και οι δύο ήρωες στο τέλος πεθαίνουν, όπως συνέβη τόσο στην ιστορία – μυθολογία όσο και στην τραγωδία.Ο Ρίτσος όμως επιχειρεί μονάχα μια προσθήκη.Η Φαίδρα σπάει τη σιωπή της και παύει την εσωτερίκευση των συναισθημάτων που λειτουργούν αργά, βασανιστικά και αυτοκαταστροφικά εναντίον του ίδιου του εαυτού της. Η αναβεβλημένη ερωτική εξομολόγηση εκφωνείται με τη μορφή διαλογικού μονολόγου στον οποίο ο Ιππόλυτος, ως δεύτερο πρόσωπο, παραμένει σιωπηλός και αμέτοχος. Η Φαίδρα είναι ένας ποιητικός μονόλογος για τον θηλυκό έρωτα και την πραγματική επιθυμία. Ουσιαστικά ο Ρίτσος κλήθηκε να εισδύσει στο θηλυκό ψυχισμό και να ανιχνεύσει τις εκφάνσεις του σε κατάσταση μιας ακραίας, εσωτερικής διαμάχης. Σε σχέση με την επιθυμία και κατ’ επέκταση την επιδίωξη της ηδονής, η Φαίδρα βιώνει το σφοδρό πάθος που δε συμμορφώνεται με τις κοινωνικές επιταγές εφόσον ο Ιππόλυτος είναι ο θετός υιός της. Η αρχή της πραγματικότητας αντικαθιστά την αρχή της ηδονής και η ηρωίδα καθηλώνεται σε μια σιωπή που την κατατρώει. Δηλώνοντας ρητά το πάθος της, τοποθετείται πέραν της αρχής της πραγματικότητας στην επιδίωξή της για συμμόρφωση με την πραγματική επιθυμία χωρίς ωστόσο να έχει αυτό το γεγονός αίσιο τέλος αφού συνεπάγεται το θάνατό της.ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ με την Μαριάννα ΛαγουρούΚάθε Πέμπτη στις 21:15 Από ΠΕΜΠΤΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥΗ «Σονάτα του σεληνόφωτος» (1956), η πρωϊμότερη από τις μακρές συνθέσεις της «Τέταρτης Διάστασης», σημαδεύει, με την ιδιότυπη μορφή και ατμόσφαιρά της, το ξεκίνημα μιας νέας εποχής, όχι μόνο για το έργο του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), αλλά και για την ελληνική ποίηση γενικότερα.Η «Σονάτα του Σεληνόφωτος», από τους πιο αγαπημένους ποιητικούς μονολόγους του Ρίτσου, μια εκ βαθέων εξομολόγηση, μια παρατεταμένη ικεσία για ζωή κι ελπίδα, μέσα από μια ροή παραστάσεων και συμβόλων. Πρόκειται για μια κατάθεση ψυχής της ηλικιωμένης ηρωίδας, με καρδιά νεαρής γυναίκας, της Γυναίκας με τα Μαύρα που υποκινείται από την παρουσία στο χώρο ενός νέου άνδρα, ο οποίος παραμένει καθ’ όλη την διάρκεια του έργου βουβός και απαθής, υπογραμμίζοντας έτσι την πάλη των διαφορετικών γενεών.ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ με τον Λεωνίδα ΚαλφαγιάννηΚάθε Σάββατο στις 21:00Από ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ«δε φτάνει το τραπέζι , μήτε κάμποσος παράς στην τσέπη, μήτε το ψωμί και το φιλί , – δε φτάνει.Ο άνθρωπος είναι πιο τρανός απ’ την καθημερινή την έγνοια του.Ο άνθρωπος αρχίζει από την έγνοια του για το ψωμίΚι όλο τραβάει πιο πέρα απ’ τη σκλαβιά του,από σκλαβιά σε σκλαβιά, από ξεσκλάβωμα σε ξεσκλάβωμα,απ’ το ξεσκλάβωμα της πατρίδας, στο ξεσκλάβωμα του κόσμου».«Θυμάμαι πως γράφοντας τον “Αποχαιρετισμό” έκλαιγα σαν παιδί όπως όταν έγραφα και τον “Επιτάφιο” (στον Αυξεντίου υπάρχουν “ολόσωμα” τα προσωπικά μου βιώματα της Μακρονήσου)», έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος.Το εμβληματικό ποιητικό έργο του παρουσιάζεται επί σκηνής, αναδεικνύοντας όχι μόνο τη μοναδικότητα του ηρωισμού και της θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου, αλλά με αφορμή αυτή- της διαχρονικής μοναδικότητας - ιστορία γινόμαστε καθημερινά όλοι μας, αντίστοιχοι μάρτυρες, μιας διεφθαρμένης κοινωνίας, μιας απολυταρχικής, ασύδοτης εξουσίας, ενός κόσμου που χρειάζεται ριζική αλλαγή πρωτίστως ως προς την ανθρωπιά του.Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ποιητικό μονόλογο με ανθρώπινο και όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρο λόγο που αφορά ναι μεν τη σύγχρονη Ιστορία, μεταφέροντας μας όμως διαχρονικά μηνύματα για τις μεγάλες αξίες της ζωής, της αυταπάρνησης, της ανθρωπιάς, της ελευθερίας του ανθρώπου και της πατρίδας από κάθε είδους δεσμά.