Γλυκά Νερά: Το νομικό πλαίσιο για την επιμέλεια της Λυδίας

13:56 24/6/2021 - Πηγή: Star

Κατατέθηκε σήμερα αίτημα από την οικογένεια της Καρολάιν για αποκλειστική επιμέλεια της μικρής Λυδίας- Τι είπε ο δικηγόρος, Θανάσης Χαρμάνης- βίντεο από εκπομπή «Αλήθειες με τη ΖήναΓυναικοκτονίες που συγκλόνισαν το πανελλήνιο: από την τότε 18χρονη Ζωή Γαρμανή – Φραντζή στην 20χρονη Καρολάιν.Γλυκά Νερά: «Η Λυδία στην Αθήνα θα είναι η κόρη του δολοφόνου»Τι πρόλαβε να δει στα 20 της μόλις χρόνια η Καρολάιν; Τι πρόλαβε να ζήσει; Το θείο δώρο της μητρότητας,

και αυτό μόνο για λίγο… όλη την αγάπη, που ξεκινά και τελειώνει εκεί. Όταν γεννιέται ένα παιδί, η μητέρα του ξαναγεννιέται. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, η μητέρα χάθηκε για πάντα, και μάλιστα με τον πιο απάνθρωπο τρόπο από τα χέρια του ίδιου του συζύγου της και πατέρα του παιδιού της! Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα, και όπως πάντα, τον πρώτο και τελευταίο λόγο θα τον έχει η Δικαιοσύνη.Τι θα γίνει όμως με τη μικρή Λυδία, το ανήλικο τέκνο του ζευγαριού;Σε ποιον θα ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειάς της; Ποιος θα αποφασίζει για τα ζητήματα της εν γένει διατροφής της;Ποια θα είναι η κατοικία της;Ο καθ΄ομολογίαν συζυγοκτόνος πατέρας της, ο οποίος έχει σήμερα την γονική μέριμνα του τέκνου, θα μπορεί να επεμβαίνει στην ζωή της, και, αν ναι, με ποιον τρόπο;Είναι δυνατό να εξακολουθεί ο πατέρας της να έχει τη γονική της μέριμνα ή μήπως θα πρέπει να του αφαιρεθεί;Πολλά τα ερωτήματα και τα ζητήματα, που έχουν ήδη ανακύψει γι' αυτό το ανήλικο παιδί, που χρειάστηκαν μόλις πέντε λεπτά για να βγει η τελευταία πνοή της μητέρας του και συνάμα να υφανθεί ερήμην του το δικό του μέλλον … Πέντε μόλις λεπτά για να στερηθεί δια βίου τη μητέρα του, ενώ είναι πέραν από βέβαιο ότι θα στερηθεί για πολλά χρόνια και τον έγκλειστο στις φυλακές πατέρα του.H δικηγόρος Ιφιγένεια ΒασιλοπούλουΚαταρχάς ας δούμε το νομικό πλαίσιο:Σύμφωνα με τη διάταξη του αρ. 1532 ΑΚ, όπως αυτή ισχύει σήμερα, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα, που τους επιβάλλει το ύψιστο γονεϊκό τους λειτούργημα για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου τους, ή εάν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά, ή εάν δεν είναι καν σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό, το Δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας, ή οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου ή ο Εισαγγελέας, να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο.Στην περίπτωση δε, που οι προϋποθέσεις αυτές συντρέχουν στο πρόσωπο και των δύο γονέων, τότε το Δικαστήριο μπορεί να αναθέσει την επιμέλεια του ανηλίκου ολικά ή μερικά σε τρίτο πρόσωπο ή και να διορίσει επίτροπο. Μάλιστα, σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, εφόσον συντρέχουν οι άνω προϋποθέσεις και επίκειται άμεσος κίνδυνος για τη σωματική ή την ψυχική υγεία του τέκνου, ο εισαγγελέας μπορεί να διατάσσει κάθε πρόσφορο μέτρο για την προστασία του, μέχρι την έκδοση της αποφάσεως του δικαστηρίου, στο οποίο πρέπει να απευθύνεται εντός τριάντα ημερών.Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συντρέχει και όταν υπάρχει αδυναμία ανταπόκρισης του γονέα στο λειτούργημα, η οποία μπορεί να οφείλεται σε λόγους πραγματικούς. Έτσι, λόγοι που αφορούν στην αδυναμία ανταπόκρισης στο γονεϊκό λειτούργημα αποτελούν, μεταξύ άλλων, η τυχόν ασθένεια που επηρεάζει την ικανότητα προς ανταπόκριση στο λειτούργημα, η ανήθικη και εγκληματική διαγωγή του γονέα, η εγκληματική συμπεριφορά του ή ακόμα και για νομικούς λόγους, όπως η φυλάκιση.Η σχετική διάταξη του άρθρου 1532 ΑΚ, τροποποιήθηκε πρόσφατα με τον Ν. 4800/2021 (με έναρξη ισχύος από 16-9-2021), και απαριθμεί πλέον ενδεικτικά κάποιες συμπεριφορές των γονέων, που συνιστούν κακή άσκηση της γονικής μέριμνας, και οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στην αφαίρεσή της. Η συγκεκριμένη διάταξη, όπως πολλάκις έχει επισημανθεί από το νομικό κόσμο, έχει αρκετές νομικές αστοχίες και κακοτεχνίες. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι και μετά την άνω τροποποίησή της, η αφαίρεση της ζωής του ενός γονέα από τον άλλον, δε συμπεριλαμβάνεται ρητά στις ενδεικτικά απαριθμούμενες περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας με ενδεχόμενη συνέπεια την αφαίρεσή της, εντούτοις, μεταξύ άλλων περιπτώσεων, αναφέρεται η καταδίκη του γονέα για ενδοοικογενειακή βία.Δε χωρεί ωστόσο αμφιβολία, ότι εν προκειμένω, το μείζον καλύπτει το έλασσον, και ότι προφανώς συμπεριλαμβάνεται και η περίπτωση της ανθρωποκτονίας από πρόθεση του ενός γονέα από τον άλλο, ως μείζονος σημασίας και βαρύτητας περίπτωση κάκιστης άσκησης γονικής μέριμνας.Συνεπώς, στην προκειμένη περίπτωση υφίσταται, τόσο το νομικό έρεισμα, όσο και το πεδίο για τυχόν αφαίρεση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου τέκνου από τον συζυγοκτόνο κατηγορούμενο, με δεδομένο ότι η πολυετής έκτιση των επιβληθησομένων σε βάρος του ποινών, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, αποτελεί πραγματική αδυναμία από μέρους του πατέρα άσκησης της γονικής μέριμνας και επιμέλειας της ανήλικης κόρης του.Η αφαίρεση της γονικής μέριμνας ισοδυναμεί με αφαίρεση της πατρικής ιδιότητας και θα λέγαμε ότι εξισούται με «γονεϊκό θάνατο», για την οποία φυσικά αρμόδια να αποφασίσουν είναι τα Δικαστήρια, εφόσον βέβαια υποβληθεί σχετική αίτηση από όποιον έχει σχετικό έννομο συμφέρον και εν προκειμένω από την οικογένεια και το περιβάλλον της Καρολάιν, αλλά ακόμα και από τον Εισαγγελέα.Περαιτέρω, μερικότερη έκφανση της γονικής μέριμνας συνιστά η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου, η οποία αφορά σε κάθε ζήτημα που άπτεται της ψυχικής και σωματικής ανάπτυξης του τέκνου, της καθημερινής φροντίδας της υγείας του, της ανατροφής του, της επίβλεψης, της μόρφωσης, της εκπαίδευσής του, της εν γένει δηλαδή διατροφής του, αλλά και της κατοικίας του, ενώ τα σοβαρότερα ζητήματα, όπως αυτά της ονοματοδοσίας, της επιλογής θρησκεύματος, της διενέργειας σοβαρών ιατρικών πράξεων, των ζητημάτων εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, παραμένουν στον πυρήνα της γονικής μέριμνας, που κατά κανόνα την ασκούν αμφότεροι οι γονείς, εκτός εάν αυτή αφαιρεθεί, όπως προαναφέρθηκε.Στην προκειμένη περίπτωση, και ανεξάρτητα από το γεγονός της τυχόν αφαίρεσης της γονικής μέριμνας από τον συζυγοκτόνο πατέρα, το ζήτημα σε ποιον θα ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας της μικρής Λυδίας, ήτοι σε ποια από τις δυο οικογένειες ή σε τυχόν τρίτον, θα κριθεί από τα Δικαστήρια, αφού συνεκτιμηθούν όλες οι παράμετροι του εκάστοτε περιβάλλοντος και διακριβωθεί ποιο έχει τελικά τα καλύτερα εχέγγυα για την ομαλότερη ψυχοσωματική ανάπτυξη του τέκνου.Στο επίκεντρο θα είναι πάντα το παιδί και το καλώς εννοούμενο συμφέρον του, ενώ προς την κατεύθυνση αυτήν, θα συμβάλουν φυσικά και οι εκθέσεις των κοινωνικών λειτουργών που θα εξετάσουν τις συνθήκες διαβίωσης σε κάθε περιβάλλον.Το συμφέρον αυτό, αποτελεί αόριστη νομική έννοια με αξιολογικό περιεχόμενο, που αντλεί το Δικαστήριο από την κοινωνική πείρα, την κοινή συνείδηση με αντικειμενικά αξιολογικά στοιχεία και εξετάζεται σε συνδυασμό προς όλα τα επωφελή και πρόσφορα για τον ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις. Εν προκειμένω, θα αξιολογηθεί αν υφίσταται ελλιπές οικογενειακό δίκτυο στήριξης και εάν τυχόν υπάρχει κατάλληλη οικογένεια, συγγενική ή έτερη, που να έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την φροντίδα του ανηλίκου τέκνου, πιθανό δε, είναι ακόμα και το σενάριο της συνεπιμέλειας από αμφότερες τις οικογένειες, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν.Την αίτηση για την ανάθεση της άσκησης της επιμέλειας, δύνανται να την υποβάλουν και οι δυο πλευρές, δηλαδή τόσο της μητρικής όσο και της πατρικής γραμμής, προκειμένου να ανατεθεί σε αυτούς, δύναται να την υποβάλει και ο πατέρας, και φυσικά δύναται να κινηθεί αυτεπαγγέλτως και ο Εισαγγελέας, ώστε η επιμέλεια εντέλει να ανατεθεί στο καταλληλότερο πρόσωπο σύμφωνα με το αληθινό συμφέρον του τέκνου.Το περιβάλλον, στο οποίο θα ανατεθεί τελικά η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου, θα πρέπει να ελέγχεται συχνά από τις αρμόδιες Εισαγγελικές Αρχές και τις συνεργαζόμενες υπηρεσίες Κοινωνικών Λειτουργών, ενώ θα πρέπει να συνεκτιμώνται και οι τυχόν αλλαγές που ενδέχεται να επέλθουν με την πάροδο του χρόνου. Αυτό όμως που ποτέ δε θα αλλάξει, είναι το γεγονός ότι κριτήριο για την άσκηση της επιμέλειας, θα αποτελεί πάντοτε το συμφέρον της ανήλικης Λυδίας, και ότι οι Αρχές θα πρέπει πάντα να συνεπικουρούν όποιον αναλάβει την άσκησή της.Ας ελπίσουμε ότι η μικρή Λυδία θα είναι το τελευταίο παιδί που θα στερηθεί με έναν τόσο ειδεχθή τρόπο τη μητέρα του, αλλά και τον πατέρα του, ο οποίος ήταν εκείνος που της έκοψε το νήμα της ζωής, προδικάζοντας εν πολλοίς και τη ζωή του ίδιου του, του παιδιού.Δυστυχώς, δεν είναι ένα το θύμα σε αυτήν την ιστορία, αλλά δύο: η Καρολάιν, αλλά και η μικρή Λυδία.Άρθρο της δικηγόρου Ιφιγένειας Βασιλοπούλου