Μεγάλη Παρασκευή: Τι Γιορτάζουμε σήμερα

07:02 22/4/2022 - Πηγή: Star

Το ρεπορτάζ είναι από την ΕΡΤ3 το 2017Την Αποκαθήλωση του Κυρίου από τον Σταυρό μετά τη μαρτυρική  Σταύρωσή του, προκειμένου στη συνέχεια να ενταφιαστεί, τιμά σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, η Ορθόδοξη Εκκλησία σε όλο τον κόσμο.   Μεγάλη Εβδομάδα: Τι γιορτάζουμε- Γιατί ονομάζεται έτσιΗ Αποκαθήλωση ενέπνευσε την τέχνη, τόσο την αγιογραφία όσο και τη μουσική, ενώ  τις Ακολουθίες των Ωρών και της Αποκαθήλωσης που διεξάγονται από το πρωί μέχρι το μεσημέρι στις εκκλησίες ακολουθεί το βράδυ η περιφορά

 του Επιταφίου, με τα Εγκώμια («Η ζωή εν τάφω», «αι γενεαί πάσαι», «άξιον εστί») προς τον σταυρωθέντα Ιησού, ένα από τα αριστουργήματα της βυζαντινής υμνολογίας.          Η Αποκαθήλωση έγινε με πρωτοβουλία του Ιωσήφ από την Αριμαθαία και του Νικόδημου, που ήταν σύμφωνα με τις διηγήσεις τον ευαγγελιστών Ιουδαίοι άρχοντες και κρυφοί μαθητές του Χριστού. Ο Ιωσήφ ζήτησε από τον Πιλάτο το σώμα του Ιησού για να το κηδέψει, ο οποίος  τους έδωσε την άδεια.  Στη συνέχεια  κατέβασαν το σώμα του Ιησού από το Σταυρό, το τύλιξαν με «σινδόνη καθαρά» και το απόθεσαν στο κενό μνημείο που διατηρούσε υπό την κατοχή του ο Ιωσήφ.Άλλα πρόσωπα που δεν αναφέρονται στα ευαγγέλια, αλλά περιλαμβάνονται συχνά σε απεικονίσεις της Αποκαθήλωσης είναι ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής, ο οποίος ορισμένες φορές εικονίζεται να στηρίζει τη θρηνούσα Παναγία, αλλά και η Μαρία η Μαγδαληνή. Στα Ευαγγέλια αναφέρεται ένας αδιευκρίνιστος αριθμός γυναικών που παρακολούθησαν τη Σταύρωση, στον οποίο περιλαμβάνονται οι Τρεις Μαρίες και η ΣαλώμηΣτην Ορθόδοξη Εκκλησία η σκηνή αυτή αποτελεί και το κεντρικό σημείο της εκκλησιαστικής «τελετής της Αποκαθήλωσης» που ανάγεται στον εσπερινό της Μεγάλης Παρασκευής και που τελείται το μεσημέρι της ίδιας ημέρας. Η στιγμή της Αποκαθήλωσης στην Εκκλησία (φωτογραφία αρχείου)Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ Ο Επιτάφιος στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό είναι λατρευτικό αντικείμενο που στην κανονική μορφή του αποτελείται από ένα μεγάλο, κεντημένο και συχνά με πλούσια διακόσμηση ύφασμα, το οποίο φέρει επάνω του μια εικόνα του νεκρού σώματος του Ιησού Χριστού, συχνά με απεικονίσεις της μητέρας του και άλλων μορφών, κατά την περιγραφή των Ευαγγελίων Ελληνικός επιτάφιος με χρυσό κέντημα, 1599, Μουσείο ΜπενάκηΣτον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου, που τελείται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, γίνεται σε κάθε ενορία η περιφορά του Επιταφίου εντός «προηυτρεπισμένου κουβουκλίου», όπου έχει εναποτεθεί κατά τον Εσπερινό της Αποκαθηλώσεως, που τελείται το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής. Συνεκδοχικά, και το ίδιο το κουβούκλιο με τον Επιτάφιο αποκαλείται «Επιτάφιος», ο ακριβής όμως λειτουργικός όρος αφορά μόνο το ύφασμα, το οποίο εντάσσεται στην κατηγορία των ιερών εικόνων. Ο όρθρος του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου είναι αφιερωμένος στην ταφή του Χριστού. Αρχικώς γινόταν τα μεσάνυκτα, αλλά πλέον τελείται την ίδια ώρα με τους όρθρους των Νυμφίων, δηλαδή αρχίζει γύρω στις 7 μ.μ. της Αγίας Παρασκευής.. Σε αυτόν θρηνητικά άσματα ψέλνονται ενώπιον του Επιταφίου, με χαρακτηριστικότερα τα «Ἐγκώμια», ενώ όλοι οι πιστοί κρατούν αναμμένα κεριά. Στην Ελλάδα, κατά την τρίτη και τελευταία στάσιν των «Εγκωμίων» ο ιερέας ραντίζει με ανθόνερο τον Επιτάφιο και τους πιστούς, συμβολίζοντας έτσι το άλειμμα του σώματος του Χριστού με αρώματα.Ακολουθεί η Μεγάλη Δοξολογία και αμέσως μετά γίνεται η περιφορά του Επιταφίου με τις καμπάνες του ναού να ηχούν πένθιμα, σε ανάμνηση της κηδείας του Χριστού.Κατά τη διάρκεια της περιφοράς ψέλνονται τα «Εγκώμια» και το Τρισάγιον, στη μελωδική μορφή που απαντάται στις νεκρώσιμες ακολουθίες. Οι πιστοί ακολουθούν κρατώντας αναμμένα κεριά. Όσοι δεν είναι σε θέση να λιτανεύσουν στέκονται συχνά στους εξώστες των σπιτιών τους ή στα πεζοδρόμια από όπου περνά η περιφορά, κρατώντας επίσης αναμμένα κεριά ή και θυμιατήρια, ενώ από τους εξώστες ραίνουν τον Επιτάφιο με ανθοπέταλα και ανθόνερο. H περιφορά του  επιταφίου στην κεντρική πλατεία της Κέρκυρας (Λιστόν) - (φωτογραφία αρχείου)Σε πολλά ελληνικά χωρία ο Επιτάφιος περιφέρεται και μέσα στο κοιμητήριο, ανάμεσα στους τάφους, ως υπενθύμιση της αιώνιας ζωής στους κεκοιμημένους. Στην δρα, ο Επιτάφιος της ενορίας Καμίνι περιφέρεται και μέσα στη θάλασσα, ως ειδική ευλογία για όσους έχουν χαθεί στη θάλασσα. Σε μεγαλύτερες πόλεις της πομπής προηγείται η μπάντα του δήμου παίζοντας πένθιμα εμβατήρια, ενώ αλλού συνοδεύεται από στρατιωτικά αποσπάσματα με τα όπλα τους σε θέση πένθους (με το στόμιο της κάννης προς το έδαφος) Στο τέλος της περιφοράς, ο Επιτάφιος επιστρέφει στο εσωτερικό του ναού.Πρόκειται για μια από τις πιο έντονες και φορτισμένες λατρευτικές στιγμές  της Ορθόδοξης Εκκλησίας.