Αφιέρωμα στο Άγιο Φως

15:50 23/4/2011 - Πηγή: To Tefteri

Οι χριστιανοί αναφέρουν την ύπαρξη μυστηριώδους φωτοχυσίας στον Τάφο του Ιησού και φλόγας που ανάβει θαυματουργικά ήδη από τον 1ο αι. μ.Χ. Για την ακρίβεια ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης (4ο αι. μ.Χ.), στο έργο του «Δεύτερος λόγος περί αναστάσεως», αναφέρει ότι οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης...

– τα ίδια τα ξημερώματα της ανάστασης– είδαν μέσα στον τάφο τα σάβανα του Ιησού, ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι (για το σκοτάδι βλ. κατά Ιωάννην, 20, 1), επειδή ο τάφος μέσα ήταν λουσμένος στο φως. Το ίδιο αναφέρει και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός τον

8ο αι. μ.Χ., μοναχός στη μονή του αγ. Σάββα, έξω από τα Ιεροσόλυμα, μεγάλος ποιητής και μουσικός. Κατά κάποιους μάλιστα, από αυτό εμπνεύστηκε το στίχο «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια», που βρίσκεται στην ακολουθία της νύχτας του Μ. Σαββάτου, ποίημα δικό του.

Άλλες πρώιμες μαρτυρίες για το Άγιο Φως

Το 2ο αι. μ.Χ., παρουσία του πατριάρχη Νάρκισσου, σημειώθηκε έλλειψη λαδιού και δε μπορούσαν να ανάψουν το καντήλι («λυχνάρι») για τη λειτουργία του Πάσχα. Ένας άντρας γέμισε το καντήλι νερό από την πηγή του Σιλωάμ. Το καντήλι άναψε θαυματουργικά με το νερό και παρέμενε αναμμένο, καθ’ όλη την διάρκεια της Πασχάλιας Λειτουργίας (Ευσέβιος, Ιστορία της Εκκλησίας, 4ος αι., Βιβλίο ΣΤ’, κεφ. 9, 1-3).

Ο Μέγας Θεοδόσιος (4ος αι.), κάποτε επισκέφθηκε κρυφά την Ιερουσαλήμ, και αμέσως μετά, όλα τα λυχνάρια των εικόνων άναψαν. «Το θαύμα αυτό εξέπληξε τον Πατριάρχη, αλλά άγγελος του αποκάλυψε πως αυτός που προσευχόταν δεν ήταν απλός άνθρωπος, αλλά ο άγιος βασιλέας Θεοδόσιος» (Επίσκοπος Πορφύριος Ουσπένσκυ, Το βιβλίο του είναι μου, Μέρος 3, S-Pb., 1896, σελ. 299-300).

Ο μοναχός Barnard τον 9ο αιώνα (865 μ.X.) μιλάει εκτενώς για το Άγιο Φως, όπως το ξέρουμε και σήμερα:

«Είναι περιττό να γράψω πολλά για τον τάφο αυτό, επειδή ο Bede λέει αρκετά γι’ αυτόν στην δική του Ιστορία (της Αγγλικής Εκκλησίας). Όμως αξίζει να αναφερθεί πως αυτό που συμβαίνει το Μεγάλο Σάββατο, την Παραμονή του Πάσχα. Το πρωί αρχίζει η λειτουργία μέσα στην εκκλησία αυτή. Μετά, όταν τελειώσει, μπαίνουν ψάλλοντας το «Κύριε Ελέησον» μέχρι να έρθει άγγελος και να ανάψει με φως τα κανδήλια που κρέμονται πάνω από τον τάφο. Ο Πατριάρχης μεταδίδει αυτό το Φως στους επισκόπους και τον υπόλοιπο λαό, και ο καθένας έχει φως, εκεί που στέκεται.» Mabilon. Acta Sancta. Τόμος. III. P. II. Σελ. 473.

Μαρτυρίες των Αράβων κατακτητών

Εκτενείς περιγραφές του θαύματος του αγίου Φωτός κάνουν και οι Άραβες συγγραφείς Ahmed ibn al-Kassa (θ. 936 μ.Χ.) στο έργο του Signs of Quibla («Σημεία του Κίμπλα»), Abu l-Abbas Ahmad (θ. 947 μ.Χ.), al-Biruni (1000 μ.Χ.) κ.ά., ενώ η Ιερουσαλήμ ήταν ακόμη στα χέρια των μουσουλμάνων Αράβων και οι χριστιανοί που ζούσαν εκεί ήταν Ορθόδοξοι. Φυσικά, ΠΡΙΝ από τις σταυροφορίες και την κυριαρχία των παπικών («ρωμαιοκαθολικών») σταυροφόρων στους Αγ. Τόπους (η α΄ σταυροφορία κηρύχτηκε τον 11ο αι., δηλ. το 1095 μ.Χ.).

Ο al-Biruni π.χ. γράφει: «