ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ: Μύθοι και πραγματικότητα

02:02 1/3/2012 - Πηγή: 24wro

Ποιες ήταν οι σχέσεις των κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου με την Ιβηρική...

Χερσόνησο την Εποχή του Χαλκού;

Έχουν βάση οι μύθοι που αναφέρονται στις θαλάσσιες περιπλανήσεις ηρώων μετά τον Τρωικό Πόλεμο, όπως ο νόστος του Τεύκρου, στον οποίον αποδίδεται η ίδρυση της ισπανικής πόλης Καρθαγένης, ενώ σύμφωνα με τον θρύλο οι άνδρες του έφτασαν μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού;

Σύμφωνα με τον δρα Ευάγγελο Νικολόπουλο, αρχαιολόγο της Β΄ΕΠΚΑ, που ερεύνησε τις σχέσεις των δύο περιοχών πριν από τον φοινικικό αποικισμό, την περίοδο από τα τέλη της 2ης έως

τις αρχές της 1ης χιλιετίας πΧ, η απάντηση είναι θετική, αλλά χωρίς απλουστεύσεις.

Αυτό φάνηκε και στην πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη που έδωσε για το θέμα στο αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων των Φίλων του ΕΑΜ, ομιλία που δεν επικεντρωνόταν μόνο σε ποικίλα αρχαιολογικά δεδομένα, αλλά και σε ασυνήθιστες προϊστορικές διαδρομές.

Μακριά από το «Κέντρο», δηλαδή το Αιγαίο και την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, αλλά και από την «Περιφέρεια», που όριζαν η Σικελία και η Σαρδηνία, υπήρχε το «Περιθώριο».

Έτσι τουλάχιστον χώριζε τον γνωστό κόσμο της 2ης χιλιετίας πΧ ο Άγγλος Άντριου Σέρατ (1946-2006), ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολόγους της γενιάς του.

«Ο διαχωρισμός αυτός, που στηρίζεται στη βάση ότι την Εποχή του Χαλκού και μέχρι τα τέλη της 2ης χιλιετίας πΧ οι θαλασσοπόροι της Ανατολικής Μεσογείου δεν είχαν φτάσει πέρα από τη Σαρδηνία, μπορεί να μετατοπιστεί δυτικότερα» πρότεινε ο κ. Νικολόπουλος, παραθέτοντας πληθώρα στοιχείων από έρευνες των τελευταίων ετών. Δεν γίνεται πλέον λόγος για μύθους, αλλά για πραγματικότητα.

Τριάντα όστρακα ημισφαιρικών κυπέλλων από ερυθρή μονόχρωμη κεραμική της χαλκολιθικής φάσης (μέσα 3ης χιλιετίας π.Χ.), που βρέθηκαν στον οικισμό Λες Μορέρες της επαρχίας Αλικάντε, στα νοτιοανατολικά παράλια της Ισπανίας, δεν έχουν κατασκευαστεί από πηλό της Ιβηρικής Χερσονήσου.

«Με πλησιέστερα παράλληλα δύο τύπους κυπέλλων από τη Μικρά Ασία και τη Σάμο, πρόκειται για τη μόνη αξιόπιστη περίπτωση πιθανής εισαγωγής από την Ανατολική Μεσόγειο κατά την 3η χιλιετία πΧ» ανέφερε ο ομιλητής, ξεκινώντας την «περιπλάνηση» από τα πιο πρώιμα χρόνια.

Σ’ αυτή την περίοδο ανήκουν και οι βραχογραφίες πλοίων από τη Μινόρκα, που παραπέμπουν σε πλοία της προ-δυναστικής Αιγύπτου της 4ης χιλιετίας, τα οποία εικονίζονται σε βραχογραφίες στην έρημο της Νουβίας.

Ή το graffito πλοίου, που βρέθηκε στα τοιχώματα του Ντολμέν ντε λας Αντέλας στη βόρεια Πορτογαλία και μοιάζει πολύ με εκείνα που έχουν χαραχθεί σε δύο πλακίδια, το ένα από την Άβυδο της Αιγύπτου (2960 πΧ) και το άλλο από τα Μάλια της Κρήτης (μεταξύ 1400 και 1350 πΧ).

Τα στοιχεία πληθαίνουν προς το β’ μισό της 2ης χιλιετίας πΧ και λίγο αργότερα, εποχή με τα περισσότερα και σημαντικότερα στοιχεία ανατολικής προέλευσης. Τέτοιο είναι το παράδειγμα των δύο μυκηναϊκών οστράκων (πιθανότα