Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
10:50 31/12/2012
- Πηγή: 24wro
Η 1η Ιανουαρίου, ως ξεκίνημα της νέα χρονιάς, επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το...
48 π.Χ., την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα και πήρε πολλά στοιχεία από τη Ρωμαϊκή γιορτή «Σατουρνάλια».
Επρόκειτο σημαντική γιορτή των Ρωμαίων, οι οποίοι τα ταύτιζαν με τα αρχαία Κρόνια, και εκτός από τις τυπικές θυσίες, περιλάμβανε δημόσια αργία, καθώς και διάφορα έθιμα, ανταλλαγή μικρών δώρων, ή υπαίθριες αγορές. Αυτή την περίοδο επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους.
Με την επίδραση της Ορθόδοξης
θρησκείας, η Πρωτοχρονιά έμεινε έως σήμερα σαν λαϊκή γιορτή για την οποία μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ερευνήτρια λαογραφίας και παράδοσης Μαίρη Παναγάκου. Γνωστά σε όλους τα κάλαντα της παραμονής, η βασιλόπιτα με το φλουρί, το σπάσιμο του ροδιού, η κρεμμύδα και οι κρεμασμένες κάλτσες στο τζάκι, που προσδοκούν να γεμίσουν με δώρα και γλυκά πρωτοχρονιάτικα.
Και λόγω της αρχής του νέου έτους, κυρίαρχος είναι ο ρόλος της τύχης, αλλά και των προλήψεων. Εκείνος που θα βρει στο κομμάτι του το φλουρί θα είναι ο τυχερός της χρονιάς. Δίνεται μεγάλη προσοχή στο ποιος θα κάνει ποδαρικό πρώτος στο σπίτι το πρωί της Πρωτοχρονιάς. Πολλοί είναι επίσης, εκείνοι, που δεν δίνουν τίποτε έξω από το σπίτι, αυτή την πρώτη μέρα του χρόνου, δεν ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων, ούτε καν ασθενειών.
Βασιλόπιτα - μια ιστορία
Προσφορά, στην πραγματικότητα, λατρείας προς το Θείο, είναι συνδεδεμένη με την εποχή που τρώγονται τα πολυσπόρια, από τα οποία θα προέλθει το ψωμί.
Η σημερινή βασιλόπιτα πήρε το όνομά της από τον Μέγα Βασίλειο και ο προφορικός θρύλος φέρει τον έπαρχο της Καισάρειας να είχε ζητήσει όλα τα χρυσαφικά των κατοίκων της, αφού από τους υψηλούς και άδικους φόρους δεν είχαν τίποτε άλλο να δώσουν πια. Ωστόσο, αν και συγκεντρώθηκαν, τα χρυσαφικά αυτά δεν έφτασαν ποτέ στα χέρια του έπαρχου και έτσι ο Άγιος Βασίλειος, γνωρίζοντας τις ανθρώπινες αδυναμίες και αφού ήταν αδύνατο να αποδοθούν δίκαια στους ιδιοκτήτες τους, έδωσε εντολή στους φουρνάρηδες της περιοχής να κατασκευάσουν μικρά πλακούντια-ψωμάκια και να μπει στο καθένα από ένα χρυσαφικό.
Κατά εντελώς θαυματουργό τρόπο πήρε ο καθένας το ψωμάκι του, που περιείχε το δικό του χρυσαφικό! Αυτό το χρυσαφικό μεταφράζεται στο φλουρί της βασιλόπιτας, ενώ η γιορτή του Αγίου Βασιλείου προς τιμή του Άγιου Βασίλη, που επέστρεψε τα δώρα στους πιστούς του.
Ανάλογα με την προσδοκία για το νέο έτος, ή την καλή σοδειά, γίνεται και ο στολισμός της βασιλόπιτας. Στα ορεινά χωριά της Ρούμελης βάζουν επάνω μάντρα με πρόβατα, άλλοι ελιά ή κληματσίδα ή ένα άχυρο.
Στα νησιά του Αιγαίου, τη βασιλόπιτα ή βασιλοκουλούρα την κυλούν από την είσοδο του σπιτιού ίσαμε το τζάκι. Αν κυλήσει αριστερά, φοβούνται πως θα είναι κακή η χρονιά τους, καλή αν πέσει δεξιά.
Στις ποιμενικές περιοχές, στα Άγραφα, με τις πολλές στάνες, φτιάχνουν τη βοϊδοκουλούρα και την περνούν στα κέρατα του βοδιού, δίνοντας κι από ένα κομμάτι στα άλλα ζώα για να είναι καλά στην επόμενη χρονιά. Συνηθίζεται να κόβεται το πρώτο κομμάτι στην Παναγιά, το δεύτερο στον Χριστό, και τα υπόλοιπα στο σπίτι, στην εργασία, στον νοικοκύρη και στα άλλα μέλη της οικογένειας.
Το σπάσιμο του ροδιού (έθιμο της Πελοποννήσου)
Το πρωί της πρώτης του χρόνου, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι για να το «λειτουργήσει». Επιστρέφοντας στο σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας -δεν επιτρέπεται να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του) και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.
Μπαίνοντας μέσα με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν τα σποράκια του παντού και ταυτόχρονα λέει «υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος και όσα σποράκια έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά».
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω γύρω κοιτάζουν αν τα σποράκια είναι τραγανά και κατακόκκινα. Όσο γερά και όμορφα είναι τα σποράκια, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.
Κουραμπιέδες
Οι βουτυρένιοι, όπως τους ονομάζουν στη Πάρο, είναι το κατ' εξοχήν πρωτοχρονιάτικο γλύκισμα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μοσχοβολούν βούτυρο και θρυμματίζονται στο στόμα.
Στη Σμύρνη τα μικρά αυτά χιονάτα μπισκότα τα ονόμαζαν «σεκέρ λουκούμ» και τα έφτιαχναν όλο τον χρόνο, τραγουδώντας:
Εγώ άνδρα μου στοχάσθηκα να κάνω κουλουράκια
Και δέκα οκάδες είκοσι σεκέρι μπουρεκάκια
Να δίνω τρία τέσσερα να πάρει η κάθε μία
και πέντε έξι ή επτά αν έχωσι παιδία!
Άλλοτε, έφτιαχναν τους κουραμπιέδες με βούτυρο γάλακτος και πριν τους πασπαλίσουν με άχνη τους βύθιζαν σε ανθόνερο. Όμως, το βούτυρο γάλακτος αντικαταστάθηκε πλέον με φρέσκο και το ανθόνερο με βανίλια. Στην Πελοπόννησο συνηθίζουν να τους ραντίζουν με ούζο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
48 π.Χ., την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα και πήρε πολλά στοιχεία από τη Ρωμαϊκή γιορτή «Σατουρνάλια».
Επρόκειτο σημαντική γιορτή των Ρωμαίων, οι οποίοι τα ταύτιζαν με τα αρχαία Κρόνια, και εκτός από τις τυπικές θυσίες, περιλάμβανε δημόσια αργία, καθώς και διάφορα έθιμα, ανταλλαγή μικρών δώρων, ή υπαίθριες αγορές. Αυτή την περίοδο επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους.
Με την επίδραση της Ορθόδοξης
Και λόγω της αρχής του νέου έτους, κυρίαρχος είναι ο ρόλος της τύχης, αλλά και των προλήψεων. Εκείνος που θα βρει στο κομμάτι του το φλουρί θα είναι ο τυχερός της χρονιάς. Δίνεται μεγάλη προσοχή στο ποιος θα κάνει ποδαρικό πρώτος στο σπίτι το πρωί της Πρωτοχρονιάς. Πολλοί είναι επίσης, εκείνοι, που δεν δίνουν τίποτε έξω από το σπίτι, αυτή την πρώτη μέρα του χρόνου, δεν ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων, ούτε καν ασθενειών.
Βασιλόπιτα - μια ιστορία
Προσφορά, στην πραγματικότητα, λατρείας προς το Θείο, είναι συνδεδεμένη με την εποχή που τρώγονται τα πολυσπόρια, από τα οποία θα προέλθει το ψωμί.
Η σημερινή βασιλόπιτα πήρε το όνομά της από τον Μέγα Βασίλειο και ο προφορικός θρύλος φέρει τον έπαρχο της Καισάρειας να είχε ζητήσει όλα τα χρυσαφικά των κατοίκων της, αφού από τους υψηλούς και άδικους φόρους δεν είχαν τίποτε άλλο να δώσουν πια. Ωστόσο, αν και συγκεντρώθηκαν, τα χρυσαφικά αυτά δεν έφτασαν ποτέ στα χέρια του έπαρχου και έτσι ο Άγιος Βασίλειος, γνωρίζοντας τις ανθρώπινες αδυναμίες και αφού ήταν αδύνατο να αποδοθούν δίκαια στους ιδιοκτήτες τους, έδωσε εντολή στους φουρνάρηδες της περιοχής να κατασκευάσουν μικρά πλακούντια-ψωμάκια και να μπει στο καθένα από ένα χρυσαφικό.
Κατά εντελώς θαυματουργό τρόπο πήρε ο καθένας το ψωμάκι του, που περιείχε το δικό του χρυσαφικό! Αυτό το χρυσαφικό μεταφράζεται στο φλουρί της βασιλόπιτας, ενώ η γιορτή του Αγίου Βασιλείου προς τιμή του Άγιου Βασίλη, που επέστρεψε τα δώρα στους πιστούς του.
Ανάλογα με την προσδοκία για το νέο έτος, ή την καλή σοδειά, γίνεται και ο στολισμός της βασιλόπιτας. Στα ορεινά χωριά της Ρούμελης βάζουν επάνω μάντρα με πρόβατα, άλλοι ελιά ή κληματσίδα ή ένα άχυρο.
Στα νησιά του Αιγαίου, τη βασιλόπιτα ή βασιλοκουλούρα την κυλούν από την είσοδο του σπιτιού ίσαμε το τζάκι. Αν κυλήσει αριστερά, φοβούνται πως θα είναι κακή η χρονιά τους, καλή αν πέσει δεξιά.
Στις ποιμενικές περιοχές, στα Άγραφα, με τις πολλές στάνες, φτιάχνουν τη βοϊδοκουλούρα και την περνούν στα κέρατα του βοδιού, δίνοντας κι από ένα κομμάτι στα άλλα ζώα για να είναι καλά στην επόμενη χρονιά. Συνηθίζεται να κόβεται το πρώτο κομμάτι στην Παναγιά, το δεύτερο στον Χριστό, και τα υπόλοιπα στο σπίτι, στην εργασία, στον νοικοκύρη και στα άλλα μέλη της οικογένειας.
Το σπάσιμο του ροδιού (έθιμο της Πελοποννήσου)
Το πρωί της πρώτης του χρόνου, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι για να το «λειτουργήσει». Επιστρέφοντας στο σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας -δεν επιτρέπεται να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του) και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.
Μπαίνοντας μέσα με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν τα σποράκια του παντού και ταυτόχρονα λέει «υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος και όσα σποράκια έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά».
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω γύρω κοιτάζουν αν τα σποράκια είναι τραγανά και κατακόκκινα. Όσο γερά και όμορφα είναι τα σποράκια, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.
Κουραμπιέδες
Οι βουτυρένιοι, όπως τους ονομάζουν στη Πάρο, είναι το κατ' εξοχήν πρωτοχρονιάτικο γλύκισμα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μοσχοβολούν βούτυρο και θρυμματίζονται στο στόμα.
Στη Σμύρνη τα μικρά αυτά χιονάτα μπισκότα τα ονόμαζαν «σεκέρ λουκούμ» και τα έφτιαχναν όλο τον χρόνο, τραγουδώντας:
Εγώ άνδρα μου στοχάσθηκα να κάνω κουλουράκια
Και δέκα οκάδες είκοσι σεκέρι μπουρεκάκια
Να δίνω τρία τέσσερα να πάρει η κάθε μία
και πέντε έξι ή επτά αν έχωσι παιδία!
Άλλοτε, έφτιαχναν τους κουραμπιέδες με βούτυρο γάλακτος και πριν τους πασπαλίσουν με άχνη τους βύθιζαν σε ανθόνερο. Όμως, το βούτυρο γάλακτος αντικαταστάθηκε πλέον με φρέσκο και το ανθόνερο με βανίλια. Στην Πελοπόννησο συνηθίζουν να τους ραντίζουν με ούζο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Keywords
Πρωτοχρονιά, εθιμα, νέα, απε-μπε, ελλαδα, κουραμπιεδες, Παραμονή Πρωτοχρονιάς, Καλή Χρονιά, προσφορες, γιορτη σημερα, καλαντα, βασιλοπιτα, γλυκα, δωρα, εργασια, ζωα, θρυλος, μεγα, με το δεξι, νησια, ονοματα, παιχνιδια, ρωμη, σημερινη, σμυρνη, ψωμι, ψωμακια, απε, απε-μπε, αρχαια, αχυρο, βανιλια, γινεται, δευτερο, δυναμη, ευτυχια, εκκλησια, ελια, εξι, εποχη, επτα, ετος, ζωων, εικοσι, θειο, μπισκοτα, νερο, μπε, ξεκινημα, ουζο, οικογενεια, ονομα, παιδια, προβατα, πρωι, ροδι, σοδεια, σπιτι, στομα, τιμη, τυχερα παιχνιδια, τρια, χερι, χρονος, χαρα, ομορφα, αδυνατο, αγορες, γιορτη, κομματι, τυχερος, χερια
Τυχαία Θέματα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Blogs
- ΗΛΙΑΣ ΒΡΕΤΤΟΣ «Σάρωσε» στο «Dancing with the stars»
- Τις αρπαξε παλι απο τον βοριδη...
- Τα εγκλήματα που συγκλόνισαν την Ελλάδα το 2012
- Ηγουμενίτσα: Συλλήψεις για ναρκωτικά
- Μπάτε σκύλοι αλέστε … Έκλεψαν τα e-mails 2.000.000 ανυποψίαστων πολιτών και τα πουλούσαν σε εταιρίες !
- Κ. Δανδουλάκη: "Μετανιώνω που έγινα επιχειρηματίας. Κάνω τριάντα δουλειές για να πληρώνω τα χρέη!"
- "Δεν θα πάω μόνος μου στη φυλακή!" δηλώνει ο Παπακων/νου! Ο Τρόμος πάνω απ' τη πόλη!
- Ο ηθοποιός Μάρκος Λεζές "θυμάται..." στο peoplenews.gr
- Βρήκαν κλεμμένα χρυσαφικά αξίας 300.000 ευρώ
- «Zero Dark Thirty»: η ταινία για τον Οσάμα μπιν Λάντεν που διχάζει
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις 24wro
- Το Facebook στην κορυφή των αναζητήσεων της Wikipedia
- Τους... πάγωσε η κρίση - 8 στους 10 δεν έβαλαν πετρέλαιο
- Ποιοι γνωρίζουν την αλήθεια για τη Λίστα Λαγκάρντ
- ΔΕΙΤΕ: Αυτή είναι η νέα φωτογραφία της Αθήνας που συγκινεί
- Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
- Ο Διώτης, ο Χρυσοχοΐδης, ο Βενιζελος, ο Σαμαράς και τα μυστήρια...
- Πιστωτικές κάρτες κατά της φοροδιαφυγής
- Ως τις 18:00 ανοιχτά τα καταστήματα της Αθήνας
- Επτάχρονο αγγελούδι έχασε τη ζωή του σε τροχαίο
- Στο νοσοκομείο με θρόμβο η Χίλαρι
- Τελευταία Νέα 24wro
- Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
- Το Facebook στην κορυφή των αναζητήσεων της Wikipedia
- Ποιοι γνωρίζουν την αλήθεια για τη Λίστα Λαγκάρντ
- Ως τις 18:00 ανοιχτά τα καταστήματα της Αθήνας
- Βροχερός για τρίτη μέρα ο καιρός
- Πιστωτικές κάρτες κατά της φοροδιαφυγής
- Τους... πάγωσε η κρίση - 8 στους 10 δεν έβαλαν πετρέλαιο
- Στο νοσοκομείο με θρόμβο η Χίλαρι
- ΗΠΑ:Συντριβή λεωφορείου με εννέα νεκρούς και δεκάδες τραυματίες
- Πού θα υποδεχτεί φέτος η Αθήνα τη νέα χρονιά
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Blogs
- Έγκυος η Kim Kardashian
- Θανάσιμος τραυματισμός 7χρονου
- «Δεν πληρώνω χωρίς απόδειξη» από τις 12 Ιανουαρίου
- Στο τραπέζι απαλλαγή των ΜμΕ από ΦΠΑ
- Κουκουλοφόροι εισέβαλαν σε σπίτι αλλοδαπών στον Ωρωπό
- Σκέψεις ΣΥΡΙΖΑ για αυτόνομη πρόταση σύστασης προκαταρκτικής για τη λίστα Λαγκάρντ...
- Χρυσο προσφερει η αλ καϊντα σε οποιον σκοτωσει τον αμερικανο πρεσβη στην υεμενη!
- Tατσόπουλος σε ΠΑΣΟΚ για Παπακωνσταντίνου: Ουαί, Γραμματείς και Φαρισαίοι..
- Πέθανε σε ηλικία 103 ετών η Ιταλίδα βραβευμένη με Νόμπελ Ιατρικής Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι
- Το ωράριο των καταστημάτων σήμερα