Ο Γιώργος σε ρόλο "κουτσής πάπιας"

19:52 24/1/2012 - Πηγή: i-Reporter

Του Νίκου Κοτζιά

Η περίπτωση του Γιώργου Παπανδρέου αποδίδεται επιστημονικά μόνο με τον όρο «κουτσή πάπια». Ο εν λόγω όρος αναφέρεται στους τελευταίους μήνες της δεύτερης θητείας ενός προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Τότε, δηλαδή, όταν όλοι γνωρίζουν πως αποχωρεί αναγκαστικά, λόγω των προβλέψεων του Συντάγματος. Όταν δεν είναι πλέον σε θέση να κινητοποιήσει επαρκείς δυνάμεις προκειμένου να αντιμετωπίσει την αποστασιοποίηση

των κομματικών φίλων και αντιπάλων του από αυτόν. Η ίδια η ιστορία των ΗΠΑ έχει καταδείξει ότι όταν λήγει η δεύτερη θητεία ενός προέδρου, τότε ακόμα και οι υποψήφιοι που προέρχονται από το δικό του κόμμα, εάν επιθυμούν να έχουν περιθώρια επιτυχίας, λαμβάνουν αποστάσεις από τις αδύναμες και αρνητικές πλευρές της θητείας του.

Τις τελευταίες δεκαετίες, ο όρος «κουτσή πάπια» –ίσως καλύτερα, σε ελεύθερη απόδοση, «λαβωμένη πάπια»– χρησιμοποιήθηκε και για πρωθυπουργούς που βρίσκονταν στο τέλος της θητείας τους, ιδιαίτερα εάν είχαν ανοίξει τη διαδικασία διαδοχής τους. Σε αυτή την περίπτωση οι υπουργοί και τα κομματικά στελέχη, γνωρίζοντας ότι πλέον ο αρχηγός τους βαδίζει προς το αμετάκλητο τέλος του, προσφεύγουν στις αγκάλες των πιθανών διαδόχων του. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Μπλερ που ανακοίνωσε ότι ένα χρόνο μετά θα παραιτούνταν, ορίζοντας ως διάδοχό του τον Γκόρντον, υπουργό Οικονομικών. Σε λιγότερο από τρεις μήνες βρέθηκε χωρίς συμμάχους και στηρίγματα, αναγκαζόμενος, έτσι, να παραιτηθεί πολύ νωρίτερα.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά, βάσει των οποίων η σύγχρονη πολιτική επιστήμη θα τον χαρακτήριζε «κουτσή πάπια». Αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του πρωθυπουργού χωρίς να έχει χάσει εκλογές, έχοντας, όμως, συντριβεί ο ίδιος όσο και οι επιλογές του πολιτικά, κοινωνικά, ηθικά. Είναι, κατά προέκταση, λογικό οι υπουργοί των κυβερνήσεων και οι πλέον αμοραλιστές εκ των στενών συνεργατών του να αναζητήσουν αλλού στέγη και, ταυτόχρονα, να λάβουν αποστάσεις από την πολιτική που εξασκήθηκε τα δύο τελευταία χρόνια. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλοι όσοι θέλουν να διαδεχτούν τον Γιώργο Παπανδρέου είναι ότι έχουν συναινέσει και στηρίξει, συχνά με σφοδρότητα, την πολιτική του. Εξάλλου, έχουν ενώπιόν τους το επόμενο Μνημόνιο και την επόμενη προδοτική δανειακή σύμβαση. Από αυτή τη σκοπιά, μόνο άτομα που δεν είχαν εμπλακεί στα Υπουργικά Συμβούλια θα μπορούσε να εμφανιστούν ως εναλλακτικές λύσεις. Όλοι οι υπόλοιποι είναι απλά εκπρόσωποι διαφορετικών «κλειστών» μηχανισμών και συμφερόντων.

Στο βιβλίο μου Η πολιτική σωτηρίας ενάντια στην τρόικα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη, αναλύω τους λόγους για τους οποίους χαρακτηρίζω τους προερχόμενους από το ΠΑΣΟΚ υπουργούς των κυβερνήσεων του Γιώργου Παπανδρέου και του Λουκά Παπαδήμου σαν φεουδάρχες υπουργούς. Πρόκειται για υπουργούς οι οποίοι έχουν υπηρετήσει, όπως αποδεικνύω στο βιβλίο μου, τις πιο διαφορετικές πολιτικές και τα πιο άσχετα μεταξύ τους χαρτοφυλάκια, χωρίς κανένα όραμα και σχέδιο. Ανειδί