«Περί Έθνους και ελληνικής συνέχειας»

21:00 18/4/2011 - Πηγή: i-Reporter

Το ελληνικό έθνος γεννήθηκε με την Επανάσταση του 1821 ή το έθνος αποτελεί συνέχεια του αρχαίου ελληνικού ανθρωπισμού; Σε αυτό το ερώτημα απαντά με ένα μικρό δοκίμιο, που κυκλοφορεί σε βιβλιαράκι 146 σελίδων από τις εκδόσεις Ιανός, ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και πρώην πρύτανης Γιώργος Κοντογιώργης. Τίτλος του: «Περί έθνους και ελληνικής συνέχειας».

Η εργασία αυτή αποτελεί διεισδυτική απάντηση στους θεωρητικούς του νεωτερικού δόγματος ότι δεν υπήρξε ελληνικό έθνος πριν από τη γέννηση του νεότερου έθνους κράτους και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ελληνική εθνική

συνέχεια. Στη… "μητροκτόνο" αυτή διάθεση όσων βλέπουν, ως συνεπακόλουθο της παραπάνω θέσης, ταύτιση της προόδου και της δημοκρατίας με την Εσπερία, αντιτίθεται ο καθηγητής με μια σειρά από συλλογισμούς, σκέψεις, επιχειρήματα και ιστορικά τεκμήρια.

Ο συγγραφέας παραθέτει τα αξιωματικά επιχειρήματα της νεωτερικής σχολής, η οποία αποφαίνεται δογματικά ότι: Τα έθνη που ισχυρίζονται ότι προϋπήρξαν του κράτους -έθνους, έχουν ψευδή αντίληψη του ιστορικού παρελθόντος του, οδηγούμενα στον εθνικισμό. Άρα το έθνος δεν θεωρείται αυτοφυές γνώρισμα της κοινωνίας αλλά ένα… "εμφύτευμα" που εγκατέστησε το κράτος στο μυαλό της κοινωνίας.

Όχι, απαντάει ο Γιώργος Κοντογιώργης: το έθνος δεν επινοήθηκε από το κράτος, αλλά εκκολάφθηκε στο περιβάλλον της αναγεννώμενης Ευρώπης, η οποία τροφοδοτήθηκε από τον ανθρωποκεντρική αντίληψη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Ανθρωποκεντρική αντίληψη με την έννοια ότι βασίζεται πάνω στην ελευθερία, εν αντιθέσει με το Δυτικό σύστημα που εδραιώθηκε πάνω στο δεσποτισμό. Ο ελληνικός κόσμος, συνεχίζει, υπήρξε σε όλη την διάρκεια της ιστορικής του διαδρομής, από την ύστερη μυκηναϊκή έως τον 20o αιώνα, ανθρωποκεντρικός.

Αν ο ελληνικός κόσμος είχε περιέλθει στη φεουδαρχία- δεσποτεία θα είχε απολέσει το ανθρωποκεντρισμό, όπως συνέβη με τη Ρώμη, η οποία αλώθηκε από τη γερμανική βαρβαρότητα. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη με το Βυζάντιο, που συνέχισε τον ελληνικό ανθρωπισμό. Χαρακτηριστική είναι η φράση της Άννας της Κομνηνής (11ος αιώνας μ.Χ.), η οποία αναφέρεται στον «αγράμματον Έλληνα ορθώς ελληνίζοντα».

Η γλώσσα αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο για τον προσδιορισμό του έθνους; Όχι, απαντάει ο Γιώργος Κοντογιώργης. Η γλώσσα αποτελεί ουσιώδη, αλλά όχι αναγκαία προϋπόθεση. Λειτούργησε όμως ευρέως ως όχημα για την ταξινόμηση πληθυσμιακών ομάδων στην ελληνική ταυτότητα. Το άλλο στοιχείο ταύτισης είναι η ελληνική εκδοχή του χριστιανισμού με το ελληνικό περιεχόμενο του βίου. Όσον αφορά το στοιχείο της καταγωγής, ο καθηγητής δεν επικαλείται τη "ροή του αίματος", αλλά την πολιτιστική ομοιότητα και την συνείδηση καταγωγής.

Όμως, ο καθηγητής, αρνούμενος διαλεκτικά την νεωτερική αντίληψη, υπερβαίνει και την "ιδεαλίζουσα", όπως την χαρακτηρίζει, σχολή σκέψης, που προβάλει την αδιάπτωτη συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα δίκην ιδεώδους η πεπρωμένου.

Πρόκειται για ένα εγκό