Συλλογή σχολικών βιβλίων του 19ου αιώνα

11:55 5/5/2011 - Πηγή: i-Reporter

Ποια μαθήματα διδάσκονταν οι πρόγονοί μας στο σχολείο; Τι βιβλία είχαν; Έγραφαν κι αυτοί πάνω τους, όπως εμείς; Στα παραπάνω ερωτήματα καλείται να δώσει απάντηση η έκθεση σχολικών βιβλίων, με τίτλο "Σχολικά βιβλία του 19ου αιώνα", που παρουσιάζει το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), στο περίπτερο 13 της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης

(ΔΕΘ), στο πλαίσιο της 8ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν 50 σχολικά βιβλία του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού από τη συλλογή του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών. Η συλλογή θεωρείται από τις πλουσιότερες στο είδος της. Απαρτίζεται από 120 σχολικά βιβλία του 19ου αιώνα, ορισμένα από τα οποία είναι εξαιρετικά σπάνια. Τα περισσότερα απ' αυτά είναι διδακτικά βιβλία, ενώ μόλις τρία- τέσσερα αφορούν μεθόδους εκμάθησης ξένων γλωσσών για το γενικό πληθυσμό. Η συλλογή συμπληρώνεται από εκατοντάδες νεότερα σχολικά εγχειρίδια, που χρονολογούνται από τα μέσα του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα.

Τα βιβλία προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, καθώς και από δωρεές στο Ίδρυμα (η σημαντικότερη απ' αυτές ήταν του θεολόγου Αμίλκα Αλιβιζάτου).

Η θεματολογία τους καλύπτει τα περισσότερα μαθήματα που διδάσκονταν εκείνη την εποχή στα δημοτικά, γυμνάσια και παρθεναγωγεία της χώρας: αρχαία και νέα ελληνικά, μαθηματικά, φυσική, ανθρωπολογία, φυσική ιστορία, γεωγραφία, θρησκευτικά, χρηστομάθεια, μετρική και ξένες γλώσσες.

Τα βιβλία αυτά εκδίδονταν κυρίως στην Αθήνα, αλλά και ορισμένες φορές στην Κωνσταντινούπολη και την Ερμούπολη της Σύρου.

Πολλά από τα βιβλία αυτά είναι ιδιαίτερα σπάνια. Σ' αυτά συγκαταλέγονται οι "Ασκήσεις ορθογραφικαί, ήτοι εφαρμογή των κυριοτέρων κανόνων της ορθογραφίας επί φράσεων της αρχαίας και της καθιερωμένης γλώσσης", του Ι. Καρακατσάνη, που χρονολογείται το 1888, η "Ελληνική χρηστομάθεια, προς χρήσιν των εν τοις παρθεναγωγείοις μαθητριών, μετά σημειώσεων", του Γεώργιου Α. Παπαβασιλείου (1889) και η "Θεωρητική αριθμητική, προς χρήσιν των μαθητών γυμνασίων" του Χ. Βάφα, έκδοση του 1868.

Στα ενδιαφέροντα βιβλία της συλλογής, που θα παρουσιαστούν και στην έκθεση, συγκαταλέγεται, εξάλλου, η έκδοση "Κρινολούλουδα" των Αρσινόης Ταμπακοπούλου και Θεώνης Δρακοπούλου, που απευθυνόταν στα παιδιά Β' Δημοτικού των μουσουλμανικών σχολείων και χρονολογείται το 1939.

Επίσης, η "Οθωμανική καλλιγραφία" του Πρόδρομου Αναστασιάδη, που εκδόθηκε το 1898 και είναι τυπωμένη από το τέλος προς την αρχή.

Στη "Γεωγραφία" του Θεόδωρου Αποστολόπουλου του 1890 για τους μαθητές Δημοτικού, ο συγγραφέας υπογραμμίζει τη δέσμευσή του ότι "η διδασκαλία της Γεωγραφίας εν τω δημοτικώ σχολείω δεν πρέπει να περιορισθή εις την Ελλάδα μόνον αλλά δέον να επεκταθεί ειδικώτερον μεν επί όλης της Ελληνικής Χερσονήσου, γενικώτερον δε επί της Ευρώπης και έτι γενικώτερον επί των άλλων ηπείρων".

Επίσης, ενδι