Brexit: Ποιος θα κάνει κουμάντο;

14:58 2/7/2017 - Πηγή: Sigma Live

Αγκαλιά με τη συμφωνία για παροχή στήριξης στην κυβέρνηση μειοψηφίας της Τερέζα Μέι βρίσκεται πλέον το Συντηρητικό Κόμμα, μετά από ένα μπαράζ διαπραγματεύσεων.

Το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα Βόρειας Ιρλανδίας (DUP), άγνωστο μέχρι σήμερα στην πολιτική σκακιέρα, έχοντας εξασφαλίσει δέκα έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων στις πρόσφατες βρετανικές εκλογές, στήριξε τελικά την κυβέρνηση. Όπως ανακοινώθηκε, το DUP δεν θα συμμετέχει σε κυβέρνηση συνασπισμού, συμφώνησε

όμως σε στήριξη «εμπιστοσύνης και παροχής», κάτι που μεταφράζεται σε ψήφο σε ψηφοφορίες που συνιστούν τεστ εμπιστοσύνης στο Κοινοβούλιο. Όπως γράφει το BBC, το βορειοϊρλανδικό κόμμα θα στηρίξει την κυβέρνηση σε ψηφοφορίες - κλειδιά, σε θέματα όπως αυτά που ανέγνωσε την περασμένη εβδομάδα η Βασίλισσα Ελισάβετ, προϋπολογισμού και Brexit.

Η συμφωνία ανάμεσα στα δύο κόμματα «κλείδωσε» σε συνάντηση στην Ντάουνινγκ Στριτ ανάμεσα σε δύο ισχυρές κυρίες, την Πρωθυπουργό Μέι και την ηγέτιδα του DUP, Αρλίν Φόστερ. Σε δήλωσή της η Μέι έκανε λόγο για «πολύ, πολύ καλή συμφωνία» και η Φόστερ για συμφωνία υπέρ της εθνικής σταθερότητας.

Δισεκατομμύρια ευχαριστώ!

Τίποτα δεν δίνεται χωρίς αντάλλαγμα στην πολιτική, εξ ου και το γεγονός ότι διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως το DUP εξασφάλισε μέσα από αυτήν τη συμφωνία υποστήριξη της κυβέρνησης για πρόσθετη χρηματοδότηση σε ό,τι αφορά δημόσιες υπηρεσίες στη Βόρεια Ιρλανδία. Τα χαμόγελα Μέι-Φόστερ, που απαθανάτισε ο φακός, καθώς και οι ψίθυροι για οικονομικά ανταλλάγματα, βρέθηκαν, μάλιστα, στα πρωτοσέλιδα των βρετανικών ταμπλόιντ αυτήν την εβδομάδα, με ένα εξ αυτών να κυκλοφορεί με τον έξυπνο τίτλο «δισεκατομμύρια ευχαριστώ», σαφώς εμπνευσμένο από τη γνωστή φράση «χίλια ευχαριστώ».

Βέβαια, η συμφωνία αυτή δεν έφερε μόνο χαμόγελα αλλά και παράπονα, ιδιαίτερα από παλαιότερα στελέχη των Συντηρητικών, τα οποία και την χαρακτήρισαν «τοξική», υπενθυμίζοντας τις υπερσυντηρητικές κοινωνικές θέσεις του ιρλανδικού κόμματος. Αντιδράσεις -όπως ήταν λογικό- προκλήθηκαν και από τα υπόλοιπα κόμματα, τα οποία με τη σειρά τους μιλούν για προχειρότητα και απερισκεψία. Την ίδια ώρα, ο Συντηρητικός πρώην Πρωθυπουργός σερ Τζον Μέιτζορ προειδοποίησε για τυχόν συνέπειες της συμφωνίας στην προσπάθεια συνέχισης εφαρμογής της ειρηνευτικής συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής στη Βόρεια Ιρλανδία.

Αναβολή για το σκωτσέζικο δημοψήφισμα

Ό,τι κι αν λέει ο σερ Μέιτζορ, η Μέι συνεχίζει κανονικά την πορεία της για αυτοδυναμία και τα πράματα φαίνεται προς το παρόν να βαίνουν καλά γι’ αυτήν, αφού και το θέμα της Σκοτίας έχει -προσωρινά- κλείσει. Το SNP ανέβαλε το δεύτερο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στη Σκοτία για την περίοδο μετά την οριστικοποίηση των όρων του Brexit. Όπως είπε η Πρωθυπουργός της Σκοτίας, Νίκολα Στέρτζον, μετά τις βουλευτικές εκλογές της 8ης Ιουνίου συνομίλησε με πολίτες και φορείς στη Σκοτία και έλαβε το μήνυμα ότι η πλειοψηφία θέλει πριν από την πιθανή διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας να έχει προκύψει μεγαλύτερη σαφήνεια γύρω από το Brexit και τις συνέπειές του. Ο ξένος Τύπος γράφει πως η υπαναχώρησή της οφείλεται στο αποτέλεσμα των εκλογών για τη σύνθεση της νέας Βουλής των Κοινοτήτων. Κι αυτό γιατί το SNP αναδείχθηκε ξανά το μεγαλύτερο κόμμα στη Σκοτία, αλλά έχασε 21 έδρες και περίπου μισό εκατομμύριο ψηφοφόρους, που στήριξαν τα υπόλοιπα κόμματα τα οποία τάσσονται κατά της απόσχισης της Σκοτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Λίγο πριν απ’ το παζάρι

Οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά το Brexit ήταν ραγδαίες τις τελευταίες ημέρες, με την Τερέζα Μέι να προχωρεί σε παρουσίαση των τρόπων εξασφάλισης των δικαιωμάτων των πολιτών της Ε.Ε. στη Βρετανία. Σύμφωνα με την αναλυτική πρόταση προς την Ε.Ε., που παρουσίασε στη Βουλή των Κοινοτήτων:

- Η βρετανική κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να χορηγήσει το δικαίωμα μόνιμης διαμονής για τη μετα-Brexit εποχή στους Ευρωπαίους πολίτες που ζουν ήδη στη χώρα, κάτι που θα γίνει μέσω απόκτησης του καθεστώτος του «εγκατεστημένου» κατοίκου.

- Σύμφωνα με τους όρους της βρετανικής πρότασης, θα οριστεί αρχικά καταληκτική ημερομηνία, πριν από την οποία θα πρέπει να έχουν εγκατασταθεί στη Βρετανία οι Ευρωπαίοι πολίτες για να έχουν εγγυημένα τα δικαιώματά τους. Η ημερομηνία θα καθοριστεί κατόπιν συζήτησης με την Ε.Ε. και θα είναι μεταξύ της 29ης Μαρτίου 2017, όταν δηλαδή η κυβέρνηση ενεργοποίησε το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβώνας, και της ημέρας υλοποίησης του Brexit, δηλαδή θεωρητικά της 29ης Μαρτίου 2019.

- Όσοι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν κλείσει πέντε χρόνια διαμονής στη Βρετανία πριν από την καταληκτική ημερομηνία, θα έχουν αυτόματα το δικαίωμα μόνιμης διαμονής. Θα απαιτηθεί, ωστόσο, αίτησή τους στην αρμόδια υπηρεσία, με την κυβέρνηση να υπόσχεται ότι η διαδικασία της αίτησης αυτής θα είναι πολύ πιο απλοποιημένη και ομαλή από την ισχύουσα διαδικασία απόκτησης άδειας μόνιμης παραμονής.

- Όσοι θα έχουν εγκατασταθεί πριν από την καταληκτική ημερομηνία, χωρίς όμως να έχουν κλείσει πέντε χρόνια διαμονής στη χώρα, θα μπορούν χωρίς άλλες προϋποθέσεις να κάνουν αίτηση για «προσωρινή διαμονή» μέχρι να κλείσουν πενταετία, οπότε και θα έχουν το δικαίωμα να χαρακτηριστούν «εγκατεστημένοι» κάτοικοι και να αποκτήσουν πλήρη δικαιώματα.

- Όσοι Ευρωπαίοι μεταβούν για να ζήσουν στη Βρετανία μετά την καταληκτική ημερομηνία, έστω και αν η χώρα δεν έχει βγει ακόμα από την Ε.Ε., δεν θα μπορούν να περιμένουν πως το δικαίωμα διαμονής τους θα είναι εγγυημένο. Στη δική τους περίπτωση θα δοθεί μια περίοδος χάριτος, πιθανότατα δύο ετών, ώστε να διευθετήσουν το καθεστώς τους. Σε περίπτωση που δε συντρέχουν συνθήκες παράτασης της διαμονής τους στη Βρετανία μετά την περίοδο χάριτος (π.χ. άδεια εργασίας, σπουδές), τότε δεν θα έχουν δικαίωμα παραμονής και θα πρέπει να φύγουν.

- Για όσους επιθυμήσουν να πάνε για να ζήσουν στη Βρετανία μετά το Brexit, θα ισχύουν οι κανόνες του όποιου μεταναστευτικού συστήματος αποφασίσει να εφαρμόσει μελλοντικά η κυβέρνηση.

Ενεργός ο ρόλος της Λευκωσίας στην απόφαση των «27»

Στο μεταξύ, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθεί η Κυπριακή Δημοκρατία τις εξελίξεις στη Βρετανία. Σύμφωνα με πηγή του Υπουργείου Εξωτερικών, που μίλησε αποκλειστικά στη «Σημερινή», στη διαμόρφωση της θέσης των «27», η Κύπρος ήταν από τις χώρες που προσπάθησε για την όσο μεγαλύτερη προστασία των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων. Η προσπάθεια αυτή, που συνδέεται άρρηκτα με τη μεγάλη παρουσία Κυπρίων στη Βρετανία αλλά και Βρετανών στο νησί μας, επικεντρώνεται στη διαμόρφωση μιας θέσης που να προστατεύσει όσο περισσότερο γίνεται τους Ευρωπαίους πολίτες. Σκοπός της Λευκωσίας, μέσα από τις διαπραγματεύσεις του Brexit, είναι η Ε.Ε. να έχει τη δικαιοδοσία για τους εν λόγω πολίτες.

ΥΠΕΞ: Διελκυστίνδα το ζήτημα δικαιοδοσίας

Πράγματι, το μεγάλο αγκάθι στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε. για το θέμα των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων κατοίκων είναι το όργανο που θα έχει τη δικαιοδοσία εξέτασης προσφυγών. Η βρετανική πλευρά κάνει λόγο για κατοχύρωση των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων στο βρετανικό Δίκαιο, μη αποδεχόμενη τον εποπτικό ρόλο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, όπως απαιτεί η Ε.Ε. Μάλιστα, οι διπλωματικές πηγές που μίλησαν στην εφημερίδα μας αναφέρουν πως οι Βρετανοί αφήνουν να νοηθεί ότι θα υπάρχει ένα διαφορετικό δικαστήριο, ένα άλλο νομικό όργανο, σενάριο για το οποίο αν προχωρήσει αναμένεται να υπάρξει σκληρή διαπραγμάτευση. Πάντως, το Υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζει το ζήτημα της δικαιοδοσίας των προσφυγών «διελκυστίνδα των διαπραγματεύσεων», δείχνοντας έτσι τη διάσταση που αναμένεται να πάρει το ζήτημα αυτό το επόμενο διάστημα.

Ε.Ε. και Βρετανία έχουν κοινή αντίληψη σε κάποια σημεία, αλλά ανησυχεί το γεγονός πως η προστασία που προσφέρει η Μέι στους Ευρωπαίους είναι μικρή. Οι Άγγλοι μιλούν για προσφορά, αλλά στη ουσία αποτελεί τη διαπραγμάτευσή της, σχολιάζει στην εφημερίδα μας η πηγή του Υπουργείου, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «όλα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης». Σύμφωνα με τη Λευκωσία, η Τερέζα Μέι με τη θέση που κατέθεσε διαβεβαιώνει ότι δεν θα αναγκαστεί να φύγει Ευρωπαίος ο οποίος εργάζεται στη Βρετανία είτε λιγότερο είτε περισσότερο από πέντε χρόνια. «Μπορεί ωστόσο να υπάρχουν διαφορετικές διαδικασίες για τον καθένα από αυτές» (σ.σ. για όσους δουλεύουν πάνω ή κάτω από πέντε χρόνια), διευκρινίζεται στη «Σ».

Καθησυχαστικοί για τους Κυπρίους που εργάζονται στη χώρα

Την ίδια ώρα, το Υπουργείο Εξωτερικών εμφανίζεται καθησυχαστικό απέναντι στην αγωνία που βιώνουν Κύπριοι που εργάζονται στη Βρετανία, καθώς το ζήτημα αναμένεται να λυθεί μέσα από τις διαπραγματεύσεις. Σε ερώτησή μας για τον χρονικό ορίζοντα των διαπραγματεύσεων, η πηγή μάς υπενθύμισε τη θέση της Ε.Ε. (όσο το δυνατόν γρηγορότερα), εκτιμώντας πως θα έχουμε καλύτερη εικόνα της όλης κατάστασης Σεπτέμβριο με Οκτώβριο. Η στάση που τηρεί η Λευκωσία είναι υπέρ της νομικής βεβαιότητας το συντομότερο δυνατόν, με τις δύο πλευρές (Ε.Ε. και Η.Β.) να έχουν ήδη θέσει κάποιες γραμμές. Ωστόσο, πρέπει να θυμόμαστε το εξής: τίποτα δεν είναι συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα.

Τι θα γίνει με τους φοιτητές;

Μεγάλη ανησυχία εκφράζουν οι Κύπριοι φοιτητές της Βρετανίας, αλλά και νέοι οι οποίοι κάνουν σκέψεις για εγγραφή τους σε πανεπιστήμια της χώρας, τους επόμενους μήνες. Ο Σύμβουλος Σπουδών και Αντιπρόσωπος Βρετανικών Πανεπιστημίων, Χρύσανθος Σαββίδης, απαντά μέσα από τη «Σ» σε τρία εύλογα ερωτήματα των φοιτητών:

Τι αλλάζει για τους υφιστάμενους φοιτητές που τώρα φοιτούν στη Μ. Βρετανία και όσους έχουν ήδη κανονίσει να ξεκινήσουν σπουδές τον Σεπτέμβρη του 2017;

Η αγγλική κυβέρνηση, θέλοντας να δώσει ένα τέλος στην αβεβαιότητα χιλιάδων Ευρωπαίων φοιτητών που ήδη σπουδάζουν και πρόκειται να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια της Μ. Βρετανίας, επιβεβαίωσε ήδη με επίσημη ανακοίνωσή της ότι, πέραν των παιδιών που ήδη σπουδάζουν και αυτών που θα πάνε φέτος (2017-2018), κατοχυρώνει τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο και τα παιδιά που θα εισαχθούν και το 2018-2019, χορηγώντας τους το φοιτητικό δάνειο. Για τα παιδιά που θα εισαχθούν το 2019, δεν υπάρχει απόφαση εάν θα έχουν στη διάθεσή τους το δάνειο, αλλά η άποψή μου είναι ότι οι Άγγλοι θα κάνουν το παν ώστε να διατηρήσουν την ευρωπαϊκή αγορά.

Ποιος θα καθορίζει το ύψος των διδάκτρων για τους Ευρωπαίους φοιτητές;

Το ύψος των διδάκτρων για τα πανεπιστήμια καθορίζεται από την ίδια την βρετανική Κυβέρνηση. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Υπουργού Επιστήμης, Jo Johnson, για το πώς βλέπουν το μέλλον των σχέσεων με την Ε.Ε. σύμφωνα με την οποία έχουν ξεκαθαρίσει τη δέσμευσή τους για την παγκόσμιας κλάσης τριτοβάθμια εκπαίδευση του Ηνωμένου Βασιλείου. «Μέσω της σύγχρονης βιομηχανικής στρατηγικής μας και των πρόσθετων £4.7 δισεκατομμυρίων που δεσμεύονται για την έρευνα και την καινοτομία για τα επόμενα 5 χρόνια, εγγυόμαστε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει τις δεξιότητες και το περιβάλλον που χρειάζεται για να συνεχίσει να ηγείται στον ακαδημαϊκό χώρο και την έρευνα», έχει διαβεβαιώσει ο Johnson.

Υπάρχει κάποιο αρνητικό στοιχείο μετά Brexit εποχής για τους φοιτητές;
Δεν πιστεύω να υπάρξει κάτι αρνητικό, χωρίς να είμαι απόλυτος, γιατί η εκπαίδευση είναι «βαριά βιομηχανία» για το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως εμείς κάνουμε το παν να διατηρήσουμε τον τουρισμό, έχω την άποψη ότι και οι Βρετανοί θα κάνουν το παν για την εκπαίδευση.