«Chicken game» στις Βρυξέλλες

08:10 17/3/2016 - Πηγή: Sigma Live

«Σπάζει το κεφάλι» του να βρει λύση ο Ντόναλντ Τουσκ στη Σύνοδο Κορυφής
Όλο το παρασκήνιο μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης και πώς προσδοκάται η άρση του αδιεξόδο

Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά στην έκτακτη Σύνοδο για το προσφυγικό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, με τη συμμετοχή

της Τουρκίας. Η διαπραγματευτική διαδικασία είναι ενταγμένη, επί του παρόντος, στο κλασικό «chicken game», δηλαδή ούτε η Λευκωσία ούτε η Άγκυρα υπαναχωρούν από τις θέσεις τους, μέχρι ο ένας εκ των δύο να κάνει τη στραβοτιμονιά ή να γίνει και από τους δύο, υπό την εποπτεία της ΕΕ, κάποιος συμβιβασμός επί του θέματος του ανοίγματος πέντε νέων τουρκικών ενταξιακών κεφαλαίων, κυρίως ώς τον Ιούνιο. Εκτός και αν περάσει ο ισχυρός πάνω από τον αδύνατο.

Διασύνδεση ενταξιακής με προσφυγικό
Το μεγάλο πρόβλημα για να καταλήξει η ΕΕ με την Τουρκία σε συμφωνία είναι εάν θα ανοίξουν ή όχι πέντε νέα ενταξιακά κεφάλαια (23 θεμελιώδη δικαιώματα, 24 δικαιοσύνη, 26 εκπαίδευση και πολιτισμός, 15 ενέργεια, 31 ασφάλεια), επί των οποίων ασκεί βέτο η Κυπριακή Δημοκρατία. Η Άγκυρα συνδέει την ενταξιακή της πορεία με το προσφυγικό και αξιώνει την αποσύνδεση της ενταξιακής της πορείας από το Κυπριακό. Κρίνει ότι το κλίμα στις Βρυξέλλες είναι εύφορο και δύναται να πιέσει τη Λευκωσία, η οποία παίζει με την πλάτη στον τοίχο. Η τουρκική πολιτική λογική επικεντρώνεται στο εξής: Εάν η Κύπρος δεν άρει το βέτο της, θα κατηγορηθεί ως υπαίτια για την αποτυχία της Συνόδου να καταλήξει σε συμφωνία και ταυτοχρόνως τη «νύφη» θα την πληρώσει η Ελλάδα, η οποία επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος του προσφυγικού προβλήματος. Ταυτόχρονα, διευκολύνονται η Αυστρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, καθώς και άλλες χώρες, που θέλουν να διατηρηθεί κλειστός ο δυτικός βαλκανικός διάδρομος.

Εκπλήρωση υποχρεώσεων
Από την πλευρά της, η Λευκωσία διευκρινίζει ότι για να συναινέσει στο άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων, και δη κάποιων από τα πέντε που επικαλείται η Τουρκία, θα πρέπει η Άγκυρα να προχωρήσει στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, όπως αυτές προκύπτουν από το Πρόσθετο Πρωτόκολλο και αφορούν στο άνοιγμα λιμανιών και αεροδιαδρόμων. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, «εφόσον δεν ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, όπως προκύπτουν από το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, και γενικότερα από το διαπραγματευτικό πλαίσιο, δεν τίθεται θέμα να ανοίξουν κεφάλαια».

Αυτή τη θέση διατύπωσε χθες βράδυ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στις Βρυξέλλες. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διευκρίνισε ότι η Κύπρος δεν είναι δυνατόν να καταστεί το θύμα της προσφυγικής κρίσης και ότι η Τουρκία θα πρέπει να σεβαστεί τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ. Η συνάντηση με τον κ. Γιούνκερ θεωρείται σημαντική, υπό την έννοια ότι η διαδικασία της προετοιμασίας για το άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων ανήκει στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία υπάρχει έντονο φιλοτουρκικό λόμπι.

Χρονοδιαγράμματα
Πριν από τη συνάντηση Αναστασιάδη-Γιούνκερ, πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση των Μόνιμων Αντιπροσώπων των Κρατών Μελών σε επίπεδο ΚΟΡΕΠΕΡ. Βασικό θέμα ήταν οι τρόποι με τους οποίους θα ήταν δυνατή η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής φόρμουλας, προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση και το αδιέξοδο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ρόλος της Επιτροπής είναι εποικοδομητικά υποστηρικτικός με προτάσεις προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο, σε επίπεδο αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων, καλείται να λάβει αποφάσεις.

Είχαν προηγηθεί από τη Δευτέρα οι επισημάνσεις του Υπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη, περί διασύνδεσης του ανοίγματος κεφαλαίων με τη λύση του Κυπριακού, σε μια προσπάθεια να υποδειχθεί προς την Τουρκία ότι εάν γίνει διαλλακτικότερη, τότε, στο επόμενο διάστημα, θα είναι δυνατή η λύση και το άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων, αν όχι ώς τον Ιούνιο, περί το τέλος του δευτέρου εξαμήνου του 2016. Βεβαίως, τουρκικές πηγές διερωτώνταν, εάν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, κατά πόσον η κυπριακή κυβέρνηση θα ήταν έτοιμη να δεχθεί χρονοδιαγράμματα, τα οποία να συμπεριληφθούν εντός των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Επισήμως, πάντως, μέχρι χθες βράδυ, η ΕΕ δεν είχε διαβιβάσει προς τη Λευκωσία την τουρκική αυτή θέση. Κανείς, όμως, δεν αποκλείει να συμβεί οτιδήποτε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είτε σήμερα είτε αύριο.

Τύμπου και φόρμουλα Κοσσυφοπεδίου
Σίγουρο είναι ότι η Προεδρία της ΕΕ και όσοι ανέλαβαν διαμεσολαβητικό ρόλο για άρση του αδιεξόδου διεμήνυσαν προς τη Λευκωσία ότι η Άγκυρα ζητά, ως αντάλλαγμα για την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου και δη του σκέλους εκείνου που αφορά τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της, το άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, υπό το καθεστώς των ΗΕ και κάτω από τον έλεγχο του ευρωπαϊκού Eurocontrol της Κολωνίας. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι πρόκειται για μια φόρμουλα ανάλογη με εκείνην της Πρίστινα στο Κοσσυφοπέδιο.

Η κυπριακή κυβέρνηση, όμως, θεωρεί ότι οι περιπτώσεις του Κοσσυφοπεδίου και της Κύπρου δεν είναι ίδιες και ότι μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε απώλεια κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας προ της λύσης, ενώ, ταυτοχρόνως, θα ήταν τέτοιες οι αντιδράσεις στην ε/κ πλευρά, ώστε να αποδυναμωνόταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η πορεία των συνομιλιών θα ετίθετο σε κίνδυνο. Οπότε, το επιχείρημα της Κυβέρνησης είναι ότι η ΕΕ δεν θα πρέπει να προχωρήσει σε τέτοιες ενέργειες, οι οποίες θα έθεταν σε κίνδυνο την αξιοπιστία του Προέδρου Αναστασιάδη έναντι των Ε/κ και την ίδια την προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, που όλοι θέλουν να στηρίζουν.

Εποικοδομητικές ασάφειες
Η ΕΕ, κυρίως σε επίπεδο Συμβουλίου, θα επιδιώξει, εφόσον δεν υπάρχει υπαναχώρηση ούτε από την Κυπριακή Δημοκρατία ούτε από την Τουρκία, να εξεύρει στην τελική απόφαση τέτοιες διατυπώσεις, που θα ικανοποιούν όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Πηγές από τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες τόνιζαν ότι, μετά τις επαφές του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, άρχισε ήδη εναλλακτικές διατυπώσεις που αφορούν στο άνοιγμα κεφαλαίων για την Τουρκία, με αμφίσημες διπλωματικές αναφορές. Θα ήταν δυνατόν, όπως τόνιζαν, να γίνεται λόγος για άνοιγμα κεφαλαίων ώς τον Ιούνιο ή το τέλος του έτους, χωρίς να κατονομάζονται, και με την προϋπόθεση, για παράδειγμα, επανεξέτασης του ζητήματος είτε στη Σύνοδο του Ιουνίου είτε και περί το τέλος του έτους ή και ενδιάμεσα, εάν οι εξελίξεις το επιτρέψουν.

«Δεν θα ήθελε κανείς», παρατηρούσαν, «να φύγει από τη Σύνοδο και να είναι χαμένος», και ειδικότερα εκτιμούσαν η Τουρκία, η οποία παίρνει όλα όσα ζήτησε, από επιπρόσθετα κονδύλια μέχρι το καθεστώς της βίζας.
Ακόμη, όπως οι ίδιες πηγές τόνιζαν, υπάρχουν πολλά τεχνοκρατικά ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να επιλυθούν για το άνοιγμα νέων τουρκικών ενταξιακών κεφαλαίων, που αφορούν όχι μόνο την ΕΕ αλλά και την ίδια την Τουρκία, εάν δηλαδή μπορεί ή όχι, μέχρι το τέλος Ιουνίου, να εκπληρώσει τα κριτήρια, έτσι ώστε να ανοίξουν νέα κεφάλαια. Τονίζεται, πάντως, ότι ο ισχυρισμός αυτός, παρότι αληθής, προβάλλεται προς τη Λευκωσία εκ του πονηρού, προκειμένου να συναινέσει σε φόρμουλες με εποικοδομητικές ασάφειες, που θα αφορούν στο άνοιγμα τουρκικών ενταξιακών κεφαλαίων και θα δίνουν λύση στο υφιστάμενο αδιέξοδο.