Cyprus Economic Society: Εκτεθειμένη η ΕΕ από το διεθνές κλίμα προστατευτισμού

20:12 13/10/2022 - Πηγή: Sigma Live

Η ΕΕ είναι εκτεθειμένη στις τάσεις προστατευτισμού που φαίνεται να ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Κίνα, εξαιτίας της μεγάλης της εξάρτησης από το διεθνές εμπόριο και γι’ αυτό καλείται να αναπτύξει την στρατηγική της αυτονομία, ήταν το συμπέρασμα της συζήτησης που διοργάνωσε η Cyprus Economic Society, με θέμα «Οικοδομώντας την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης ,ενώ οι τάσεις για αποσύνδεση επιταχύνονται».

Ομιλήτρια ήταν η Elvire Fabry, ακαδημαϊκός, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Jacques

Delors, υπεύθυνη για την εμπορική πολιτική, την ΕΕ στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και το Brexit. Η κ. Fabry επεσήμανε ότι η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ θεωρείται επείγουσα ανάγκη, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ανέφερε ότι η συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία ξεκίνησε το 2013, όταν την εισήγαγε στα συμπεράσματά του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και αναφερόταν κυρίως στην ασφάλεια και την άμυνα. Ωστόσο, ο όρος φαίνεται να ανησύχησε κάποια κράτη μέλη, που έβλεπαν τη στρατηγική αυτονομία ως απομάκρυνση της ΕΕ από το ΝΑΤΟ.

Έκτοτε, τρεις διεθνείς παράγοντες οδήγησαν στην όξυνση της αναγκαιότητας για στρατηγική αυτονομία, ανέφερε η ακαδημαϊκός. Ο πρώτος ήταν η αλλαγή πολιτικής της Κίνας, υπό τον Σι Ζιπίγκ, που έκανε εκτεταμένη χρήση των δημόσιων επιδοτήσεων, προκαλώντας την Ευρώπη να θεωρεί την Κίνα ως ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο, παρά συνεργάτη. Ο δεύτερος παράγοντας ήταν η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, ο οποίος ακολούθησε επιθετική μονομερή προσέγγιση και πίεσε τους Ευρωπαίους να υιοθετήσουν πιο δυναμικό διεθνή λόγο. Ο τρίτος παράγοντας είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, με τις προκλήσεις που έφερε σε πληθωρισμό και ενεργειακή κρίση.

Η ΕΕ καλείται να ισορροπήσει σε ένα πολύπλοκο διεθνές πλαίσιο, ανάμεσα σε δύο μπλοκ, χωρίς να προσεταιριστεί κάποιο από αυτά, αλλά βλέποντας τα δικά της συμφέροντα. Από την μία πλευρά βρίσκονται οι ΗΠΑ, οι οποίες εγκαταλείπουν την πολυμέρεια προς όφελος των διμερών σχέσεων και οι οποίες δεν έχουν τόσο μεγάλη εξάρτηση από το διεθνές εμπόριο όσο η ΕΕ. Από την άλλη, η Κίνα στρέφεται προς μία εσωτερική αυτονομία και, με την πανδημία ενίσχυσε την απομόνωσή της, αυξάνοντας την εσωτερική της κατανάλωση και αντικαθιστώντας την εξωτερική τεχνολογική της εξάρτηση. Στόχος της είναι να ηγηθεί των αναδυόμενων οικονομιών, προωθώντας μία νέα παγκόσμια τάξη. Τόνισε ότι μία απομονωμένη Κίνα μπορεί να γίνει πιο επιθετική και η ΕΕ πρέπει να είναι προετοιμασμένη για ένα τέτοιο σενάριο.

Όπως ανέφερε η κ. Fabry, η υποστήριξη της ΕΕ στην Ουκρανία, την έσπρωξε προς το στρατόπεδο των ΗΠΑ, καθώς αναζητεί εναλλακτικές προμήθειες για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες. Σημειώνει, ωστόσο, ότι η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπορικές της σχέσεις με την Κίνα, οι οποίες, σημείωσε, είναι άνισες, προς όφελος της δεύτερης, αφού το 2021 η Κίνα εξήγαγε 3 φορές περισσότερα προϊόντα σε αξία στην ΕΕ από αυτά που εισήγαγε.

Ανέφερε επίσης ότι η ΕΕ δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες με τις ΗΠΑ για να απεξαρτηθεί από την Κίνα. Δεν έχει την ίδια ικανότητα για κοινές επενδύσεις και δεν έχει φυσικούς πόρους για να αντικαταστήσει κάποια από τα προϊόντα που εισάγει. Σημείωσε ότι η ΕΕ καλείται να εξετάσει τις εξαρτήσεις της, ειδικά σε στρατηγικές πρώτες ύλες και στην επεξεργασία τους.

Σύμφωνα με την ακαδημαϊκό, τα εργαλεία που έχει η ΕΕ είναι η επιμονή της στην πολυμέρεια, τα εργαλεία για έλεγχο των ξένων επενδύσεων και των ξένων επιδοτήσεων. Επιπλέον, πρέπει να μειώσει τις στρατηγικές εξαρτήσεις της, να αναπτύξει τις εσωτερικές της δυνατότητες και να διαφοροποιήσει τις προμήθειές της.

Κατέληξε, ωστόσο, ότι, μέχρι σήμερα, οι Ευρωπαίοι έχουν αποτύχει να συντονίσουν τις επενδύσεις τους, π.χ. στον τομέα της άμυνας. Είπε χαρακτηριστικά, ότι μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα κράτη μέλη αύξησαν πολύ τις επενδύσεις τους στην άμυνα, αλλά απέτυχαν να προωθήσουν κοινές αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού και να συντονίσουν την μελλοντική στρατηγική για την αμυντική βιομηχανία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Απέτυχαν επίσης να έχουν ενιαία στάση για την ευρωπαϊκή στρατηγική απέναντι στην Κίνα. Ενώ η Επιτροπή έχει μία πιο ξεκάθαρη στάση, τα κράτη μέλη συζητούν για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζεται η Κίνα.

Κατέληξε ότι ο πληθωρισμός και οι εσωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ, είναι η στιγμή που περίμενε η ΕΕ για να προσεγγίσει τρίτες χώρες στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, ενώ τόνισε ότι χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη μέλη για να επιτευχθεί η στρατηγική αυτονομία.

Πηγή: ΚΥΠΕ