Financial Times: Η νέα παγκόσμια τάξη φέρνει την άνοδο των «μεσαίων δυνάμεων»

10:06 3/1/2023 - Πηγή: Sigma Live

Η εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία φέτος έφερε το τέλος της μεταψυχροπολεμικής συμφιλίωσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Οι αντιπαλότητες μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας έχουν επίσης αυξηθεί, καθώς το Πεκίνο κλιμάκωσε τις στρατιωτικές του πιέσεις στην Ταϊβάν και η Ουάσιγκτον αυστηροποίησε τους ελέγχους στις τεχνολογικές εξαγωγές προς την Κίνα. Η αντιπαράθεση των μεγάλων δυνάμεων επέστρεψε.

 

Ακόμα και χώρες που δεν στέλνουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία ή περιορίζουν το εμπόριο με τη Ρωσία

ή την Κίνα θα πρέπει να ανησυχούν. Αν η Ρωσία υλοποιήσει τις νύξεις που αφήνει πως ίσως χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της όπλα, ολόκληρος ο κόσμος θα μπει δια της βίας σε μια επικίνδυνη νέα εποχή. Η αντιπαλότητα των μεγάλων δυνάμεων έχει επίσης οδηγήσει σε έναν πολλαπλασιασμό των οικονομικών κυρώσεων, που απειλούν το εμπόριο και τις επενδυτικές ροές και έχουν κάνει χώρες στον παγκόσμιο Νότο ακόμα πιο επιφυλακτικές για την κυριαρχία του δολαρίου στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα.

 

Ωστόσο, ο αυξημένος ανταγωνισμός μεταξύ μιας δυτικής συμμαχίας της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ και ενός άξονα Ρωσίας-Κίνας προσφέρει ευκαιρίες όσο και απειλές για τις «μεσαίες δυνάμεις». Καθώς η Ουάσιγκτον, οι Βρυξέλλες, το Πεκίνο και η Μόσχα επιχειρούν να λυγίσουν τις παγκόσμιες υποθέσεις προς τη δική τους κατεύθυνση, πρέπει να δώσουν περισσότερη προσοχή στις απόψεις αυτών που βρίσκονται ανάμεσα -όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, η Ινδονησία και η Νότια Αφρική.

 

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο αυταρχικός Τούρκος πρόεδρος, βρίσκεται υπό πίεση στο εσωτερικό της χώρας του. Αλλά στη διεθνή σκηνή έχει ρίξει επιδέξια τις ζαριές του και κατά καιρούς αδίστακτα. Παρά τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία δεν συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει μάλιστα μπλοκάρει τις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, καθώς επιδιώκει να αποσπάσει παραχωρήσεις από τους συμμάχους της.

 

Η Τουρκία μπορεί να παίξει γεωπολιτικά σκληρό παιχνίδι καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δώσει στην Άγκυρα πραγματικό πλεονέκτημα. Οι Τούρκοι μεσολάβησαν για μια συμφωνία που θα επέτρεπε τη μεταφορά σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα, αμβλύνοντας τον πληθωρισμό των τιμών τροφίμων παγκοσμίως. Η Τουρκία μπορεί ακόμα να παίξει σημαντικό ρόλο σε μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

 

Οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας που σχετίζονται με τον πόλεμο της Ουκρανίας έχουν επίσης αυξήσει το πλεονέκτημα της Σαουδικής Αραβίας. Ο Τζο Μπάιντεν μίλησε κάποτε για μετατροπή της χώρας σε «παρία». Αλλά το καλοκαίρι επισκέφθηκε το Ριάντ. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Σαουδάραβες έχουν φιλοξενήσει τον ηγέτη της Κίνας Σι Τζινπίνγκ.

 

Η Ινδία, που έχει ρεαλιστικές φιλοδοξίες να γίνει μια από τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα, επίσης βρίσκεται στη μέση. Έχει εξοργίσει κάποιους στη Δύση διότι εισάγει φθηνό ρωσικό πετρέλαιο. Αλλά η Ινδία γνωρίζει πως μπορεί να τη γλιτώσει με αυτό καθώς είναι επίσης κρίσιμης σημασίας χώρα στις δυτικές προσπάθειες να αντισταθμίσουν τη δύναμη της Κίνας.

 

Παρ’ όλ’ αυτά, η δυσαρέσκεια με τον παγκόσμιο Νότο έχει οδηγήσει σε συζητήσεις στις δυτικές πρωτεύουσες για την ανάγκη να μπει μια αναζωογονημένη δυτική συμμαχία στο κέντρο της παγκόσμιας χάραξης πολιτικής. Ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Μπάιντεν, μίλησε για τους G7 -που κυριαρχούνται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη- ως την «οργανωτική επιτροπή του ελεύθερου κόσμου».

 

Ωστόσο, αναβαθμίζοντας τους G7, δεν συμφέρει τη Δύση να αγνοήσει τις μεσαίες δυνάμεις που εκπροσωπούνται στους G20. Το αυξανόμενο οικονομικό τους εκτόπισμα σημαίνει πως είναι κρίσιμης σημασίας στη διαμόρφωση των κανόνων για το εμπόριο, την τεχνολογία, τις κυρώσεις και τις διεθνείς νόρμες. Η ανακοίνωση των G20 μετά τη σύνοδο του Νοεμβρίου στην Ινδονησία ήταν επίσης ενθαρρυντικά σκληρή στην καταδίκη της Ρωσίας -δείχνοντας πως θα ήταν λάθος να εγκαταλειφθεί η επιρροή των μεσαίων δυνάμεων του παγκόσμιου Νότου.

 

Αυτές οι χώρες από μόνες τους επίσης χρειάζεται να σκεφτούν προσεκτικά τη δική τους θέση. Το να υπερασπίζονται τα οικονομικά τους συμφέροντα με το να εκθέτουν τα δύο μέτρα και δύο σταθμά της Δύσης είναι δίκαιο. Αλλά η μη ελεγχόμενη επιθετικότητα από τη Ρωσία και την Κίνα τελικά θα απειλήσουν και τα συμφέροντα των μεσαίων δυνάμεων, όπως η Τουρκία, η Ινδονησία, η Ινδία και οι χώρες του Κόλπου.

 

Και αυτό είναι ένα μάθημα που θα πρέπει να αφομοιωθεί.

 

Editorial των Financial Times