«O Kύπριος»: To «ανατραχιαστικό» μυστήριο πίσω από έναν πίνακα του 1940

08:26 29/11/2023 - Πηγή: Sigma Live

Το 1940, ο ζωγράφος William Dobell (1899-1970) επέστρεψε στην Αυστραλία μετά από δέκα χρόνια στην Ευρώπη. Ολοκλήρωσε τον πίνακα «Ο Κύπριος» (Τhe Cypriot) την ίδια χρονιά, ένα πορτρέτο του φίλου του Αίγους Γαβριηλίδη. Ήταν ο πρώτος σημαντικός πίνακας που δημιούργησε και συνοδεύεται από ένα καλά κρυμμένο ανατριχιαστικό μυστήριο.

Ο Ντόμπελ ήταν γνωστός για τα εντυπωσιακά πορτρέτα του και κέρδισε το βραβείο Archibald για πορτρέτα τρεις

φορές (1943, 1948 και 1959). Συχνά κοσμούσε πτυχές της εμφάνισης του καθισμένου μοντέλου του προκειμένου να αναδείξει τα πιο ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους. Αυτό ισχύει για το πορτρέτο του Γαβριηλίδη, του νεαρού Κύπριου.

Ο Έλληνας Κύπριος Σερβιτόρος του Λονδίνου

Ο Γαβριηλίδης ήταν Έλληνας Κύπριος σερβιτόρος που δούλευε στο καφέ του Λονδίνου όπου σύχναζε ο Ντόμπελ τη δεκαετία του 1930. Ενώ τα πρώτα σκίτσα του Dobell απεικονίζουν μια ανεπιτήδευτη φιγούρα, ο τελειωμένος πίνακας παρουσιάζει έναν πολύ πιο επιβλητικό χαρακτήρα.

Όταν ζωγράφιζε ένα πορτρέτο, ο Dobell συνήθως ολοκλήρωνε μια σειρά από σκίτσα με μολύβι παρουσία του μοντέλου, επιδιώκοντας να συλλάβει βασικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια θα ξεκινούσε μια σειρά από μικρές μελέτες σε γκουάς ή λάδι, καθεμία από τις οποίες αντικατοπτρίζει μια διαφορετική διάθεση, και στη συνέχεια ζωγράφιζε την τελική έκδοση του πορτρέτου με βάση αυτά τα προκαταρκτικά σκίτσα, επιλέγοντας τα πιο οξυδερκή ως οδηγό, αλλά δεν δουλεύοντας απευθείας πάνω σε  αυτό

Το κρυμμένο μυστικό με ακτίνες Χ 

Κοιτάξτε προσεκτικά την ακτινογραφία του πίνακα (εικονίζεται). Διακρίνεις ξεκάθαρα την εικόνα του Κύπριου. 

Τώρα, αν περιστρέψουμε τον πίνακα 90 μοίρες προς τα αριστερά, αυτό που αποκαλύπτει είναι ότι υπάρχει μια άλλη σκελετωμένη φιγούρα κάτω από το Κύπριο.

Μετά την αποκάλυψη του «μυστικού» την ακτινογραφία οι ερευνητές μελετητές την συνέδεσαν με τη μικρή μελέτη ακουαρέλας από την Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας που ονομάζεται Boy lounging 1937.

Γιατί ο Dobell ζωγράφισε πάνω από την αρχική ζωγραφιά

Σύμφωνα με το Gagoma, ο Dobell ήταν ακόμα φτωχός, δούλευε με παλιές βούρτσες που είχαν στεγνώσει στο ταξίδι της επιστροφής από την Αυστραλία.  αφθονία των τριχών της βούρτσας που είναι ενσωματωμένες στην επιφάνεια του πίνακα το μαρτυρούν. Η χημική ανάλυση των στρωμάτων βαφής δείχνει ότι χρησιμοποιούσε έναν συνδυασμό χρωμάτων σπιτιού με βάση το λάδι και άλλων χρωμάτων.

Η οικονομική κατάσταση του καλλιτέχνη, η μεγάλη επιφάνεια του καμβά προς κάλυψη, καθώς και η σπανιότητα των ελαιοχρωματισμών του καλλιτέχνη (λόγω της απαίτησής τους για χρήση από επίσημους καλλιτέχνες του πολέμου κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) συνέβαλαν σε συνδυασμό χρωμάτων που χρησιμοποιήθηκαν. Τα οικονομικά μπορεί επίσης να εξηγούν την επαναχρησιμοποίηση του φορείου και του καμβά από τον Dobell.

Κατά την επιστροφή του, ο εκδότης Sydney Ure Smith «έχρισε» τον Dobell ως «κληρονόμο του George Lambert» (1873-1930) και ο καλλιτέχνης ένιωσε ενθάρρυνση να δημιουργήσει το καλύτερο έργο του. Αλλά το Boy lounging δεν ήταν το «αριστούργημα» που φιλοδοξούσε να δημιουργήσει ο καλλιτέχνης κατά την επιστροφή του.

Δυσαρεστημένος με το τελείωμα του πίνακα, ο Dobell στράφηκε στο θέμα που τον είχε απασχολήσει τα τελευταία έξι χρόνια στο Λονδίνο. Οι πολλές σπουδές του για τον «Κύπριο» τον βοήθησαν. Έτσι ζωγράφισε τον Γαβριηλίδη με μεγάλη σιγουριά και πνεύμα πάνω από το πρώτο πίνακα.

Όπως σημειώνεται, το ώριμο στυλ του Dobell στο «Κύπριο» συμφιλιώνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας μοντερνιστής ζωγράφος που ήθελε να αναφερθεί σε κλασικούς δεξιοτέχνες και σε σύγχρονες, εσωτερικές εντάσεις.