O Τζακ Στρο ξαναχτυπά: Λύση δυο κρατών στην Κύπρο -Λάθος η ένταξη της ΚΔ σε ΕΕ

09:27 7/9/2023 - Πηγή: Sigma Live

O πρώην Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο επανήλθε με νέο άρθρο του στο Politico επαναλαμβάνοντας την θέση του για λύση δυο κρατών στην Κύπρο κατηγορώντας την Ε/κ πλευρά για το διαχρονικό αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις.

Σημείωσε παράλληλα ότι ήταν λάθος η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε χωρίς λύση του προβλήματος. Υπενθυμίζεται ότι ο Τζακ Στρο είχε

γράψει παρόμοιο άρθρο το 2017 στην Independent

Ακολουθεί μετάφραση του άρθρου «Δεν έπρεπε ποτέ να αφήσουμε την Κύπρο να ενταχθεί στην ΕΕ» Politico(07/09/23)

Πρόσφατα αναφέρθηκε ότι δύο σπίτια σε έναν αποκλεισμένο θύλακα κοντά στη Μόσχα είχαν αγοραστεί για τις κόρες του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν από μια κυπριακή εταιρεία με το όνομα Ermira, η οποία ανήκε επίσημα σε Ρώσο δικηγόρο, αλλά στην πραγματικότητα ανήκε στον Πούτιν.

Η στενή σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της Ελληνοκυπριακής Δημοκρατίας της Κύπρου είναι μακροχρόνια, διάχυτη και, πολλοί πιστεύουν, μάλλον ανθυγιεινή. Ποια είναι όμως η λύση σε αυτό το πρόβλημα;

Η δημοκρατία έχει πληθυσμό περίπου 800.000 - ή μόλις το 0,002 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, η μικροσκοπική Κύπρος ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος ξένος άμεσος επενδυτής στη Ρωσία. Τα χρήματα ήταν ως επί το πλείστον ρωσικό κεφάλαιο, το οποίο είχε κρυφτεί στην Κύπρο για να αποφευχθεί η φορολογία και ο έλεγχος, και στη συνέχεια επανεπενδύθηκαν στη Ρωσία.

Από το 2012 έως το 2013, μια εξαιρετικά σοβαρή τραπεζική κρίση στην Κύπρο είχε πλησιάσει να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Οι κυπριακές τράπεζες είχαν υπερβολική μόχλευση και ένα έκτακτο δάνειο ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από —ναι — την Ρωσία απέτυχε να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Η ίδια η ΕΕ έπρεπε να παρέμβει.

Τότε, μόλις πέρυσι, ένα εξαιρετικό σκάνδαλο κατέκλυσε τις πολιτικές τάξεις της χώρας, όταν επιμελείς ερευνητές δημοσιογράφοι αποκάλυψαν μια εκτεταμένη συνωμοσία για την εξασφάλιση κυπριακών (και συνεπώς ΕΕ) διαβατηρίων για ξένους πολίτες μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Στο πλαίσιο του καθεστώτος, οι επιλέξιμοι ξένοι υπήκοοι μπορούσαν να αγοράσουν υπηκοότητα για 2,15 εκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ των κατηγορουμένων ήταν και ένας πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής.

Αυτοί οι αιτούντες είχαν ποινικό μητρώο και ως εκ τούτου δεν ήταν επιλέξιμοι για το πρόγραμμα. Αλλά κατά την περίοδο που λειτούργησε, από το 2007 έως το 2020, σχεδόν 6.800 πλούσιοι αλλοδαποί αγόρασαν υπηκοότητα ΕΕ από την Κύπρο — και ναι, η συντριπτική πλειοψηφία ήταν Ρώσοι.

Το νησί της Κύπρου έχει διαιρεθεί από το 1974, με την Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία στο νότο και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), όπου σήμερα ζει σε συντριπτική πλειοψηφία η τουρκοκυπριακή μειονότητα (περίπου 250.000). Μια ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών, που περιπολεί τα ουσιαστικά σύνορα μεταξύ βορρά και νότου, είναι μόνιμα σταθμευμένη εκεί. Η Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Μόνο η Τουρκία αναγνωρίζει την ΤΔΒΚ στο βορρά.

Τα αφηγήματα σχετικά με το γιατί η Τουρκία εισέβαλε για να εξασφαλίσει τον βορρά διαφέρουν πολύ. Όμως, τότε, νεοφασίστες συνταγματάρχες διοικούσαν την Ελλάδα και ακολουθούσαν μια πολιτική «Ένωσης» - ς της Κύπρου με την ηπειρωτική χώρα. Το δικοινοτικό, διμερές σύνταγμα που συμφωνήθηκε το 1960 για την ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο είχε καταρρεύσει. Υπήρχε τρομερή κοινοτική βία και πολλοί Τουρκοκύπριοι φοβούνταν τη ζωή τους.

Η Κύπρος είχε επίσης υπογράψει συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ στα τέλη του 1972, υποβάλλοντας επίσημα αίτηση για ένταξη το 1990. Ο ΟΗΕ προσπαθούσε, ανεπιτυχώς, εδώ και χρόνια να μεσολαβήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία και ένα νέο σύνταγμα μεταξύ της Τουρκοκυπριακής και της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Και καθώς η προοπτική ένταξης στην ΕΕ έγινε σαφέστερη, οι διαπραγματευτές του ΟΗΕ, με διεθνή υποστήριξη, υπολόγισαν ότι η σύνδεση της συμφωνίας για μια ειρηνευτική διευθέτηση με την ένταξη στην ΕΕ προσέφερε την καλύτερη ελπίδα για την επίλυση των διχασμών του νησιού.

Έτσι, στις αρχές του 2004, καθώς ο χρόνος έτρεχε προς την επίσημη ένταξη της Κύπρου, που είχε προγραμματιστεί για τον Μάιο, υποβλήθηκαν λεπτομερείς προτάσεις σε κάθε πλευρά με τους Τ/κ να  ψηφίζουν συντριπτικά υπέρ (Σχέδιο Ανάν). Οι Ελληνοκύπριοι καταψήφισαν με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.

Πολλοί από εμάς που είχαμε γίνει μάρτυρες αυτής της διαδικασίας πιστεύαμε ότι υπήρξε σοβαρή διπροσωπία από την πλευρά των Ελληνοκυπρίων διαπραγματευτών. Εκ των υστέρων, θα μπορούσαμε, και θα έπρεπε, να βάλουμε στον πάγο την ένταξη της Κύπρου σε αυτό το στάδιο και να καταστήσουμε σαφές και στις δύο πλευρές ότι μόνο ένα ενωμένο νησί θα επιτρέπεται να ενταχθεί στην ΕΕ.

Η αποτυχία του μπλοκ (στο οποίο ήμουν μέρος) σημαίνει ότι η ίδια η ΕΕ προήδρευσε σε μια παγωμένη σύγκρουση. Και με αυτόν τον τρόπο, έχει χάσει κάθε σοβαρή μόχλευση έναντι των Ελληνοκυπρίων.

Πιστεύουν, σωστά, ότι έχουν λευκή κάρτα — ιδίως σε σχέση με τη Ρωσία. και ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία με τον Βορρά, όσο κι αν είναι συμβατή με τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα, θα είναι λιγότερο ικανοποιητική από το status quo. Η ιστορία των διαπραγματεύσεων των Ηνωμένων Εθνών από το 2004 επιβεβαιώνει την άποψη μου.

Υπάρχει, κατά την άποψή μου, μόνο ένας τρόπος για να περάσει αυτό το αδιέξοδο. Και αυτό είναι για τη διεθνή κοινότητα να δεσμευτεί για μια λύση δύο κρατών, εάν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο σύνταγμα για ένα ενωμένο νησί αποτύχουν και πάλι.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου ο διαχωρισμός των κρατών ήταν η λιγότερο χειρότερη διαθέσιμη επιλογή. Η Τσεχοσλοβακία διαλύθηκε ειρηνικά σε δύο κράτη το 1993. Στα Βαλκάνια, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν κάθε άλλο παρά ειρηνική, ωστόσο οι περισσότερες από τις νέες δημοκρατίες έχουν ένα καλύτερο μέλλον μπροστά τους τώρα από ό,τι είχαν ποτέ όταν ήταν σε ένα μόνο έθνος.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια από τις τρεις  «εγγυήτριες δυνάμεις» της Κύπρου, μαζί με την Τουρκία και την Ελλάδα. Διαθέτει επίσης βασικά αμυντικά περιουσιακά στοιχεία στην Ελληνοκυπριακή Δημοκρατία, με δύο «Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων» (που ήταν επίσημα μέρος του Η.Β.). Φυσικά, η Βρετανία δεν μπορεί να επηρεάσει από μόνη της τη λύση δύο κρατών για την Κύπρο. Αλλά αυτό που θα μπορούσε και θα έπρεπε να κάνει είναι να σπάσει το ξόρκι για την Κύπρο, να βάλει τη λύση των δύο κρατών στο τραπέζι και να επιδιώξει να πείσει άλλους εταίρους ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπαγώσει αυτή η σύγκρουση.