Tι είναι ακριβώς τα «βακούφια» που θυμήθηκαν οι Τούρκοι;

12:21 28/6/2019 - Πηγή: Sigma Live

Τις μαύρες εποχές του οθωμανικού ζυγού αναπολούν αξιωματούχοι στα κατεχόμενα, που επαναφέρουν θέμα «βακουφιών» στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.

Ο Ibrahim Benter, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Βακουφίων, ισχυρίζεται ότι υπάρχουν εκατοντάδες στοιχεία που δείχνουν ότι η κλειστή πόλη αποτελεί ιδιοκτησία των Βακουφίων. «Αρχικά, όλοι συμφωνούν ότι ολόκληρο το Βαρώσι ανήκει στα ιδρύματα του Αμπντουλάχ Πασά, του Λάλα Μουσταφά Πασά και του Μπιάλαλ Αγά. Από πού προέρχεται η διαφωνία; Λέμε ότι τα ακίνητα, τα οποία κατά τη διάρκεια

της βρετανικής διοίκησης αφαιρέθηκαν από την ιδιότητα ιδρύματος και μεταφέρθηκαν στους Ε/κ και την Εκκλησία, είχαν μεταφερθεί κατά τρόπο αντίθετο προς τον νόμο. Εκείνοι που έχουν την αντίθετη άποψη λένε ότι αυτές οι διαδικασίες δεν είναι αντίθετες προς τον νόμο», δήλωσε ο διευθυντής του ΕΒΚΑΦ. Το 14% της Κύπρου πριν το 1878 ήταν περιουσία του ΕΒΚΑΦ, σύμφωνα με τον ίδιο.

Τι ακριβώς είναι όμως τα βακούφια;

Τα «βακούφια είναι κοινωφελή ιδρύματα τα οποία συστάθηκαν πριν από το 1923, σύμφωνα με το οθωμανικό δίκαιο.

Συγκεκριμένα, "βακούφιο" κατά τον ιερό μουσουλμανικό νόμο είναι περιουσιακό στοιχείο αφιερωμένο προς εκπλήρωση διηνεκούς ευαγούς σκοπού, έτσι ώστε αυτό να θεωρείται θείο πράγμα, του οποίου η ωφέλεια ανήκει στους ανθρώπους. Ωστόσο, με αυτή την έννοια ως βακούφια μπορούν να θεωρηθούν όχι μόνο οι τόποι θρησκευτικής λατρείας, π.χ. τεμένη, αλλά και αστικά ακίνητα των οποίων οι πρόσοδοι διετίθεντο υπέρ ευαγών σκοπών και ακριβώς με αυτή την έννοια θεωρήθηκαν βακούφια ακίνητα τα οποία ήταν στον αστικό ιστό της πόλης και δεν είχαν καμία εμφανή σχέση με λατρευτικούς χώρους, όπως εύλογα θα θεωρούσε κάθε καλόπιστος αγοραστής.

Διαβάστε τον περί ΕΦΚΑΦ και Βακουφίων Νόμο της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Θεσσαλονίκη

Στην Ελλάδα, το παλιό πρόβλημα των "βακούφικων" ακινήτων βγήκε στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης της Θεσσαλονίκης, όπου το Δημόσιο εμφανίστηκε να διεκδικεί ακίνητα τα οποία κατά την τουρκοκρατία ήταν αφιερωμένα ή εξυπηρετούσαν λατρευτικές ανάγκες. Τα ακίνητα αυτά, ανάλογα με τη φύση τους φέρονται να είναι στην κυριότητα του Δημοσίου, το  οποίο και υπέβαλε τις σχετικές δηλώσεις ιδιοκτησίας κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης, με αποτέλεσμα να εμπλακούν στις διεκδικήσεις χιλιάδες ιδιοκτήτες, ιδιαίτερα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπου έχουν οικοδομηθεί πολυκατοικίες από τη δεκαετία του 1930.

Δυτική Θράκη

Αναφορικά με τη Δυτική Θράκη, στο άρθρο 40 της Συνθήκης της Λωζάνης (1923) υπάρχει ειδική αναφορά σε αυτά. Σύμφωνα με αυτό, η κοινότητα έχει το δικαίωμα να συστήσει, να διευθύνει και να εποπτεύει με ιδίους πόρους κάθε είδους φιλανθρωπικά, θρησκευτικά ή κοινωφελή ιδρύματα, σχολεία και λοιπά εκπαιδευτήρια. 
 Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει πλήρης και συστηματική καταγραφή των βακουφίων της Δυτικής Θράκης, με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστό ούτε το ακριβές μέγεθος της περιουσίας ούτε και ο ακριβής αριθμός τους.